Αφιέρωμα Ταινίας: Dances with Wolves (1990)

Αφιέρωμα Ταινίας: Dances with Wolves (1990)

 

Σκηνοθεσία: Kevin Costner

Ηθοποιοί: Kevin Costner, Mary McDonnell, Graham Greene, Rodney A. Grant, Tantoo Cardinal, Jimmy Herman, Nathan Lee Chasing His Horse, Michael Spears, Jason R. Lone Hill, Floyd Red Crow Westerman, Charles Rocket, Robert Pastorelli, Larry Joshua, Tony Pierce, Kirk Baltz, Tom Everett, Wes Studi, Maury Chaykin

 

 

Του Άγγελου Νομικού (Movie Heat)

 

Κι ενώ ετοιμαζόμουν ωραία και καλά να υμνήσω τη «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν», το (αντι)πολεμικό αυτό έπος του Spielberg (more on that next month!), ένα από τα κλασικά πλέον «μεσημέρια μια φορά την εβδομάδα στον παππού βλέποντας παλιά westerns των 1950’s/1960’s σε DVD» πήρε απροσδόκητη τροπή. Mέσα στους αμέτρητους Clint Eastwood, John Wayne, Gary Cooper, James Stewart, Burt Lancaster, Kirk Douglas, Glenn Ford (και οι 7 ήσαν υπέροχοι!), και λοιπούς, έχοντας δει πάνω από 150 westerns και 1.000.000 πιστολίδια στη μικρή οθόνη (κυριολεκτικά μικρή – 21 ίντσες), καρφωμένοι στις επίσης κλασικές πλέον παλιές, ξύλινες καρέκλες, μας τελείωσαν τα… πυρομαχικά. Όντως, είχαμε εξαντλήσει όλες τις ταινίες, θες αυθεντικές, αντιγραμμένες ή / και από εφημερίδες, έχοντας δει πολλές 2 και 3 φορές.

 

Και τότε λοιπόν μου ήρθε η φαεινή ιδέα να περάσουμε μερικές δεκαετίες μπροστά (τι δεκαετίες, γενιά ολόκληρη – 25 με 35 χρόνια give or take).
— «Παππού έχω ένα καλό western, καινούριο για τα γούστα σου βέβαια, βγήκε το 1990, πήρε και το Oscar Καλύτερης Ταινίας, θα σ’ αρέσει πολύ, trust me».
— «Τι πήρε? Άντε καλά, βάλτο».
— «Είναι λίγο μεγάλο σε σχέση με αυτά που βλέπουμε παππού, είναι κοντά 3 ώρες! Θα αντέξεις? Μη σε πάρει ο ύπνος, είναι καλό!».
— «Έχω δει «Μπεν Χουρ» εγώ με τον Τσάρλτον Ήστον, 3 ώρες και 40 λεπτά, δεν ξέρω τώρα τι μου λες εσύ για ύπνους και τέτοια».
Και κάπως έτσι με τάπωσε ο παππούς και βάλαμε το «Χορεύοντας με τους Λύκους»…

 

Είχα να το δω πολλά χρόνια, μην πω δεκαετία, αλλά σίγουρα δεν είχα κλείσει τα 18 την πρώτη φορά που το νοίκασα. Όντας μικρός, δε θυμάμαι να μου είχε κάνει κάποια ιδιαίτερη εντύπωση η ταινία (χαρακτηριστικά νόμιζα έως αρκετά πρόσφατα πως ο τίτλος της ήταν “Dancing with Wolves”, θύμα κι εγώ της ανώριμης ελληνικής μετάφρασης του τίτλου – κακές ελληνικές μεταφράσεις δυστυχώς όλοι ξέρουμε πως συνεχίζονται έως σήμερα), εξ ου και την έβαλα στο ράφι. Όταν, όμως, αποφασίσαμε με την ομάδα να αφιερώσουμε το 2016 στις ταινίες των 1990’s, ρίχνοντας μια φευγαλέα ματιά στις οσκαρικές ταινίες (νικήτριες αλλά και υποψήφιες) της δεκαετίας του ’90, το “Dances with Wolves” μου κέντρισε και πάλι το ενδιαφέρον (έχοντας μάλιστα νικήσει δυνατά χαρτιά της χρονιάς 1990 στην κατηγορία Καλύτερης Ταινίας, όπως τα “The Godfather Part III”, “Ghost” & “Awakenings”, αλλά κυρίως το αριστούργημα του Martin Scorsese που ακούει στο όνομα “Goodfellas”). End of flashback, λοιπόν, και φύγαμε για το “western frontier” («τελευταίο σύνορο της Δύσης» αν θέλετε στα ελληνικά) τη διετία 1863/1864.

