Ο Μάνος Χατζιδάκις δεν ήταν απλός και μόνο μουσικός.Η παρακαταθήκη που άφησε πίσω του έχει νόημα και σημασία για μας.

Σήμερα.Που μοιάζουμε να σερνόμαστε από δω κι από κει χωρίς ραχοκοκαλιά, χωρίς ρίζα και προορισμό. Άδειοι και ζοφεροί στον χαβαλέ που ζούμε και προσδοκούμε.Κι αν το παράδειγμά του ξεθωριάζει όσο περνάει ο χρόνος και περνά στο περιθώριο.Κι αν η μουσική του, η μουσική από την φύση της δηλαδή, άυλη και αέρινη, μπορεί κανείς εύκολα να την αγνοήσει και να την προσπεράσει.

Ο λόγος, ο λόγος του, έχει ένα βάρος, την σωματικότητα, που σε αναγκάζει να σταθείς και μπορεί να λειτουργήσει παιδευτικά και υποδειγματικά.Γι’ αυτό και η σύντομη αναφορά στα βιβλία του. Όχι βέβαια ότι ένας λαός, μια πατρίδα, μπορούν να αλλάξουν και να σωθούν από μερικά βιβλία. Αλλά κάποιοι άνθρωποι, ναι, μπορούν.Ίσως δηλαδή.

Μυθολογία / Μυθολογία Δεύτερη

Μυθολογία είναι ο τίτλος του πρώτου κύκλου τραγουδιών που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις και ο Νίκος Γκάτσος στα μέσα του ’60. Τον ίδιο τίτλο χρησιμοποίησε ο συνθέτης και για τις δυο ποιητικές του συλλογές που κυκλοφόρησε το 1966 και το 1980 –σήμερα κυκλοφορούν σε έναν τόμο. Και είναι λογικό, αφού ο Μ. Χατζιδάκις πάνω απ’ όλα, πάνω κι από συνθέτης, κατασκευαστής μύθων ήταν –αλλά γι’ αυτό, άλλη φορά.

Τα ποιήματα του Χατζιδάκι φέρουν έναν κοσμοπολίτικο αεράκι και την γλυκιά μελαγχολία και την επαναστατικότητα της Εποχής των Παιδιών των Λουλουδιών. Μπορεί ο ίδιος να αυτοτοποθετούνταν στη γενιά του ’40 –κι εκεί ανήκει από πολλές απόψεις– αλλά η ποίησή του ελάχιστα θυμίζει τους υπερρεαλιστές φίλους του.

Η θάλασσα, για παράδειγμα, όπου υπάρχει, δεν είναι η γαλανή και φωτεινή του Ελύτη, αλλά ομιχλώδης και σκοτεινή. Με άλλο λόγια, ο Χατζιδάκις μας δείχνει μια διαφορετική Ελλάδα. Κι έναν διαφορετικό ελληνικό τρόπο.

Πέρα από αυτά, μη μου ζητάτε να κρίνω τον Μ. Χατζιδάκι σαν ποιητή –δεν κατέχω και πολλά από ποίηση. Εξάλλου δεν είναι εκεί το θέμα. Δεν διαβάζει κανείς την ποίηση του Χατζιδάκι για να ανακαλύψει έναν μείζων ποιητή, αλλά για να γνωρίσει, όπως το έθετε ο ίδιος, έναν νέο αλλοτινών καιρών.

Μπορώ να σας πω ότι ήταν εξαιρετικός στιχουργός. Και κάποια στιγμή θα πρέπει να συγκεντρωθούν σε έναν τόμο οι στίχοι που έγραψε, για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε ολοκληρωμένη εικόνα και γι’ αυτή του την πλευρά. Κάποια ποιήματά του όμως μελοποιήθηκαν από τον Ν. Μαυρουδή (Το παιδί της γης) και τον Στ. Ξαρχάκο (Αγάπη ειν’ η ζωή).

Τα Σχόλια του Τρίτου

Είναι το πιο διάσημο βιβλίο του. Εδώ υπάρχει, ανάμεσα στα άλλα, και η διάσημη απόφανσή του για το πρόσωπο του τέρατος, που τόσο συχνά συναντώ στο μπλογκοχώρι.Το βιβλίο είναι μια ανθολογία των κειμένων που διάβαζε ο Χατζιδάκις τις Κυριακές στο Τρίτο Πρόγραμμα τον καιρό που ήταν διευθυντής του.

Συνήθως ξεκινάν από την επικαιρότητα της εποχής –ή κάποια επικαιρότητα, τέλος πάντων– για να καταλήξουν σε πιο γενικά –και πιο οδυνηρά– συμπεράσματα για την Ελλάδα εκείνης της εποχής, αλλά και την σημερινή.

Χιούμορ, αυτοσαρκασμός και σκανταλιάρικη διάθεση από τη μια και από την άλλη βαθιά τομή στην ημετέρα νοοτροπία. Θυμηθείτε, για παράδειγμα, μέρες που είναι τα όσα γράφει για τον εορτασμό των Χριστουγέννων:

Ιδιαίτερα στον τόπο μας, τα Χριστούγεννα γίνανε μέρες συναλλαγής και αυτοϊκανοποίησης. Ευκαιρία για μια ευρωπαϊκή παράσταση. Αν είχαμε και λίγο περισσότερο χιόνι, ω τότες τα πράγματα θάσαν καλλίτερα.Η γέννηση του Χριστού παραμένει πια μια επέτειος άγονη και χωρίς αίσθημα. Έχει για πάντα ξεχαστεί το αποτέλεσμα αυτής της μοναδικής γέννησης, που φώτισε και θεμελίωσε τον κόσμο μας μοναδικά, με αίσθημα κι αγάπη.

Ο Καθρέφτης και το Μαχαίρι

Το αγαπημένο μου.Εδώ έχουν συγκεντρωθεί οι δημόσιες παρεμβάσεις του: ομιλίες, συνεντεύξεις, κείμενα που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς σε εφημερίδες και περιοδικά. Όλα, επιβεβαιώνουν τον τίτλο διττά: Καθρέφτης του ίδιου του Χατζιδάκι, αλλά και του τόπου και του καιρού του. Μαχαίρι που τέμνει τον ίδιο, αλλά και τον τόπο και τον καιρό του.

36 κείμενα για τον Γκάτσο, τον Ελύτη, τον Τσαρούχη και για το ρεμπέτικο, την μουσική του ’80, το βιβλίο και την ανάγνωση, τους αναρχικούς και την πολιτική πραγματικότητα και αθλιότητα.Και δεν χρειάζεται ντε και καλά να συμφωνεί κανείς με τις απόψεις του Χατζιδάκι.

Το αντίθετο. Ωφελείται εκείνος που θα μπει στην διαδικασία να διαφωνήσει μαζί του. Να δει τα κριτήρια του Χατζιδάκι και τα αποτελέσματα στην σκέψη του και να αντιπαραβάλει τα δικά του –τι γόνιμη διαδικασία!Κι επειδή υπάρχουν πολλά κείμενα και συνεντεύξεις που δεν συμπεριλαμβάνονται στον τόμο αυτό –για παράδειγμα το περίφημο κείμενό του για τον Νεοναζισμό– είναι απαραίτητο να εκδοθεί παράρτημα που θα τα συμπεριλαμβάνει όλα.

Πηγή :fvasileiou.wordpress.com

Thessaloniki Arts and Culture,http://www.thessalonikiartsandculture.gr/