Όταν οι αστυνομικοί κυκλοφορούσαν στους δρόμους με μεζούρες, μετρούσαν τις φούστες και συλλάμβαναν τις κοπέλες που φορούσαν πιο κοντές!
Στις 30 Νοεμβρίου 1925, με διαταγή του δικτάτορα Θεόδωρου Πάγκαλου απαγορεύεται στις γυναίκες να φοράνε κοντή φούστα… Η άκρη του υφάσματος πρέπει να απέχει 30 εκατοστά από το έδαφος.
Αλλά ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή…
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, υπήρξε δικτάτορας την διετία 1925-1926. Παρ’ όλες τις στρατιωτικές ηγετικές του ικανότητες και την εμπειρία του, υπήρξε ακραίος και μάλλον βιαστικός στις αποφάσεις του κατά την περίοδο της δικτατορίας του, που ξεκίνησε με το κίνημα της 25ης Ιουνίου του 1925.
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος είχε γίνει γνωστός στο πανελλήνιο, από τους χειρισμούς του στην Αλεξανδρούπολη το 1922. Εκεί, όπου παρέλαβε ένα διασκορπισμένο στρατό και τον μετέτρεψε σε ικανή στρατιά 115.000 ανδρών. Ο Πάγκαλος πίστευε πως με αυτόν τον στρατό μπορούσε εύκολα να καταλάβει την ανατολική Θράκη και να φτάσει μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Τη δύναμη όμως του στρατού χρησιμοποίησε η ελληνική κυβέρνηση ώστε να συνθηκολογήσει με την τουρκική και να υπογράψει εν τέλει την συνθήκη της Λοζάνης. Ο Πάγκαλος δεν χάρηκε καθόλου με αυτή την εξέλιξη.
Στράφηκε στην πολιτική. Πρωτοστάτησε σε κίνημα κατά του βασιλιά και εξελέγη ως ανεξάρτητος βουλευτής στην Θεσσαλονίκη το 1923. Το 1924, μετά την ανακήρυξη του πολιτεύματος σε αβασίλευτη δημοκρατία, αναλαμβάνει το υπουργείο Έννομου Τάξεως. Ένα χρόνο αργότερα ηγείται του κινήματος της 25ης Ιουνίου, και καταλαμβάνει την εξουσία σχηματίζοντας κυβέρνηση. Πήρε μάλιστα και την ψήφο εμπιστοσύνης από την βουλή. Σύντομα όμως παράτησε τις δημοκρατικές μεθόδους. Με διάταγμα του, όσοι μετέδιδαν ειδήσεις κατά του συνόλου, παραπέμπονταν σε στρατοδικείο. Η δικτατορία είχε σχεδόν εδραιωθεί.
Παρ’ όλο που είχε προκηρύξει εκλογές, κουράστηκε να κυβερνά δημοκρατικά και διέλυσε τη βουλή στις 4 Ιανουαρίου του 1926. Η λέξη δικτατορία μπήκε και τυπικά στο τότε πολίτευμα της χώρας. Η πολιτική του Παγκάλου χαρακτηρίζεται από ακραίες και βιαστικές αποφάσεις. Αυτή που έμεινε στην ιστορία, είναι ένας νόμος που επιβλήθηκε στις 30 Νοεμβρίου του 1925.
Ο νόμος ανέφερε πως οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να φοράνε κοντές φούστες και πως το επιτρεπτό όριο είναι να απέχει η φούστα 30 εκατοστά από το έδαφος και καθόλου παραπάνω. Οι αστυνομικοί κυκλοφορούσαν στους δρόμους με μεζούρες. Μετρούσαν τις φούστες και συλλάμβαναν τις κοπέλες που φορούσαν πιο κοντές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας νεαρής κοπέλας που η φούστα της απείχε 38 εκατοστά από το έδαφος. Παραβίασε δηλαδή το νόμο για 8 εκατοστά!
Πώς δόθηκε η εντολή
Ο Ιωάννης Καλυβίτης, διευθυντής της νεοσύστατης αστυνομίας Πόλεων, θυμάται ότι κλήθηκε κάποτε στο πρωθυπουργικό γραφείο, όπου ο στρατηγός Θόδωρος Πάγκαλος, παρουσία της συζύγου του, ζήτησε από την Αστυνομία να εκδώσει διαταγή περί απαγορεύσεως κυκλοφορίας των γυναικών στους δρόμους με κοντή φούστα.