 

 

MTM0NDkzMDI0OTM0NzUyMjI2

 

 

Η υπόθεση είναι πάνω κάτω γνωστή σε όλους: “Στη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου, ο αξιωματικός John J. Dunbar (Kevin Costner) ζητά να μετατεθεί στην παραμεθόριο κι εκεί έρχεται σ’επαφή με τον ινδιάνικο πολιτισμό.” Aν σας λέει κάτι η υπόθεση, χωρίς να έχετε δει την ταινία, είναι γιατί το premise του “Dances with Wolves” έχει χρησιμοποιηθεί (και χρησιμοποιήσει φυσικά, χωρίς να μπω σε διαδικασία αναζήτησης, είμαι βέβαιος πως δεν ήταν η πρώτη ταινία) από πολλά έργα έπειτα. Αλλάξτε τις λέξεις «Εμφύλιος Πόλεμος», «Παραμεθόριος» και «Ινδιάνικος Πολιτισμός» και έχετε στα χέρια σας ταινίες – σταθμούς όπως “The Last Samurai” (2004) & “Avatar” (2009). Κρατήστε τους «Ινδιάνους» στη θέση τους και έχετε το υπέροχο “Pocahontas” (1995), ένα από τα πιο υποτιμημένα animation στην ιστορία του κινούμενου σχεδίου κατά την ταπεινή μου γνώμη. Αλλά βγαίνω εκτός θέματος για ακόμη μια φορά…

 

Η ταινία είναι αργή. Πολύ αργή. Η φίλη μου η Χριστίνα πιθανώς να σας πει «πάρα πολύ αργή». Κι όμως, τα 180 λεπτά της ταινίας (3 ώρες ακριβώς) κύλησαν σα νερό μπροστά στη λατρεμένη 21’’ οθονούλα μας. Ήταν (και είναι) από αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις όπου όλα τα στοιχεία σε μια ταινία λειτουργούν ρολόι. Η σκηνοθεσία του Kevin Costner εξαιρετική. Αν και πρωτάρης σκηνοθέτης, ο Costner απέδωσε τα μέγιστα πίσω (αλλά και μπροστά) από την κάμερα. Και όχι μόνο αυτό. Όταν η Οrion Pictures (θυμάστε την Orion Pictures παιδιά των 1980’s?) τρόμαξε με το budget της ταινίας, που ξεπέρασε τα $15 – $20 εκατομμύρια δολλάρια (αστεία ποσά για τη σημερινή εποχή του Hollywood), και απείλησε να τερματίσει το project (είχε περάσει προ πολλού εξάλλου η εποχή του western), ο Costner έβγαλε $3 εκατομμύρια από την τσεπούλα του και τα έβαλε στο έργο, ένα έργο – όνειρο ζωής για αυτόν. Και αυτά τα $22 εκατομμύρια, λοιπόν, έφεραν σχεδόν 20πλάσιες αποδοχές ($424 εκατομμύρια δολλάρια παγκοσμίως) και η ταινία μπήκε αυτόματα στις 20 εμπορικότερες (τότε) όλων των εποχών. Oscar Καλύτερης Σκηνοθεσίας στον Kevin Costner.

