Δ. Θεοτοκόπουλος, η δίκη και η αθώωση

Δ. Θεοτοκόπουλος, η δίκη και η αθώωση

Η μεγάλη σάλα με την επιβλητικότητα έχει ετοιμαστεί…

Οι αγέλαστοι ιεροεξεταστές με τις λαμπερές και χρυσοποίκιλτες στολές έχουν πάρει τις θέσεις τους για να δεχτούν τον ιερόσυλο με το σαλεμένο μυαλό, που τολμά να ζωγραφίζει τους αγίους αφύσικα. Με κορμιά υπερφυσικά, πρόσωπα μακρουλά, δύο φορές από τα κανονικά και τους αγγέλους με τεράστια φτερά.

Βρισκόμαστε στα 1578, έτος που θα σημαδέψει ιδιαίτερα τη μετέπειτα ζωή του ζωγράφου. Έτος καθοριστικό για τον Θεοτοκόπουλο γιατί καλείται κάτω από ένα ανελεύθερο και φανατισμένο καθεστώς να αντικρούσει τις κατηγορίες, άλλως θα θανατωθεί.

Έτος που φανερώνει την ωριμότητα και τη φήμη του καταξιωμένου πια ζωγράφου στους υψηλούς πνευματικούς κύκλους της Ισπανίας, που τον ακολουθούν για υπεράσπιση στη μεγάλη δίκη. Έτος που παράλληλα φανερώνει και την επικράτηση του ανελεύθερου πνεύματος της αντιμεταρρύθμισης και τη βούληση της Καθολικής Εκκλησίας να πνίξει κάθε φιλελεύθερη, δημοκρατική και δημιουργική φωνή.

Η κρητική του ψυχή ανασταίνεται και βρίσκει τη δύναμη να αντιστέκεται στις δύσκολες κακοτοπιές και τις κατασκευασμένες ψεύτικες κατηγορίες του στημένου σκηνικού της δίκης που ήδη αρχίζει.

Μετά τα τυπικά, ηλικία, τόπο καταγωγής κ.λ.π. ο δικαστής του ανακοινώνει το γνωστό κατηγορητήριο.

Πρωτοδικαστές: Γιατί ήλθες στο Τολέδο;

Γκρέκο: Δεν θα δώσω λογαριασμό σε κανένα για την παρουσία μου εδώ.
Το αδούλωτο φρόνημα του Κρητικού ξεσηκώνεται με την κοφτή λακωνική απάντηση, που κάνει τους δικαστές να παγώσουν στις θέσεις τους και να νιώθουν αμήχανοι.

Δικαστής: Οι μορφές των αγίων σου είναι αφύσικες, χωρίς διαστάσεις και προοπτική, αλλόκοτες και αντίθετες στο τυπικό και το ήθος της εκκλησίας μας και τελείως διαφορετικές από τις δημιουργίες των δικών μας των ζωγράφων.

Δομήνικος: Εγώ ζωγραφίζω σύμφωνα με τη δική μου την τεχνοτροπία.
Ο ζωγράφος, επαναλαμβάνει ο Γκρέκο, είναι τεχνίτης, δηλαδή δημιουργός και όχι τεχνικός, απλός κατασκευαστής, που χωρά μέσα σε καλούπια προκαθορισμένα πράγματα.

Δικαστής: Αναφέρετε αυτή την τεχνοτροπία να τη γνωρίσει το αξιοσέβαστο δικαστήριο.

Δομήνικος: Η τεχνοτροπία της Μεγαλονήσου Κρήτης της γενέτειράς μου, αυτή που δέχτηκε και ο μεγάλος Τιτσιάνο. Η κρητοβυζαντινή παράδοση, η τέχνη που ξεπερνά τη φύση και μετατρέπει τη σάρκα σε πνεύμα, αυτή που χρησιμοποίησα και στο Εσκοριάλ.

