Σκοτάδια πολλά μέσα μου, κύρης πολύς

· σε όλη μου τη ζωή απελπισμένα μάχουμαι να μετουσιώσω τα σκοτάδια αυτά και να τα κάμω φως, μια στάλα φως · αγώνας τραχύς, χωρίς έλεος, χωρίς αναπαή, μια στιγμή να κουράζουμουν, να σκόλαζα τον πόλεμο, ήμουν χαμένος · κι αν έβγαινα κάποτε νικητής, τι αγωνία και πόσες λαβωματιές!

Δε γεννήθηκα αγνός · μάχουμαι να γίνω. Η αρετή για μένα δεν είναι καρπός της φύσης μου, είναι καρπός του αγώνα μου · δε μου την έδωκε ο Θεός, μοχτώ να την καταχτήσω με το σπαθί μου · το άνθος της αρετής για μένα είναι σωρός μετουσιωμένη κοπριά.

Ποτέ δεν πήρε τέλος ο πόλεμος αυτός · ως τώρα δε νικήθηκα ολοκληρωτικά, δε νίκησα ολοκληρωτικά · πάντα αγωνίζουμαι, κι από στιγμή σε στιγμή μπορώ να χαθώ όλος, μπορώ να σωθώ όλος · ακόμα περνώ της Τρίχας το γιοφύρι απάνω από την άβυσσο».

«Αναφορά στον Γκρέκο», Νίκος Καζαντζάκης

Thessaloniki Arts and Culture