 

Οι εποχές αλλάζουν, που λέτε, κάποιες ταινίες ξεχνιούνται, κάποιες άλλες πάλι μένουν αναλλοίωτες στην πάροδο του χρόνου. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τη φωτογραφία του Dean Semler? Tη σκηνή όπου ο Dunbar χορεύει σαν τρελός γύρω από τη φωτιά με το λύκο στο πλάι του? Oscar Καλύτερης Φωτογραφίας στον κύριο Semler. Ή το αξέχαστο soundtrack του John Barry? Τη σκηνή όπου το score της ταινίας σε ταξιδεύει γύρω από τις πεδιάδες του Fort Sedgwick? Oscar Καλύτερης Μουσικής και στον κύριο Barry (σα να μην έφτανε που είναι ο δημιουργός του iconic “James Bond Theme”!). Στη δε σκηνή που πυροβολούν το λύκο, σε πιάνει η καρδιά σου ένα πράμα. Ξέρετε ακριβώς για τι πράγμα μιλάω έτσι? Oscar Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου στον Michael Blake (η ταινία βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο που έγραψε ο ίδιος το 1988).

 

 

10Dunbardances

 

 

Έχασε το Oscar Α’ Ανδρικού Ρόλου ο Costner και όχι άδικα. Πώς να αναμετρηθείς με τα θηρία, όταν αυτά ακούν στο όνομα Anthony Hopkins & Hannibal Lecter? Και πάλι όμως, ο χαρακτήρας του Lt. John J. Dunbar είναι πανταχού παρών. Είναι ο Tom Cruise/Nathan Algren στο “The Last Samurai” και ο Sam Worthington/Jake Sully στο “Avatar”. Είναι ο καθένας από εμάς που ψάχνει μέσα του την εσωτερική γαλήνη σε καιρό πολέμου, είτε αυτός είναι κυριολεκτικός είτε μεταφορικός. Και όταν τη βρει, μπορεί και αλλάζει όνομα. “Dances with Wolves” τον βάφτισαν οι Ινδιάνοι Sioux. «Αυτός που Χορεύει με τους Λύκους». Το όνομα John Dunbar δεν είχε καμιά πλέον αξία για αυτόν, όπως τονίζει χαρακτηριστικά και ο ίδιος σε ένα σημείο της ταινίας. «Αυτός που Χορεύει με τους Λύκους». Χαζός τίτλος για ταινία θα μου πείτε, αλλά εγώ τον προτιμώ…

 

Το σημαντικότερο γνώρισμα της ταινίας, ύστερα φυσικά από το φόρο τιμής πρωτίστως στην εποχή του Far West και δευτερευόντως στα westerns των 1950’s/1960’s, είναι το πόσο άρρηκτα συνδεδεμένη την έχω στο μυαλό μου με τις αρχές της δεκαετίας των 1990’s, πόσο πολύ εκφράζει το feeling της εποχής εκείνης. Σκεφτόμουν σε ορισμένες σκηνές του έργου, πως δεν υπήρχε περίπτωση studio στη σημερινή εποχή να επιτρέψει τόσο αργά και μεγάλα πανοραμικά πλάνα, πόσο μάλλον 3 ώρες διάρκειας έργο, αν το επώνυμό σου δεν είναι Spielberg, Cameron, Jackson ή Nolan (Ok, Iñárritu μου την έφερες!). Πόσο μάλλον αν είσαι first-time director. Κι όμως, οι ατελείωτοι τσακωμοί του Costner με την Orion Pictures για τη διάρκεια του έργου απέδωσαν καρπούς. Και φανταστείτε πως κάπου εκεί έξω κυκλοφορεί ένα extended Director’s Cut στα 236 λεπτά (4 ώρες σχεδόν), το οποίο σκοπεύω να δω στο άμεσο μέλλον. Το “Dances with Wolves” θα είναι για πάντα από εκείνες τις ταινίες που θα τη βλέπεις και θα θυμάσαι (και αν δεν το θυμάσαι θα στο θυμίζει αυτή) την εποχή που γυρίστηκε, μια εποχή που θα κοιτάμε με νοσταλγία, ακριβώς όπως η ταινία κοιτά με νοσταλγία τα μέσα/τέλη του 19ου αιώνα.