Η τέχνη που γεννά μορφές ωραίες, ανεπανάληπτες, καθαρές και αρμονικές. “Ο έξω κόσμος φθείρεται και ανακαινίζεται ο έσω”. Αυτό τον κόσμο ακριβώς θέλει να αναμορφώσει ο Γκρέκο με την υψηλή του δημιουργία. Θέλει δηλαδή να αφήσει την ανωνυμία και να αποκτήσει επωνυμία.

Δικαστής: Χωρίς καμιά προοπτική και διάσταση μέσα στο χώρο;

Δομήνικος: Μα όλα αυτά αποτελούν φύση και εγώ σας επαναλαμβάνω για άλλη μια φορά εκφράζω το πνεύμα, και το πνεύμα δεν περιορίζεται, δεν δεσμεύεται αλλά είναι ελεύθερο και μονάχα τότε είναι δημιουργικό.

Δικαστής: Και οι αλλόκοτες μορφές;

Δομήνικος: Είναι οι ίδιες οι μορφές των λαών μας, των λαών της Μεσογείου με τα σκελετωμένα και βασανισμένα πρόσωπα και το ακόρεστο πάθος για πνευματική ανάταση και συμμετοχή στην ουράνια βασιλεία. Ως προς τις αφύσικες μορφές η απάντηση είναι ότι δεν γίνεται από παραφροσύνη, αλλά για να εκφραστεί εντονότερα το ανθρώπινο πάθος για να κατακτήσει το υπερανθρώπινο. Είναι ο αγώνας του κάθε δημιουργού του έργου του να είναι μόνιμο και πανανθρώπινο.

Ιεροεξεταστής: Αυτό δεν είναι περιφρόνηση της ιεράς παράδοσης, δεν είναι απιστία;

Δομήνικος: Η αληθινή πίστη δεν είναι η τυπολατρεία, η εξωτερική συμπεριφορά, αλλά η εσωτερική παρόρμηση και η στάση της ψυχής.
“Ουχ ο λέγων Κύριε, Κύριε εισελεύσεται εν τη βασιλεία των ουρανών, αλλ’ ο ποιών το θέλημα του Πατρός μου με έργα…”.

Δικαστής: Παραβιάζετε ζωγράφε τις ιερές γραφές με το να ζωγραφίσετε σε πίνακά σας τις τρεις γυναίκες, την Παναγία, την αδελφή της Μαρία του Κλωπά και τη Μαγδαληνή, σχεδόν σ’ επαφή με το Χριστό. Ενώ στο κατά Λουκά ευαγγέλιο διαβάζουμε: “Ειστήκεσαν μακρόθεν ορώσαι”.

Δομήνικος: Είναι θέμα ερμηνείας του σχετικού χορίου κ. δικαστά διότι κατά μία άλλη θεολογική ερμηνεία το μακρόθεν δεν περιλαμβάνει τις γυναίκες, αλλά τους άλλους παρευρισκόμενους.
Σ’ αυτή του την απάντηση βλέπουμε ότι ο Καντιώτης ζωγράφος διαθέτει αστείρευτες πνευματικές δυνάμεις, είναι μία κινητή βιβλιοθήκη με γνώσεις θεολογικές, φιλοσοφικές και νομικές ακόμη.

Ιεροδικαστής: Σας απαγορεύω να παίζετε με τις ιερές γραφές.

Δομήνικος: Κάθε άλλο. Το ψωμί μου υπερασπίζω, την τέχνη και τις μορφές που 25 ολόκληρα χρόνια παρουσιάζω. Ιδού το πιστεύω ανάγλυφο του αλύγιστου Κρητικού, του ανεπανάληπτου ζωγράφου και δημιουργού.