Ο διευθυντής αστυνομίας μη μπορώντας να αρνηθεί τη διαταγή του τότε δικτάτορα, μηχανεύθηκε την εξής λύση. Επιστράτευσε μέσω του Τμήματος Ηθών τρεις ιερόδουλες, από τις πλέον ευπαρουσίαστες και προσυννενοήθηκε με έμπιστους αστυφύλακες του να τις συλλάβουν εικονικά.
Εν τω μεταξύ είχαν ειδοποιηθεί φωτορεπόρτερς και όλοι μαζί με αγαστή σύμπνοια έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα στις συλλήψεις. Τότε ο στρατηγός Θόδωρος Πάγκαλος θορυβήθηκε από την έκταση που πήρε το θέμα και προκειμένου ν αποφύγει την διεθνή γελοιοποίηση της Ελλάδας τηλεφώνησε στον αστυνομικό διευθυντή να αναστείλει το μέτρο. Το μέτρο καταργήθηκε στις 31 Μαρτίου 1926 όταν πλέον άρχισε να λαμβάνει διεθνείς διαστάσεις μέσα από τις φωτογραφίες και τα ρεπορτάζ των εφημερίδων της εποχής.
Ο τύπος της εποχής έστησε ολόκληρο πανηγύρι, με την σάτιρα για το καθεστώς του Πάγκαλου να έχει την τιμητική της. Φήμες έλεγαν πως ο νόμος ήταν εύρημα της συζύγου του Πάγκαλου, όταν είδε μια 20χρονη κοπέλα με κοντή φούστα στο γραφείο του συζύγου της.
Ο νόμος αποσύρθηκε σύντομα, ύστερα από την τεράστια κατακραυγή. Άλλωστε και η δικτατορία του Πάγκαλου, τερματίστηκε σύντομα, στις 22 Αυγούστου του 1926. Ο νόμος της κοντής φούστας ήταν πλέον μια τραγελαφική ανάμνηση…
Σε χρονογράφημα που δημοσίευσε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος στις παραπάνω εφημερίδες γράφει:
«Κορίτσια καλών οικογενειών συνελήφθησαν εις την μέσην του δρόμου, ωδηγήθησαν εις το Πταισματοδικείον, διεπομπεύθησαν, εγιουχαΐσθησαν, κατεδικάσθησαν, εκρατήθησαν, εφωτογραφήθησαν και εφιγουράρησαν εις τας εφημερίδας με το σώμα … του εγκλήματός των παραπλεύρως, δηλαδή με τις γυμνές των γάμπες. Φαντάζεσθε ότι ήτο δυνατόν να εξακολουθήση χωρίς εξέγερσιν επικίνδυνον μία τέτοια βαρβαρότης; Και δεν νομίζετε ότι πολύ πλέον άσεμνον, ανήθικον και σκανδαλώδες διά την κοινωνίαν, διά τα ήθη, από την κοντήν φούστα, ήτο αυτή η καταδίωξις, αυτή η διαπόμπευσις των κοριτσιών;»
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη διαταγή ήταν έμπνευση για το ρεμπέτικο κομμάτι του Γιώργου Μητσάκη, το οποίο ξεκινούσε με τον –ιστορικό- στίχο «Στην εποχή του Πάγκαλου ήταν μακριές οι φούστες» και μπορείτε να διαβάσετε τους στίχους του:
Στην εποχή του Πάγκαλου ήταν μακριές οι φούστες
στο Μοναστηράκι αράζανε οι σούστες
λίγοι περπατούσανε τότε με τις κούρσες
σταυροπόδι στις αυλές τι `ναι αυτά που λες
Σήμερα κι οι κόμισσες βαστούν κομπολογάκι
μπότα ως το γόνατο κι αβέρτα τσιγαράκι
κοίτα πώς αλλάξανε τα χρόνια Δημητράκη
σταυροπόδι στις αυλές τι `ναι αυτά που λες
Κι ο μπαϊρακτάρης ο σκληρός δε σήκωνε ζορλίκι
έκοβε απ’ τους μάγκες το ένα το μανίκι
η μαγκιά τους έφευγε και το νταηλίκι
σταυροπόδι στις αυλές τι `ναι αυτά που λες
Σήμερα κι οι κόμισσες βαστούν κομπολογάκι
μπότα ως το γόνατο κι αβέρτα τσιγαράκι
κοίτα πώς αλλάξανε τα χρόνια Δημητράκη
σταυροπόδι στις αυλές τι `ναι αυτά που λες
Πηγές: iscreta.gr, rembetiko.gr, cretalive.gr
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Κάπλα
