Κάθε χρόνο τέτοια μέρα, οι οσκαρικές υποψηφιότητες ανοίγουν τους ασκούς του Αιόλου και θυμίζουν στη βιομηχανία το λευκό, σεξιστικό και το όπως υποστηρίζουν πολλοί φέτος – ομοφοβικό – πρόσωπό της. Μήπως όμως τελικά δεν είναι όλα θέμα πολιτικής ορθότητας;

Ηταν πέρσι τέτοια μέρα, όταν το hashtag #OscarsSowhite κυριαρχούσε στα social media προκειμένου να καταδείξει τη «λευκή» κυριαρχία στα μέλη της Ακαδημίας, με αφορμή τον αποκλεισμό του «Selma» από τις κατηγόριες της σκηνοθεσίας και του Α’ Ανδρικού Ρόλου.

Την ίδια ημέρα ανακοινώθηκε πως το 93% των μελών της Ακαδημίας είναι λευκοί και το 76% άνδρες – ποσοστά που αρκούν για δικαιολογήσουν τις ετήσιες αποφάσεις της για τις ταινίες, τις ερμηνείες και τους επαγγελματίες που ξεχωρίζουν από την κάθε χρονιά. Για να μην αναφερθεί κανείς στο γεγονός πως ο μέσος όρων όλων των μελών της Ακαδημίας ήταν – τουλάχιστον μέχρι πέρσι – τα 63 χρόνια.

Φέτος και ενώ παρεμβλήθηκε ένας ολόκληρος χρόνος όπου τα θέματα της εκπροσώπησης των μη λευκών και των γυναικών αλλά και τα queer δικαιώματα βρίσκονταν διαρκώς στο προσκήνιο, τα πράγματα μοιάζουν ακόμη χειρότερα αν κοιτάξει κανείς τις υποψηφιότητες των Οσκαρ με αποτέλεσμα το hashtag της ημέρας να είναι το #OscarsSoWhiteandStraight – ευθεία αναφορά στην απουσία οποιουδήποτε μη λευκού στις βασικές υποψηφιότητες αλλά και στον αποκλεισμό του «Carol» από τις κατηγορίες της Καλύτερης Ταινίας και της Σκηνοθεσίας.

Πριν ανακοινωθούν οι υποψηφιότητες, υπήρχαν αρκετοί μαύροι ηθοποιοί που περιμέναν να ακούσουν το ονομά τους, ανάμεσα στους οποίους ο Ιντρις Ελμπα για το «Beasts of No Nation», ο Γουιλ Σμιθ για το «Concussion», ο Μάικλ Μπ. Τζόρνταν για το «Creed» και ο Σάμιουελ Λ. Τζάκσον για το «The Hateful Eight» του Κουέντιν Ταραντίνο. Επίσης, πολλοί πίστευαν πως το «Straight Outta Compton» θα μπορούσε να εξαργυρώσει τη μεγάλη του εμπορική επιτυχία με μια υποψηφιότητα καλύτερης ταινίας.

Ολοι οι παραπάνω έμειναν εκτός βραβείων, ενώ το «Straight Outta Compton» βρίσκεται στις υποψηφιότητες στην κατηγορία του πρωτότυπου σεναρίου που το έχουν υπογράψει λευκοί! Επίσης το «Creed» έχει μόνο μια υποψηφιότητα και αυτή για τον Σιλβέστερ Σταλόνε που είναι ο μόνος λευκός της ταινίας, ενώ και η πιθανότητα μιας υποψηφιότητας του Μπενίσιο Ντελ Τόρο για το «Sicario» δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα.

«Φυσικά και είμαι απογοητευμένη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποτιμήσουμε τη σπουδαιότητα των ταινιών που τελικά είναι υποψήφιες», δήλωσε η Πρόεδρος της Ακαδημίας Σέριλ Μπουν που επανειλημμένα έχει προσπαθήσει για να αλλάξει το καθεστώς στα βραβεία – προφανώς χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα. «Φέτος ήταν μια υπέροχη χρονιά για τις ταίνιες, αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι θα εμφανίστεί στο χαρτί μέχρι να το δεις».