Ιεροεξεταστής: Δεν παραβιάζεις και δεν διαστρεβλώνεις την καθολική πίστη με τις νοθείες των εικόνων που ζωγραφίζεις και δεν προσπαθείς ηθελημένα και με δόλιο τρόπο να θίξεις το χριστεπώνυμο πλήρωμα της ιεράς εκκλησίας της Ισπανίας;

Δομήνικος: Αρνούμαι αυτή την κατηγορία και θα απαντήσω με παρρησία, με ευθύνη και τιμιότητα.
Τρεις λέξεις που φανερώνουν το φρόνημα και το χαρακτήρα του.

Ιεροεξεταστής: Πόσον καιρό ζεις στην Ισπανία;

Δομήνικος: Ζω 28 ολόκληρα χρόνια και πρωτοζωγράφισα στο Εσκοριάλ και στη συνέχεια στις εκκλησίες, στα ιδρύματα και τα αρχοντικά. Νηστεύω και προσεύχομαι με τη γυναίκα μου για το καλό της ανθρωπότητας και η προσευχή μου είναι διάχυτη στην τέχνη μου.
Θρησκευτικά τα θέματά του και πέρα για πέρα οικουμενικό το πνεύμα του και γι’ αυτό δεν χωρά στα στενά όρια της Μεσαιωνικής Θεοκρατικής Ισπανίας.

Δικαστής: Είναι νόμιμη γυναίκα σου;

Δομήνικος: Αυτό είναι θέμα δικό μου και δεν αναφέρεται στο κατηγορητήριο.
Ο μεγάλος Κρητικός δεν επιτρέπει σε κανένα να ασχολείται με την ιδιωτική του ζωή που τη θεωρεί δική του και μόνο υπόθεση και πιστεύει ακράδαντα στην ουσία και όχι στους τύπους.

Δικαστής: Δεν θα δίδεις μαθήματα στους δικαστές. Ερωτάσαι για παραβίαση της ηθικής τάξης και υποχρεούσαι να απαντήσεις.

Δομήνικος: Με τη Χερώνυμα ζω αρμονικά και είμαστε μία ψυχή και μια πίστη.

Δικαστής: Ποια πίστη;

Δομήνικος: Του Εσταυρωμένου, του Γλυκύτατου Ναζωραίου.

Δικαστής: Ζήτε όμως παράνομα επί μακρό χρόνο χωρίς τις ευλογίες του Εσταυρωμένου.

Δομήνικος: Δεν είναι αμαρτία η αγάπη.

Δικαστής: Άφησε τις εξυπνάδες κατηγορούμενε.

Δομήνικος: Καμιά σοφιστία, απλώς απαντώ στις ερωτήσεις σας.

Δικαστής: Γιατί δεν προχωρείς στο γάμο με τη Χερώνυμα;

Δομήνικος: Είναι υπόθεση που αφορά εμένα κι εκείνη κι όχι τον προβληματισμό και την περιέργειά σας.

Δικαστής: Προσπαθείς να ξεφύγεις. Είσαι φανατικός ορθόδοξος και ενώ ζεις τρεις δεκαετίες στην Ισπανία δεν σέβεσαι τη Δυτική Εκκλησία.

Δομήνικος: Το φρόνημα, το θρησκευτικό πιστεύω δεν διώκεται σε κανένα σημείο της γης, ούτε φυσικά και στην Ισπανία. Τοποθετώ πάνω απ’ όλα την αγάπη και δεν διακατέχομαι από συμπλέγματα μισαλοδοξίας. Παραμένω σε όλη μου τη ζωή Χριστιανός και πιστεύω αταλάντευτα στην ανεξιθρησκεία.
Πιστεύει πέρα για πέρα όπως και ο σύγχρονός μας Καζαντζάκης ότι ο φανατισμός σκοτίζει τον ανθρώπινο νου και τον καθιστά ζώο δίποδο και άβουλο.

Δικαστής: Είσαι φοβερά φανατισμένος και επικίνδυνος.

