Πολλές φορές οι άνθρωποι προτιμούν να δημιουργήσουν ένα ψέμα και να ζουν με αυτό, προκειμένου να αποφύγουν μία αλήθεια που δεν αντέχουν
Αρθρο του Νικόλαου Βακόνδιου*
O Μιγκέλ ντε Θερβάντες από το 1570 και για αρκετά χρόνια, προσέφερε τις υπηρεσίες του ως επαγγελματίας στρατιώτης, λαμβάνοντας μέρος στη ναυμαχία της Ναυπάκτου κατά του οθωμανικού στόλου, ως υπαξιωματικός του πολεμικού πλοίου Μαρκέσα, καθώς και στην πολιορκία της Κέρκυρας. Tραυματίστηκε δύο φορές στο στέρνο, ενώ ένας τρίτος τραυματισμός του προκάλεσε μόνιμη βλάβη, αχρηστεύοντας το αριστερό του χέρι.
Ο άνθρωπος που μοιάζει να έγραψε για έναν τρελό ουτοπιστή, επέστρεφε στην Ισπανία το 1575, όταν η γαλέρα με την οποία έπλεε, δέχθηκε επίθεση από πειρατές. Μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στο Αλγέρι, όπου παρέμεινε για πέντε χρόνια ως δούλος. Τελικά κατάφερε να επιστρέψει στην Ισπανία…
ΕΝΑ ΒΡΑΔΥ ΣΤΗ ΣΕΒΙΛΗ
Ενα κρύο βράδυ του 1605, Ο Θερβάντες μπήκε με την παρέα του στο καπηλειό της Σεβίλης που επισκέπτονταν συχνά. Κάθισαν μπροστά στο τζάκι, καθώς τα τελευταία ξύλα παραδίνονταν στη φωτιά και το κρύο ξαναγέμιζε το χώρο. Η τύχη, όμως, εκείνη τη μέρα δεν ήταν με το μέρος του. Η σύντροφος ενός στο καπηλειό, έχοντας πιει αρκετά, σάρκαζε μεγαλόφωνα μαζί με πελάτες την κυκλοφορία του βιβλίου του.
Το βλέμμα της έπεσε στο συγγραφέα και με θυμό άρχισε να χλευάζει τον Θερβάντες που καθόταν σχετικά κοντά με την παρέα του. «Είστε τρελοί, ουτοπιστές που κυνηγάτε ανεμόμυλους εσύ και ο ήρωάς σου». Ο Θερβάντες δεν άφησε να τη διακόψουν. Τη γνώριζε από μικρό παιδί. Κοιτούσε με λίγη θλίψη, προσπαθώντας να κατανοήσει το θυμό κάτω από το «σκληρό δέρμα» της πικρή κακίας της.
Σκεφτόταν σιωπηλά… Η κακία, το μίσος είναι έντονα συναισθήματα που συχνά κρύβουν το φόβο πίσω τους. Η αλήθεια ήταν ότι η ζωή αυτής της γυναίκας είχε καθοριστεί από μικρή ηλικία και δεν είχε κανένα ιδανικό, αντίθετα με το βιβλίο του. Εύκολα μπορεί να φανεί η σκληρή παιδική ζωή ενός ανθρώπου, ο οποίος φαίνεται να έχει αναπτύξει ένα «σκληρό δέρμα» για να μην πληγωθεί από κανέναν… Ο ίδιος ο άνθρωπος δεν έχει γνώση της ύπαρξης του «σκληρού δέρματος» που φοράει… Ούτε του τιμήματος αυτού, ότι δεν μπορεί να νιώσει ή να απολαύσει στο ίδιο βάθος συναισθήματα, όπως ένας άλλος άνθρωπος που δεν είχε τα ίδια δύσκολα βιώματα.
ΤΑ ΒΙΩΜΑΤΑ ΜΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
Η συγκεκριμένη γυναίκα είχε τελείως διαφορετικές εικόνες… Παραμελημένη κυρίως από τον πατέρα, δεν έβρισκε καμία αξία στον εαυτό της και τους άντρες παρά μόνο ως περιστασιακά αντικείμενα ηδονής, χωρίς ίχνος αγάπης. Υπήρξε μία κόρη που έβλεπε σε ένα σπίτι εναλλαγές συντρόφων του πατέρα, ο οποίος παρείχε μόνο πράγματα υλικά σε μία ψυχρή συναισθηματικά μητέρα…
Πώς να μπορούσε να αντιληφθεί μία γυναίκα, τον εαυτό της ως Δουλτσινέα, τη γυναίκα που ενεργοποιεί θετικά το δυναμικό ενός άνδρα μέσα από τη διαδικασία του έρωτα; Εχοντας, μάλιστα, ζήσει μία υποτιμημένη μητέρα από τον πατέρα… Στην περίπτωσή της ήταν αδύνατον να υπάρξει αγάπη για την εικόνα του άντρα σε ένα μόνο σύντροφο… Αντίθετα, η γυναίκα αυτή επέλεγε μόνο άνδρες που δεν είχαν πνεύμα άξιο για να θαυμάσει…
Ο Θερβάντες την κοιτούσε σιωπηλά, με κατανόηση και λίγη θλίψη… Η προσωπική της ζωή ήταν ένα φίλτρο, το οποίο δεν την άφηνε να κατανοήσει οτιδήποτε. Εκείνη τη στιγμή ο Θερβάντες παρατήρησε για πρώτη φορά πώς το μυαλό της γυναίκας απέρριπτε το βιβλίο του, καθώς αυτό απειλούσε την πλαστή ευτυχία της.
ΕΝΑΣ ΨΕΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Πολλές φορές οι άνθρωποι προτιμούν να δημιουργήσουν ένα ψέμα και να ζουν με αυτό, προκειμένου να αποφύγουν μία αλήθεια που δεν αντέχουν. Και νιώθουν φόβο όταν το ψέμα τους κινδυνεύει να διαλυθεί, ακόμη κι από ένα βιβλίο σαν το Δον Κιχώτη. Διότι αυτό το ψέμα έχει γίνει ο κόσμος τους. Φοβούνται την αλήθεια που μπορεί να γκρεμίσει τον κόσμο αυτό, καθώς δεν ξέρουν άλλο τρόπο να χτίσουν έναν διαφορετικό νέο κόσμο…
Αργότερα, διακόσια και χρόνια μετά, θα εμφανιζόταν μία επιστήμη που θα αποδείκνυε ότι το φίλτρο του «σκληρού δέρματος» είναι μία άμυνα του μυαλού. Οτι αυτό εξαφανίζεται μόνο όταν γίνει συνειδητό στον άνθρωπο πώς το απέκτησε, μέσα από την παιδική του ηλικία.
*Ο Νικόλαος Βακόνδιος είναι ψυχολόγος ([email protected]).
