Ο Χάρος πάλεψε σαν παλικάρι μα δεν λύγισε τον Αρχάγγελο Μίκη , μήτε στα Δεκεμβριανά που οι εφημερίδες ανακοίνωσαν πως έπεσε νεκρός, μήτε αργότερα στη Μακρόνησο, όταν χτυπημένος από φυματίωση ξέρασε ένα βαρέλι αίμα, ταπεινωμένος λοιπόν τον άφησε να ζήσει όσο εκείνος επιθυμούσε.

Τα ξημερώματα λοιπόν, ο συνθέτης που έφερε τους Έλληνες κοντά στην ποίηση, έριξε μια τελευταία ματιά στα Μαρμαρένια αλώνια και αποφάσισε να ξαναπιεί καφέ με τον Σεφέρη, να διασκεδάσει γλεντζέδικα με το Μάνο, να απολαύσει σιωπηλός ένα μαγικό ηλιοβασίλεμα στις Κυκλάδες με τον Ελύτη.
Άλλωστε πάντα υπήρξε φύλακας της Ελλάδας, τώρα θα είναι φύλακας Αρχάγγελος της πατρίδας μας.

Δεν πρέπει άλλως να αγάπησε την Ελλάδα όσο ο Μιχαήλ Θεοδωράκης του Γεωργίου,(φοιτητής πιθανών νεκρός, ‘εγραφαν οι εφημερίδες στα Δεκεμβριανά)

Την αγάπησε πέρα από εγωισμό/ πέρα από πάθη και μικροψυχίες Ίσως γιατί την γύρισε από άκρη σε άκρη παιδιώθεν, ο πατέρας κυβερνητικός υπάλληλός , ο Μίκης γεννήθηκε στη Χίο , αλλά έζησε στην Μυτιλήνη στη Κρήτη, στα Γιάννενα΄στην Λευκάδα, στην Τρίπολη, στην Αθήνα. Λατρευε κάθε σπιθαμή της. Ίσως παράφορα, γι αυτό άλλωστε δεν δείλιασε τόσες και τόσες φορές να κινδυνέψει και την ίδια του τη ζωή για χάρη της.

Ο Μίκης ήταν το πρόσωπο του καλού, του φωτός, στην αιώνια πάλη των αγγέλων και των δαιμόνων της Ελλάδας.

Κατά την ιταλογερμανική κατοχή στην Τρίπολη έχει την πρώτη του αντιστασιακή φυλάκιση. Μια ομάδα αμούστακα παιδιά , βγαίνουν να γιορτάσουν την 25 Μαρτίου. Τον φυλακίζουν και γλυτώνει τον τουφεκισμό λόγω του νεαρού της ηλικίας, Στην Αθήνα ξαναξεγελάει το Χάρο δείχνοντας σε έναν φιλόμουσο Γερμανό την ταυτότητα του είναι πια φοιτητής του Ωδείου. Τον έχουν χαρακτηρίσει οι Ναζί κομμουνιστή.

Νο communiste, comboniste λέει ο Μίκης και τραγουδά τη Lacrimosa στον αδαή Γερμανο. Απελευθέρωση, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος , ο Μίκης Πάντα ενεργός παντού παρών, μα πάνω από όλα στη συμφιλίωση. Αν και είναι πασίγνωστος για το Ζορμπά , το Άξιον Εστί , τον Επιτάφιο και άλλα ων ουκ έστι αριθμός , το πιο συγκλονιστικό έργο του είναι σίγουρα το έπος του Νεκρού αδερφού.

Η μάνα Ελλάδα με τους δυο γιούς που μπήγουν το μαχαίρι πάνω στο μνήμα και συμφιλιώνονται. « Αυτό το νερό ήθελα να βγάλω είπε , να πιει η Ελλάδα το νερό της συμφιλίωσης να ξεδιψάσει.» Αυτό το έπος δεν το έγραψε κάποιος αμέροχος, ουδέτερος και ψύχραιμος παρατηρητής. Ο Μίκης ήταν παρών , ήταν κοινωνός της εποχής του. Αυτό εξυψώνει το έργο ως πνευματική παρακαταθήκη όχι μόνο για τον πολιτισμό αλλά και γι αυτή την ίδια την Ιστορία.

Κλείνω με δύο περιστατικά που αποδεικνύουν την ευαισθησία και την παγκοσμιότητα του μεγάλου Έλληνα,

Καλεσμέμος του Κάστρο στη Κούβα στην πρωτεύουσα Αβάνα να διευθύνει το “Κάντο Χενεράλ” του Πάμπλο Νερούδα που τραγουδιόταν σε όλη την Λατινική Αμερική ως ύμνος, η βραδιά κυλάει ονειρικά , στην μεγάλη πλατεία της Αβάνας χιλιάδες κόσμου κρατούν την ανάσα τους. Ξαφνικά ακούγονται από τον Καθεδρικό ναό της Αβάνας οι Καμπάνες, ο Κάστρο πετάγεται έντρομος φοβούμενος για επίθεση ο Μίκης τον παίρνει αγκαλιά και τον καθησυχάζει είναι μέρος της σκηνοθεσίας της συναυλίας και αμέσως φωταγωγείται πανέμορφη εκκλησία. Ο Κάστρο λέει «όλοι οι καλλιτέχνες είναι και επαναστάτες λίγοι επαναστάτες όμως είναι και καλλιτέχνες.

Στην Κύπρο δίνει μια συναυλία τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν στην Μεγαλόνησο. Καλεί στην συναυλία τον Μακάριο εκείνος αρνείται ευγενικά του λέει μα καλά μπορώ να έρθω στην συναυλία με τα ράσα. Ο Μίκης απαντά και γω όταν είμαι πάνω στην ορχήστρα και διευθύνω και γω λειτουργία κάνω παπά μου του λέει.

Τελικά ο Μακάριος πείθεται και παρευρίσκεται, μετά το πέρας της συναυλίας ένας υπάλληλος της εφορίας της Κύπρου τον ειδοποιεί πως πρέπει να πληρώσει ένα εξωφρενικό ποσό γιατί η δωρεά που κάνει πρέπει να φορολογηθεί. Ο Θεοδωράκης πήγε στην Κύπρο έπαιξε αφιλοκερδώς και πλήρωσε και την εφορία. Αυτό το αποκάλυψε χρόνια μετά μέλος της ορχήστρας του.

Σήμερα θα δω το Ζ θα ακούσω το « Τον Πέτρο και τον Νικολιό και θα ελπίζω γιατί από σήμερα η Ελλάδα θα έχει τον δικό της φύλακα Αρχάγγελο

Κείμενο: Παναγιώτης Τοπαλίδης