Δομήνικος: Ποτέ μου δεν πίστεψα στο κλειστό κύκλωμα του φανατισμού που σκοτίζει τον ανθρώπινο νου και τον οδηγεί σε έργα αποτρόπαια και καταστρεπτικά.

Ιεροδικαστής: Δεν μας πείθεις με τα λόγια, δώσε περισσότερες εξηγήσεις του μη φανατισμού σου, που ισχυρίζεσαι και παρουσίασε αγιογραφίες αυστηρά καθολικές.

Δομήνικος: Στις ωραίες εκκλησίες του Εσκοριάλ, της Μαδρίτης και του Τολέδου, ζωγράφισα την θρησκευτική μυστικοπάθεια της Ισπανίας που δεν είναι άλλη από της ελληνικής γενιάς. Τριάντα πέντε (35) ολόκληρα χρόνια ζωγραφίζω στην Ευρώπη και κανένας δεν στάθηκε ψόγος για τη δουλειά μου. Είναι νομίζω βασικό χρέος κάθε δημιουργού να υπερασπίζεται το έργο του. Το έργο που είναι οι κόποι και οι θυσίες μιας ολόκληρης ζωής.

Δικαστής: Δεν μας πείθεις γιατί δεν μας απαντάς με συγκεκριμένα έργα σου σύμφωνα με το καθολικό δόγμα.

Δομήνικος: Συνέθεσα ως γλύπτης γλυπτά καθολικών αγίων, πράγμα που απάδει στο ορθόδοξο δόγμα και ζωγράφισα πλήθος καθολικών αγίων όπως τον Φραγκίσκο της Ασίζης τον ταπεινό αυτό μαχητή της ανθρωπότητας.
Εδώ διακυρήσσει με όλες του τις δυνάμεις την τέχνη χωρίς σύνορα, προκαταλήψεις και δεσμεύσεις.

Δικαστής: Έρχομαι τώρα σε μία συγκεκριμένη κατηγορία της παρουσίασης του Αγίου Σεβαστιανού της Κατεντράλα της Παλένθιας με σώμα τρομερά δυσανάλογο με στόχο και σκοπό να τον γελοιοποιήσεις. Και δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που το κάνεις.

Δομήνικος: Η ηθελημένη παραβίαση του σώματος έχει ως στόχο να αποτυπώσει τον ψυχικό κόσμο. Και τον Άγιο Σεβαστιανό τον ζωγράφισα ωραίο και γενναίο όπως πραγματικά υπήρξε.
Είναι φυσικό το ανελεύθερο μεσαιωνικό πνεύμα των δικαστών να αδυνατεί να ερμηνεύσει το νόημα της τέχνης του μεγάλου δημιουργού.

Δικαστής: Αγίους ή αθλητές ζωγραφίζεις;

Δομήνικος: Με το να ζωγραφίζω τη ρωμαλαιότητα, έδωσα ένα αθλητή της πίστης.

Δικαστής: Ωραιολογείς, αλλά δεν ικανοποιείς το δικαστήριο.

Δομήνικος: Αυτή είναι η τέχνη μου την οποία και δικάζετε, όχι εμένα. Δεν ομιλώ για να εντυπωσιάσω, αλλά για να εξηγήσω και καταρρίψω τις αβάσιμες κατηγορίες. Προσπαθείτε να με καταδικάσετε με επιχειρήματα που δεν στέκονται σε καμιά ηθική και λογική και επειδή αδυνατείτε να με αντιμετωπίσετε δικάζετε την τέχνη μου, τη δημιουργία μου, που δεν μπορείτε να συλλάβετε και να εξηγήσετε, επηρεασμένοι πέρα για πέρα από το στενό και ανελεύθερο ιδεολογικό πνεύμα της εποχής μας.

