Κι έχουμε τον άνθρωπο.

Ένα ον αβυσσαλέα περίπλοκο που θα μπορούσε πρακτικά να είναι ακόμη πιο πολύ. Εραστής της σχετικότητας που όμως ασπάζεται συχνά την απολυτότητα.

Πλασμένος τόσο με φως όσο και με σκοτάδι γι’ αυτό και δυσνόητος ακόμη και στον ίδιο του τον εαυτό. Ικανός υπό συνθήκες για τα καλύτερα και τα χειρότερα όχι μόνο γενικότερα ως είδος αλλά και ξεχωριστά ο καθένας ως άτομο.

Χαωμένος μέσα στην ίδια του την ύπαρξη κι εξαιτίας αυτού ακόμη πιο χαωμένος ως προς τη συνύπαρξή του με τους άλλους. Σκλαβωμένος από τα ίδια του τα κατάλοιπα κι ακόμη πιο σκλαβωμένος από τα ίδια του τα δημιουργήματα.

Μπερδεμένος ανάμεσα σε “πρέπει” και “θέλω” κι υποδουλωμένος στους φόβους του. Εξαρτημένος από τα κόμπλεξ του κι επιρρεπής σε οτιδήποτε τον εξυψώνει.

Προκειμένου να ξεφύγει από όσα μέσα του δε δέχεται διαφθείρεται εύκολα γιατί προτιμά να είναι “από πάνω” παρά να μοιράζεται όχι μόνο δικαιώματα αλλά κι ευθύνες. Αποζητά τη δύναμη με λάθος τρόπους γιατί στην ουσία νιώθει αδύναμος κι απροστάτευτος. Στα χέρια ενός τέτοιου τέλεια ατελούς όντος η εξουσία είναι φονικό όπλο.

Επιβεβαιώνει και θρέφει τα χαμερπέστερα των ενστίκτων του, δικαιολογεί και θεριεύει τα σκοτάδια του, διαφθείρει την ήδη εύθραυστη συνείδησή του κι όλα αυτά με τις ευλογίες όσων δέχτηκαν να είναι “από κάτω” ελπίζοντας ότι κάποτε θα γυρίσει και γι’ αυτούς ο τροχός.

Η καταστροφή είναι ευκολότερη από την επανάσταση γι’ αυτό και την επιλέγουν οι πιο πολλοί. Στην καταστροφή, βλέπεις, μπορεί ο ένας να ρίξει τις ευθύνες στον άλλον ενώ στην επανάσταση οι ευθύνες μοιράζονται. Το πρόβλημα είναι ότι έχουμε μάθει να μας κάνουν ό,τι θέλουν επειδή φοβόμαστε να κάνουμε όσα πραγματικά θέλουμε εμείς.

Αντί να αλληλοβοηθιόμαστε, αλληλοσκοτωνόμαστε. Αντί του αλληλοσεβασμού επιλέγουμε τη μισαλλοδοξία. Αντί για την αλληλεγγύη επιλέγουμε τον ανταγωνισμό. Κι όλα αυτά επειδή κανείς μας δεν έχει καταφέρει να καλύψει το κενό μέσα του κι έτσι κοιτάζει πώς να υπερτονίσει τις αδυναμίες των άλλων εκμεταλλευόμενος τα δικά τους κενά.

Για ένα ον που αισθάνεται υποσυνείδητα τόσο κατώτερο -ποιος ξέρει απέναντι σε ποιον και σε τι- το πρόβλημα είναι η εξουσία που φαντάζει μονόδρομος. Μα μόνο ένα ον που αισθάνεται τόσο κατώτερο θα την επέλεγε ως τρόπο ζωής τελικά με τρόπο τέτοιο που να την ταυτίζει με την ίδια του τη φύση.

Όσο επιλέγουμε την εξουσία αντί της ζωής κανένα σύστημα δεν πρόκειται πραγματικά να πετύχει. Είτε το ονομάσουμε αυτό δημοκρατία είτε εφεύρουμε ένα οποιοδήποτε άλλο όνομα. Άνθρωπε βρες τα με το χάος μέσα σου κι αγάπα. Σεβάσου.

Μάθε να συμβιώνεις με τους άλλους σε αυτήν την κουκίδα που ονόμασες Γη για όσο η ζωή σου δόθηκε. Είναι όλοι τους κομμάτια σου. Οι διαφορετικότητές τους είναι οι καθρέφτες σου. Μην τους φοβάσαι, μάθε από αυτούς κι από εσένα τον ίδιο. Όλα είναι δανεικά κι επιστρέφονται. Κυρίως οι επιλογές μας.

Με λένε ουτοπίστρια γιατί νιώθω αναρχική. Είμαι. Μα θεωρώ πιο ουτοπιστές -και μάλιστα αδικαιολόγητα κατ’ εμέ- όσους θεωρούν πως μπορεί να βασιστεί ένα σύστημα πάνω στην ελπίδα ενός αδέκαστου κι απόλυτα αδιάφθορου “Μεσσία”- εξουσιαστή.

Πάνω στην ακόμη πιο ακατανόητη ελπίδα πως όταν αυτός βρεθεί θα μπορούμε να περιμένουμε κι έναν επόμενο εξίσου αδέκαστο θαρρείς κι είμαστε οι άνθρωποι αγγελικά πλασμένοι. Πάνω στην ελπίδα πως παρά τις πρακτικές μας ανισότητες -που μόνοι μας κατασκευάσαμε με βάση ένα δικό μας δημιούργημα (το χρήμα)- μπορούμε να ευτυχίσουμε.

Παραμυθιαζόμαστε πως έχουμε πετύχει κάτι πιο δίκαιο από φασισμούς, ολιγαρχίες κλπ. Μα το μόνο που πετύχαμε είναι κάτι πιο ύπουλο. Σε όλα τα υπόλοιπα συστήματα ο “εχθρός” ήταν/είναι χειροπιαστός.

Στη δημοκρατία ο “εχθρός” είμαστε όλοι γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει κανέναν, γι’ αυτό κι όλοι κατηγορούμε τους πάντες. Γιατί ο “εχθρός” σήμερα είναι μέσα μας. