Ο θάνατος και ο ρόλος του στην οικογένεια

Ο θάνατος και ο ρόλος του στην οικογένεια

Ο συμβιβασμός με τον θάνατο είναι η πιο δύσκολη από τις εμπειρίες που αντιμετωπίζουμε στη ζωή.

Ο θάνατος τερματίζει μια ζωή, όχι, όμως, και τη σχέση αφού αυτή συνεχίζει να αγωνίζεται στη σκέψη αυτού που έχει επιζήσει! Οι εικόνες, οι αναμνήσεις που κουβαλάμε μέσα μας από τις κηδείες, την όψη του νεκρού αποτελούν σημαντικό κομμάτι της κληρονομιάς και της ταυτότητας μας.

Ένας από τους πιο εποικοδομητικούς τρόπους προσέγγισης των βασικών αξιών και αρχών αλλά και αδυναμιών της οικογένειάς μας είναι να δούμε με ποιον τρόπο αντιμετωπίζουν το θάνατο. Η περίοδος που χαρακτηρίζεται από μια απώλεια είναι μια ευαίσθητη περίοδος κατά την οποία τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να ασχοληθούν το ένα με το άλλο με πιο προσωπικό τρόπο.

Αυτή η σημαντική εμπειρία είναι πιθανόν να ξαναενώσει την οικογένεια, μπορεί, ωστόσο, να επαναφέρει παλιές συγκρούσεις στην επιφάνεια αλλά μπορεί και να ανοίξει νέους ορίζοντες στις σχέσεις, να τις αναπροσδιορίσει. Αυτά όμως τα ανοίγματα μπορούν να δυναμώσουν τον πόνο που έχουν αφήσει παλιότερες πληγές ή να αναδείξουν μια καινούργια οπτική θέασης της θέσης και του ρόλου που είχαν διάφορα της οικογένειας μεταξύ τους.

Η απώλεια απαιτεί πένθος. Όταν η οικογένεια δεν πενθήσει επαρκώς δεν μπορεί να προχωρήσει στη ζωή, γιατί στην ουσία, αφήνει τα συναισθήματα να κινηθούν υπόγεια. Υπάρχουν παραδείγματα μελών της οικογένειας που προσπαθούν να αντικαταστήσουν το πρόσωπο που έχει χαθεί με κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας.

Αυτό που είναι προβληματικό δεν είναι το γεγονός του θανάτου αλλά το γεγονός ότι η οικογένεια προσπαθεί να αποφύγει να βιώσει την εμπειρία του θανάτου. Μια οικογένεια μπορεί να προσαρμοστεί και στην πιο τραυματική εμπειρία όταν την αναγνωρίσει, την επεξεργαστεί και την αποδεκτεί.

Αν όμως, δεν μπορέσει να την διαχειριστεί και να αναδιοργανωθεί τότε ακινητοποιείται ζώντας σ’ένα διαρκές πένθος. Τότε μοιάζει σαν εκείνες τις σκηνές από τα παραμύθια, που όλα παγώνουν, ενώ περικυκλώνονται από τεράστιους ιστούς από αράχνες σε ένα άσπρο μουντό φόντο.

Έτσι, όταν η οικογένεια αρνείται τη διαδικασία του πένθους, ή δεν την ολοκληρώνει, έρχεται αντιμέτωπη με μια μεγάλη δυσκολία, γιατί δεν μπορεί να δώσει νόημα σε αυτή την τόσο σημαντική εμπειρία που βιώνει. Η οικογένεια καλείται να βρει τρόπους να οργανώσει εκ νέου το σύστημα της, χωρίς το νεκρό μέλος.

Αυτή είναι μια σύνθετη και επώδυνη διαδικασία καθώς η οικογένεια ψάχνει νέο προσανατολισμό, μετατοπίζει τους ρόλους και τις λειτουργίες της, αλλάζει το δίκτυο των κοινωνικών της σχέσεων ή τους στόχους της οικογένειας.

Την ικανότητα της οικογένειας να αφομοιώσει την απώλεια επηρεάζει και ο ρόλος και η λειτουργία που είχε στην οικογένεια το πρόσωπο που χάθηκε, καθώς και τα αποθέματα που διαθέτει η οικογένεια για να αναπληρώσει το κενό που δημιούργησε αυτός ο θάνατος.

Αν το πρόσωπο που χάθηκε ήταν ο αποδιοπομπαίος τράγος της οικογένειας, αν ήταν το πρόσωπο που φορτώθηκε τις περισσότερες προσδοκίες, αν ήταν το πρόσωπο που απαιτούσε την περισσότερη φροντίδα, αν ήταν το πρόσωπο που κινούσε τα νήματα, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο θάνατος σηματοδοτεί διαφορετικές αντιδράσεις και ανακατατάξεις στην οικογένεια.

Ένας θάνατος ξεπερνιέται ευκολότερα όταν οι οικογένειες επικοινωνούν ανοιχτά γι’αυτό το θέμα.

Αριστονίκη Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου, MA, Msc, MAAT, PgP, Ψυχολόγος

http://www.thessalonikiartsandculture.gr

Διαβάστε επίσης

Close