Δικαστής: Στον πίνακα “της ταφής του κόμητα Οργκάθ” παραποίησες το καθολικό δόγμα με το να ζωγραφίσεις πάνω στα άμφια του Αγίου Αυγουστίνου την Αγία Αικατερίνη να κρατά φοίνικα και να φορεί στέμμα κατά το ανατολικό δόγμα, ενώ η καθολική την θέλει οσία μοναχή με το σταυρό στο χέρι.

Δομήνικος: Μα η Αγία Αικατερίνη ήτο βασιλοπούλα της Αλεξάνδρειας και μαρτύρησε το 307. Και η δική σας Αικατερίνη ηγουμένη της Μπολόνια το 1578 που ζωγράφισα τον πίνακα δεν είχε ανακηρυχθεί Αγία, ανακηρύχθηκε το 1592 και συνεπώς δεν μπορούσα να ζωγραφίσω μη άγιο στο ράσο.
Οι δικαστές μάταια αγωνίζονται να αποδείξουν ότι στερείται πίστης και σεβασμού προς το καθολικό δόγμα, πράγμα που αποδεικνύει ότι το λιγότερο είναι ακατατόπιστοι σε θέματα θεολογικά.

Δικαστής: Παραβιάζεις το δυτικό δόγμα, με το να αναφέρεις την επί του σταυρού επιγραφή στις τρεις γλώσσες. Εβραϊκά, Ελληνικά και Ρωμαϊκά, ενώ οι καθολικοί δέχονται μόνο την Λατινική.

Δομήνικος: Τηρώ επακριβώς την Μαρτυρία των Ευαγγελιστών Λουκά και Ιωάννη: “Ην δε και επιγραφή γεγραμμένη επ’αυτής.»
Ούτος εστίν ο Βασιλεύς των Ιουδαίων, γράμμασιν Ελληνικοίς και Ρωμαϊκοίς και Λατινικοίς.

Ο Δομήνικος φαίνεται αρκετά κουρασμένος, ταραγμένος και απογοητευμένος από τις προσπάθειες των ιεροεξεταστών να εξευρίσκουν καινούργιες κατηγορίες τις οποίες καταρρίπτει σαν χάρτινους πύργους πράγμα που εξαγριώνει τους φανατικούς, άφρονες πολλές φορές και βλοσυρούς δικαστές. Μια μικρή διακοπή επιτρέπει στο Δομήνικο να πάρει μια μικρή ανάσα και να ζητήσει νερό. Η δίκη επαναλαμβάνεται με την τελευταία κατηγορία και το ίδιο σκηνικό συνεχίζεται.

Πρόεδρος: Κατηγορείσαι ότι στους πίνακές σου παρουσιάζεις τους αγγέλους αφύσικα με υπερμεγέθη φτερά.

Δομήνικος: Είναι αληθεια, αλλά δεν βλέπω ποια θεολογική αμαρτία και παρατυπία διαπράττω.

Πρόεδρος: Το δυτικό δόγμα δεν δέχεται τέτοιες γελοιοποιήσεις στις ιερές μορφές των αγγέλων. Γελοιοποιήσεις που έχουν στόχο να πλήξουν την ύπαρξη των αγγέλων και να εξευτελίσουν την Ισπανική εκκλησία.

Δομήνικος: Λυπάμαι που δεν γνωρίζετε ότι και οι δικοί σας ζωγράφοι εμφανίζουν στους πίνακές τους αγγέλους με διαφορετικά φτερά ως προς το μήκος και το χρώμα.

Πρόεδρος: Βεβαίως. Οχι όμως στο βαθμό που τους παρουσιάζεις εσύ γελοιοποιημένους με τα τεράστια φτερά.

Δομήνικος: Τα φτερά είναι ανάλογα με το σώμα και τα μεγάλα τονίζουν ιδιαίτερα τη μεγαλοπρέπεια των αγγέλων.

Πρόεδρος: Απαντάς θεωρητικά και δεν μας ικανοποιείς, δεν μας πείθεις για την αθωότητά σου.

