Η άγνωστη Ελλάδα

Πόσο καλά γνωρίζουμε την χώρα μας;

Πολλές φορές έχω την εντύπωση πως οι ξένοι γνωρίζουν την Ελλάδα καλύτερα από τους Έλληνες.

Ειδικά βέβαια την αρχαία – γιατί αυτοί πρώτοι την μελέτησαν και την ανέσκαψαν. Κάθε λίγο μου προκύπτει ένα γεγονός που επιβεβαιώνει την εντύπωσή μου. Μία Γαλλίδα καθηγήτρια που επί 37 χρόνια δίδασκε Γαλλικά, αρχαία Ελληνικά και Λατινικά στους μαθητές της, αποφάσισε τελειώνοντας την σταδιοδρομία της να μάθει και νέα Ελληνικά.

Ξαναγράφτηκε στο Πανεπιστήμιο, σπούδασε 4 χρόνια και αποφοίτησε με δύο πτυχία: Νεοελληνικής Γλώσσας και Μετάφρασης. Ταξιδεύοντας χρόνια στην Ελλάδα είχε ήδη επισκεφθεί πολλά ενδιαφέροντα μέρη – συνέχισε και κατάρτισε ένα αρχείο με δεκάδες περιγραφές και πληροφορίες. Το ανέβασε στο Διαδίκτυο σε τρεις γλώσσες: Γαλλικά, Αγγλικά και Ελληνικά και μου έστειλε την διεύθυνση.

Πριν σας παρουσιάσω αυτή τη δουλειά – που μου αποκάλυψε άγνωστα μέρη και με έκανε ως Έλληνα να ντρέπομαι – θέλω να αναφερθώ στον άνθρωπο που πρώτος μου γνώρισε την άγνωστη αρχαία Ελλάδα. Ήταν …Γερμανός. Γι αυτόν έγραψα το ακόλουθο κείμενο που θα συμπεριληφθεί στο επόμενο ημερολόγιο της Εταιρίας Συγγραφέων.

Στη μνήμη του Werner Ekschmitt

Πριν από πενήντα χρόνια ανακάλυψα ένα γερμανικό βιβλίο – που δεν ξέρω αν έχει μεταφραστεί ακόμα στα Ελληνικά. Ο τίτλος του ήταν «Ins Unbekannte Griechenland» (Μέσα στην άγνωστη Ελλάδα) και στην πέμπτη σελίδα του είχε την ελληνική παροιμία «Έλα μπάρμπα μου να σου δείξω τα αμπελοχώραφά σου» – στα ελληνικά.

Πρόγονος ο Νίκων Νίκωνος;
(ιερεύς γενόμενος Αμφιαράωι)
Το βιβλίο αυτό μου αποκάλυψε μία άλλη αρχαία Ελλάδα πέρα από τους Δελφούς και την Ολυμπία. Στις 300 σελίδες του υπήρχαν αρχαιολογικοί θησαυροί που ούτε τους είχα ξανακούσει. Ποιος έχει επισκεφθεί την οχυρή Άρνη των Μυκηναίων, τους τάφους στα Δέντρα και τα κυκλώπεια τείχη της Μηδέας; Ποιος γνωρίζει γιατί το χωριό «Αγία Τριάδα» στον δρόμο για το Ναύπλιο ονομαζόταν για αιώνες «Μέρμπακας;».

(Νόμιζαν πως το τοπωνύμιο ήταν Αρβανίτικο και το άλλαξαν – ενώ ήταν παραφθορά του επιθέτου ενός μεγάλου φιλόλογου του φλαμανδού Willem van Moerbeke (1215; † 1286) που διετέλεσε χρόνια επίσκοπος Κορίνθου, μετέφρασε πρώτη φορά από τα αρχαία όλο τον Αριστοτέλη και αλληλογραφούσε με τον Άγιο Θωμά τον Ακινάτη!).

Από το βιβλίο του Ekschmitt πήρα την ιδέα να ανακαλύψω τους «δικούς μου» αρχαιολογικούς χώρους. Έτσι βρήκα την αρχαία Σκιλλουντία, το υπέροχο Ηραίο του Άργους, το ιπτάμενο θέατρο στον Ορχομενό της Αρκαδίας, τον ναό της Νέμεσης στον Ραμνούντα, το μικρό κοχύλι θεάτρου στην Σικυώνα, την Παλιαχώρα στην Αίγινα.

Σε όλους αυτούς σπάνια θα συναντήσετε επισκέπτες – ίσως κανένα σχολαστικό και φιλομαθή Γερμανό. Ακόμα και στο Αμφιαράειο, μισή ώρα δρόμο από την Αθήνα, μπορείτε να περάσετε μόνος όλη την μέρα. Κι αν είναι Μάιος θα ακούσετε πολλά αηδόνια στο ρέμα…

Ο Βέρνερ Έκσμιτ (1926-2004) έζησε πολλά χρόνια στην Ελλάδα, ήταν αρχαιολόγος και φιλόλογος, καθηγητής και διευθυντής στο Ινστιτούτο Γκαίτε στην Αθήνα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη (1960-1980). Δεν τον συνάντησα ποτέ αλλά του χρωστάω μεγάλη χάρη – γιατί μου αποκάλυψε μία Ελλάδα που δεν την υποπτευόμουν…

Και τώρα στην Γαλλίδα φίλη μας: Ονομάζεται Simone Taillefer και η ιστοσελίδα της έχει τον τίτλο: greceignoree.com (κυριολεκτικά: η Έλλαδα που αγνοούμε). Βλέπετε πόσο κοντά βρίσκεται στον Έκσμιτ. Αν δεν γνωρίζετε Γαλλικά, επιλέξτε την ελληνική ή αγγλική εκδοχή της σελίδας. Θα σας ταξιδέψει…