 

 

11395086

 

 

Όσο περνούν τα χρόνια, πετάγονται και κανα 2 φωνές γεμάτες criticism: «Άλλη μια “white savior” ταινία, όπου έχουμε λευκό πρωταγωνιστή/σωτήρα σε ένα έργο που αφορά Ινδιάνους!». «Οι Ινδιάνοι Sioux ήταν οι πιο αιμοβόροι Ινδιάνοι, όχι φιλήσυχοι, ειρηνιστές και οικολόγοι, όπως μας τους παρουσιάζει το έργο!». «Ο Costner είναι τόσο ψωνάρα που δεν υπάρχει σχεδόν καμία σκηνή που να μην εμφανίζεται και μονίμως σκηνοθετεί τον εαυτό του με άκρως ζουμαρισμένα close-ups!». «Η ινδιάνικη γλώσσα που μιλάει ο Dunbar είναι η θηλυκή γλώσσα των Sioux, όχι η αρσενική!» (ναι, είχαν όντως 2 και παραπάνω διαλέκτους). Κάποιες από αυτές τις κατηγορίες είναι υπερβολικές, κάποιες έχουν περισσότερο, και κάποιες λιγότερο υπόσταση. Πάντα έτσι γίνεται με τις κλασικές ταινίες. Ή ίσως όλοι αυτοί δεν προσπάθησαν ποτέ να γίνουν «Αυτός που Χορεύει με τους Λύκους»…

 

Οι 3 ώρες πέρασαν βουβά, γρήγορα κατά κάποιον τρόπο, μα σιωπηλά. Αυτό το «βουβά» μου έκανε εντύπωση. Ο παππούς συνηθίζει να μιλάει καθόλη τη διάρκεια του έργου, γεγονός που σπανίως με ενοχλεί, μιας και τα παλιά westerns – πλην ελαχίστων εξαιρέσεων – δε με συναρπάζουν ιδιαίτερα. «Tον Paul Newman τον είχα δει πρώτη φορά στην τάδε ταινία στο «Αθηνά». Έχει κλείσει αυτό το σινεμά τώωωωρα πόσα χρόνια». «Ρε τον Franco Nero τον μπαγάσα κοίτα τον εδώ τι κάνει. Κοίτα εδώ να δεις θα βγάλει όπλο τώρα θα τους φάει όλους!» (ναι, είναι και heavy-spoilerατζής ο παππούς). Κι όμως, τελειώνει το 3ωρο του “Dances with Wolves”, κι ο άνθρωπος δεν έχει βγάλει μιλιά. Ρε τον παππού! Θα τον έχει πάρει ο ύπνος τον μπαγάσα λέω, μας το ’παιζε και μούρη με τον “Ben Hur” και τα 220 λεπτά, θα τον φτιάξω καλά τώρα! Γυρνάω να τον ξυπνήσω, βλέπω τα μάτια του υγρά. Δεν του λέω τίποτα. Τι να πω άλλωστε? Και τα δικά μου υγρά είναι. Είδαμε «Αυτός που Χορεύει με τους Λύκους» βλέπετε.

 

 

screen-shot-2012-08-11-at-11-41-19-am

 

 

Για το Movie Heat,
Άγγελος Νομικός

 

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και κινηματογραφικά νέα, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο: facebook.com/movieheat

 

 

 

 

Thessaloniki Arts and Culture, http://www.thessalonikiartsandculture.gr

 

 

Διαβάστε επίσης

Close