Δομήνικος: Τα μικρά φτερά για μένα είναι που τους γελοιοποιούν, και δημιουργούν αμφιβολίες στους πιστούς για την ύπαρξή των και την αδυναμία των να σηκώσουν το βάρος, και να ανέβουν στους ουρανούς.

Πρόεδρος: Είσαι αδιόρθωτος και με τα λόγια και τη στάση σου μας υβρίζεις και εξακολουθείς να πιστεύεις στην πλάνη σου και στα μεγάλα φτερά των αγγέλων.

Δομήνικος: Δεν προσπαθώ να σας εξαπατήσω ή παραπλανήσω. Επαναλαμβάνω και πάλι χωρίς δισταγμό ότι τα μεγάλα φτερά είναι πίστη μου γιατί τα θεωρώ αναγκαία.

Πρόεδρος: Είσαι σύμφωνος με το ορθόδοξο, το ανατολικό δόγμα που θέλει τους αγγέλους με μικρά φτερά;

Δομήνικος: Απευθύνομαι πρώτα σε σας και στη συνέχεια στο σεβαστό δικαστήριο και ερωτώ και εγώ με τη σειρά μου, αν έχετε δει ποτέ αγγέλους και σε ποιο μέρος και σας παρακαλώ να με οδηγήσετε και εμένα εκεί για να μετρήσω τα φτερά τους και σας υπόσχομαι να συμμορφωθώ με τις πραγματικές τους διαστάσεις. Έχετε δει;

Πρόεδρος: Ασφαλώς όχι.

Δομήνικος: Τότε πώς γνωρίζετε το μήκος των φτερών των και μου προσάπτετε κατηγορία, ενώ ουσιαστικά είναι ανύπαρκτη.

Απάντηση που καταρρίπτει τους ισχυρισμούς και όλα τα δικαστικά σοφίσματα των ιεροεξεταστών για να παγιδέψουν και οδηγήσουν τον κατηγορούμενο στην πυρά, που ήταν και ο επιδιωκόμενος σκοπός. Φοβερή η αμηχανία των δικαστών από την ακαμψία, την επιχειρηματολογία, την παρρησία, την θεολογική και κριτική σκέψη του μεγάλου ζωγράφου.

Αντιλαμβάνονται ότι απέναντί τους δεν έχουν τον εύκολο κατηγορούμενο που με τα πρώτα ερωτήματα των δικαστών αποδέχεται την ήττα και το παράπτωμά του. Η αγέρωχη ψυχή του μεγάλου Κρητικού και του ιδεολόγου και ακατανίκητου ζωγράφου όσο πλήττεται από τους ιεροεξεταστές, τόσο γιγαντώνεται, και οι δικαστές συνεχίζουν το άχαρο έργο τους, μήπως και κάμψουν τον αμαρτωλό ζωγράφο.

Ιεροεξεταστής: Κατηγορείσαι ότι ηθελημένα παραβιάζεις τα ιερά σύμβολα της Μεγάλης Δυτικής Εκκλησίας με το να παρουσιάζεις σε πίνακά σου τον Άγιο Βασιλιά Λουδοβίκο να κρατά με το δεξί χέρι σκήπτρο και να ευλογεί με το άλλο τους πιστούς σύμφωνα πάντα με το ανατολικό δόγμα.

Δομήνικος: Η ευλογία δεν παύει να είναι ευλογία με όποιο τρόπο και αν δίνεται. Και δεν είναι σωστό τα ανατολικά σύμβολα να θεωρούνται βέβηλα και βέβηλοι το μισό χριστιανικό πλήρωμα που τα ακολουθεί.
Ακλόνητη κι εδώ η πίστη του στην ανεξιθρησκεία και ανεπανάληπτο το μεγαλείο της ψυχής του.

Δικαστής: Λυπάμαι που επιμένεις στα ίδια και περιχαρακώνεσαι και αντιδράς εξαρχής με όπλο την Ορθοδοξία.