Ξεκινώντας ήδη από την πρεμιέρα του «Carol» στο περασμένο Φεστιβάλ Καννών, όλοι μιλούσαν φέτος για τη μεγάλη queer χρονιά του Χόλιγουντ. Ταινίες όπως το «Freeheld» και το «The Danish Girl» απέκτησαν οσκαρικό buzz και στη συνέχεια έσβησαν – το «Freeheld» γιατί δεν ήταν μια καλή ταινία και το «The Danish Girl» επειδή χτυπήθηκε από την κριτική αλλά και από την κοινότητα που το θεώρησε σχεδόν τρανσοφοβικό. Το «Carol» όμως βρέθηκε σε κάθε πιθανή ψηφοφορία κριτικών στην Αμερική και την Ευρώπη και θεωρητικά υπήρξε το μεγάλο φαβορί για να κερδίσει και τις πέντε μεγάλες υποψηφιότητες που άξιζε: Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Α και Β Γυναικείου Ρόλου.

Στη χθεσινή ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων για τα Οσκαρ του 2016, το «Carol» ναι μεν συγκέντρωσε έξι υποψηφιότητες αλλά όχι αυτή της Καλύτερης Ταινίας και όχι αυτή για τον Τοντ Χέινς στην Καλύτερη Σκηνοθεσία. Για πολλούς η… στρέιτ και ανδροκρατούμενη Ακαδημία δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει μια ταινία στην οποία οι άντρες είναι απόντες, ενώ είναι πάντα προτιμότερο να ψηφίζει γκέι ιστορίες όταν αυτές τις αφηγούνται στρέιτ σκηνοθέτες (βλ. «Brokeback Mountain» – το οποίο και αυτό με τη σειρά του, ενώ ήταν φαβορί, δεν είχε κερδίσει το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας).

Μερίδα ακτιβιστών κατηγορεί την Ακαδημία για ρατσισμό, σεξισμό και ομοφοβία. Αλλοι μιλούν για κατάχρηση της πολιτικής ορθότητας, δίνοντας παραδείγματα από το παρελθόν όπου η Ακαδημία είχε επιδείξει ευαισθησίες ποικιλομορφίας (βλ. «12 Χρόνια Σκλάβος», «Slumdog Millionaire»). Οι πρώτοι υποστηρίζουν πως η Ακαδημία βραβεύει τους μαύρους μόνο όταν είναι σκλάβοι και τις μειονότητες όταν υποφέρουν, οι δεύτεροι ότι όλο αυτό είναι μια υπερβολή που δίνει στα Οσκαρ μεγαλύτερη σημασία απ’ όση έχουν…

Το πρόβλημα ξεκινά φυσικά από αλλού και είναι βαθύτερο από το ποιες ταινίες τελικά έφτασαν στα Οσκαρ – αν και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως η δημοτικότητα των βραβείων στέλνει μηνύματα προς κάθε κατεύθυνση και άρα μεταφέρει μια εικόνα όπου όλες οι ταινίες που άξιζαν φέτος είναι σκηνοθετημένες από άντρες και στις οποίες δεν παίζει ούτε ένας μαύρος σε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Το ζήτημα εχει να κάνει με τους ρόλους που δίνονται ετησίως σε μη λευκούς, σε γυναίκες… Με το πόσοι χαρακτήρες γράφονται για LBGT ήρωες και πόσοι από αυτούς ερμηνεύονται από στρέιτ ηθοποιούς. Με μια γενικότερη αντίληψη του κατά πόσο το σύγχρονο σινεμά εκπροσωπεί όλους ή μόνο κάποιους. Και μια γενικότερη προσπάθεια αυτό να αλλάξει άμεσα, δραστικά, με αίσθημα δικαιοσύνης και όση πολιτική ορθότητα είναι απαραίτητη.

O Κρις Ροκ τι θα σχολιάσει άραγε στον εναρκτήριο λόγο του ως οικοδεσπότης της φετινής απονομής;