Η αυθαίρετη, και ηλίθια στο βάθος, διάκριση ανάμεσα σε «εθνικόφρονες» και «προοδευτικούς» μπερδεύει, όπως συνήθως, τα πράγματα. Τι πάει να πει, δηλαδή; Ότι οι προοδευτικοί δεν αγαπούν τον τόπο τους;

–Νομίζω εδώ θα μπορούσαμε να δώσουμε θέση σε μιαν εύλογη απορία. Πως συμβιβάζεται να δείχνετε από το ένα μέρος τόση σημασία και αφοσίωση στην ελληνική παράδοση, όπως καθαρά, σε κάθε σελίδα φαίνεται απ’ το θεωρητικό σας βιβλίο Ανοιχτά Χαρτιά, και, απ’ το άλλο μέρος, ή μέχρις αναρχισμού, θα έλεγα, επαναστατική θέση που παίρνετε σε πολλά απ’ τα γραφτά σας…

-Η αυθαίρετη, και ηλίθια στο βάθος, διάκριση ανάμεσα σε «εθνικόφρονες» και «προοδευτικούς» μπερδεύει, όπως συνήθως, τα πράγματα. Τι πάει να πει, δηλαδή; Ότι οι προοδευτικοί δεν αγαπούν τον τόπο τους; Ότι τον αγαπούν μόνον οι εθνικόφρονες, που ξέρουμε πολύ καλά ότι ενίοτε τους συμφέρει απλώς να τον αγαπούν; Σ’ εμένα η πίστη στον Ελληνισμό είναι κάτι άλλο. Συνυφασμένο αναμφισβήτητα με την παράδοση. Αλλά κι εδραιωμένο στο παρόν.

Πιστεύω πως ο μικρός λαός που είμαστε και οι άλλοι μικροί λαοί – δεν είναι το ίδιο πράγμα. Είμαστε γεμάτοι από ελαττώματα, σύμφωνοι, έχουμε, όμως, κοντά στα πολλά πλην κι ένα συν απέναντι στους άλλους, που είναι μοναδικό. Οι ξένοι το καταλαβαίνουν περισσότερο από εμάς τους ίδιους. Γι’ αυτό και ή μας ζηλεύουν, όπως οι γείτονές μας, ή μας φοβούνται και δεν εννοούν να μας αφήσουν να σηκώσουμε κεφάλι, όπως απαξάπαντες οι Δυτικοί.

Το έδειξαν με την αισχρή στάση τους απέναντί μας και στα χρόνια της Μικρασιατικής εκστρατείας και στις ημέρες μας με την Κύπρο. Αφήνω ότι η ιστορία αυτή είναι βαθύτερη και, άμα την ξεσκαλίσεις, θα φτάσεις ως τις Σταυροφορίες και το Σχίσμα. Μόνιμη επιδίωξη της Δύσης ανέκαθεν ήταν να μας χωρέσει τα δυο πόδια στα δικά της παπούτσια. Και να που τα καταφέρνει στις μέρες μας. Από δω κι εμπρός, θα περπατάμε με το ένα πόδι στην Ε.Ο.Κ. και με το άλλο στο ΝΑΤΟ.

–Μ’ αυτά που λέτε τώρα, κ. Ελύτη, δεν παίρνετε αυτό που λέμε «πολιτική θέση» ;

-Όχι, προς Θεού, να εξηγούμαστε. Δεν κάνω πολιτική, και προπαντός κίτρινη. Αναγνωρίζω πως έτσι που μας ήρθανε τα πράγματα, ίσως να μη γίνεται αλλιώς. Και αν όλο μας το πρόβλημα ήτανε πως θα φορέσουμε καλύτερο βρακί, θα έπρεπε να είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι. Όμως έχω το δικαίωμα σαν Έλληνας ν’ ανησυχώ για την ταυτότητά μου.

– Τι εννοείτε ακριβώς;

-Θα σας φέρω ένα παράδειγμα. Υποθέσετε ότι (κούφια η ώρα) υποφέρετε από μιαν ανίατη ασθένεια που σας καταδικάζει στο θάνατο, εκτός κι αν πάρετε ένα ορισμένο φάρμακο, που συμβαίνει, δυστυχώς, να έχει παρενέργειες: Να παραμορφώνει το πρόσωπό σας. Τι θα κάνετε; Θα το πάρετε το φάρμακο για να επιζήσετε. Αυτό, όμως, δεν θα σας εμποδίζει, κάθε φορά που θα κοιτάζεστε στον καθρέφτη, να νιώθετε πίκρα και καημό.

Αυτός ο καημός με πιάνει. Νιώθω κάθε μέρα την πνευματική μας υπόσταση ν’ αλλοιώνεται, καθώς διοχετεύεται μέσα στο μεγάλο, αδηφάγο χωνευτήρι του Βορρά. Μερικοί ανόητοι -δεν διστάζω να το πω- συνάδελφοι, βαυκαλίζονται με την ιδέα ότι, χάρη στην Κοινή Αγορά, το έργο τους θα περάσει με μια μεταφρασούλα και θα γίνει παγκόσμιο. Τίποτα δεν θα γίνει. Και οι ίδιοι, στην προσπάθειά τους να γίνουν ευκολομετάφραστοι, θα χάσουν και το γλωσσικό τους αίσθημα.

Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθημερινά, κυκλοφορούν μεταποιημένα πνευματικά προϊόντα απ’ όλον τον κόσμο. Επιπλέουν για μερικές εβδομάδες κι ύστερα καταποντίζονται στον καιάδα της ανωνυμίας. Το λέω χωρίς προκατάληψη. Αυτή τη στιγμή ετοιμάζονται βιβλία μου στη Ρουμανία, στη Σουηδία, στην Ισπανία. Με ευχαριστεί πολύ αυτό. Δεν με κάνει, όμως, να έχω ψευδαισθήσεις.

*Το κείμενο αυτό αποτελεί απόσπασμα της συνέντευξης που έδωσε ο Οδυσσέας Ελύτης στον Γιάννη Φλέσσα για το Βήμα της Κυριακής, 24 Δεκεμβρίου 1978. Η συνέντευξη αυτή βρίσκεται στο βιβλίο «ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ – ΣΥΝ ΤΟΙΣ ΑΛΛΟΙΣ» (σελ.170-172) και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ύψιλον.

Σημείωση: Το πρωτότυπο κείμενο είναι γραμμένο στο πολυτονικό.

Πηγή: torafeio.wordpress.com

Thessaloniki Arts and Culture