Δομήνικος: Μα την ορθοδοξία επαναλαμβάνω την ακολουθούν οι μισοί χριστιανοί και μου είναι αδιανόητο να βρίσκεται έστω και ένας μόνος χριστιανός καθολικός που να νιώθει μίσος γι’αυτούς τους ανθρώπους.

Ο Γκρέκο και πάλι δίδει μαθήματα ανθρωπιάς και ηθικού μεγαλείου στους μισαλλόδοξους δικαστές.

Δικαστής: Οσο εξετάζουμε τους πίνακές σου τόσο ανακαλύπτουμε την απιστία σου και το μίσος προς τον καθολικισμό. Επί παραδείγματι στον πίνακα που έκανες για το Εσκοριάλ και που αναφέρεται στο δράμα του Αγίου Μαυρικίου και της σφαγής των πιστών Του παριστάνεις τον άγιο να οδηγεί με τη θέλησή του τους στρατιώτες της ρωμαϊκής λεγεώνας στη σφαγή επειδή αρνήθηκαν να θυσιάσουν στα είδωλα, συμφωνα πάντα με τη βυζαντινή παράδοση και το ορθόδοξο δόγμα.

Δομήνικος: Αυτή είναι έμπνευση και επιλογή δική μου και σας απαντώ κατά τρόπο κατηγορηματικό, ότι ούτε η βυζαντινή παράδοση, ούτε το ορθόδοξο δόγμα ασχολείται με αυτά.
Πίστευε απόλυτα ότι όλες οι θρησκείες οδηγούν στον ίδιο Θεό, στον ένα και μοναδικό, γι’αυτό και ο σεβασμός μας πρέπει να είναι απεριόριστος και πέρα από προκαταλήψεις και μισαλλοδοξίες.

Δικαστής: Πώς μπορείς να μας το αποδείξεις;

Δομήνικος: Μα εγώ είμαι κατηγορούμενος, σεις έχετε χρέος που απορρέει από το λειτούργημά σας να αποδείξετε με στοιχεία την κατηγορία.

Ιεροεξ/στης: Εμείς δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε το περιεχόμενο όλης της ανατολίτικης ζωγραφικής.

Πρόεδρος: Εγώ θα ήθελα περισσότερες διευκρινίσεις γύρω από τον πίνακα του Αγίου Μαυρικίου.

Δομήνικος: Αρχηγός της λεγεώνας όπως θα γνωρίζετε ήτο ο Άγιος Μαυρίκιος και οι στρατιώτες ήσαν μισθοφόροι Έλληνες, που προτίμησαν τη θυσία παρά την προσκύνηση των ειδώλων. Ο δε Άγιος Μαυρίκιος τους εμψύχωνε και τους παρηγορούσε, όταν πέρναγαν από τη Ρομφαία του Δημίου. Αυτό διαβάζουμε στην Ιστορία και όχι στο βυζαντινό τυπικό.

Δικαστής: Δυστυχώς δεν βρίσκουμε άκρη. Εκείνο που παρατηρείται σε όλους τους πίνακες σου και σε όλη τη δημιουργία σου είναι ο φανατισμός σου γύρω από το πιστεύω σου.
Μάταια με τις τελευταίες ερωτήσεις και τις καλοστημένες τις παγίδες ο πρόεδρος και οι δικαστές προσπαθούν να τον ενοχοποιήσουν και να τον καταδικάσουν. Το μόνο που επιτυγχάνουν είναι με τις τεκμηριωμένες απαντήσεις του να αποκαλυφθεί η ιστορική και θεολογική τους γύμνια.

Δομήνικος: Πιστεύω στο σφίξιμο των ιδεών που απωθεί το φανατισμό και φέρνει την ειρήνη και την αδελφοσύνη και το σμίξιμο των λαών. Αυτή είναι η τέχνη μου, αυτή η φιλοσοφία μου, αυτά ετήρησα και θα τηρώ σ’ όλη μου τη ζωή.

Απάντηση που κατέπληξε τους κατήγορούς του, που τελικά πίστεψαν, χωρίς να το φανερώσουν, στην αθωότητα και στις αστείρευτες δυνάμεις που κρύβει μέσα του ο αλλόκοτος αυτός Κρητικός ζωγράφος.

Απάντηση που την έχει ανάγκη ο τόπος μας σήμερα και ολόκληρη η οικουμένη για να ζήσει ειρηνικά, αδελφικά και δημιουργικά. Μόνο με το σμίξιμο των ιδεών, χωρίς φανατισμούς και μισαλλόδοξες σκέψεις, η ανθρωπότητα θα βαδίσει το δρόμο της αλήθειας, της αγάπης, της δικαιοσύνης, της ειρήνης και της αδελφοσύνης.

Δικαστής: Από όλη τη διαδικασία της δίκης δεν πείστηκες και δεν κατάληξες στο συμπέρασμα ότι περιέπεσες σε πολλά σφάλματα και ασυγχώρητα παραπτώματα, ώστε να ομολογήσεις το MEA CULPA.

Δομήνικος: Το έργο μου πιστεύω ότι δεν αντιστρατεύεται το πνεύμα της Συνόδου του Τριδέντου δεν κρύβει παγανιστικά, βέβηλα ή άλλα αιρετικά στοιχεία για να υφίσταται τόσο εξονυχιστικό έλεγχο εκ μέρους σας και να με υποχρεώνει να ομολογήσω “Ίδιον πταίσμα”.

Η βαθιά πίστη, η σφαιρική του θεολογική μόρφωση και επιχειρηματολογία, είναι τα όπλα με τα οποία αγωνίζεται και αποδεικνύει ότι το “MEA CULPA” δεν τον αφορά. Είναι μάλιστα ο ζωγράφος, που είχε χωρίσει το παγανιστικό (ειδωλολατρικό) από το χριστιανικό πνεύμα ενώ η Αναγέννηση τα είχε ενώσει.

Σκοπός της τέχνης μου είναι να ενισχύσω τον θρησκευτικό ζήλο και να ανυψώσω το πνεύμα των πιστών πάνω από τον καθημερινό κόσμο των αισθήσεων.

Αμήχανοι και πάλι οι δικαστές με τις σοφές και όλο πίστη απαντήσεις του ζωγράφου.

Πρόεδρος: Θέλεις να προσθέσεις τίποτε άλλο;

Δομήνικος: Να σας προτείνω τους μάρτυρες υπεράσπισής μου.

Δικαστής: Μα σε τι θα βοηθήσουν οι μάρτυρες, νομίζω ότι το δικαστήριο έχει καταλήξει.

Δομήνικος: Οι μάρτυρες είναι αναφαίρετο δικαίωμα των κατηγορουμένων. Δικαίωμα που απορρέει από τα δημοκρατικά ιδεώδη όλων των λαών της γης.

Οι δικαστές αντιλαμβάνονται ότι δεν ωφελεί η συνέχιση της δίκης που τους εκθέτει ανεπανόρθωτα και δηλώνουν το τέλος της με τη φράση πήγαινε κατηγορούμενε και εν καιρώ θα πληροφορηθείς το αποτέλεσμα. Αυτό όμως το πήγαινε σήμαινε αθώωση, σήμαινε ήττα των δικαστών και νίκη της αλήθειας, της ηθικής και του δικαίου. Το θάρρος του μεγάλου Κρητικού είχε νικήσει. Η Ιερά Εξέταση είχε λυγίσει.

 

Του Εμμανουήλ Γ. Παπαμαστοράκη Φιλολόγου-τ. λυκειάρχη

Πηγή: elenahalivelaki.wordpress.com

 

 

 

Διαβάστε επίσης

Close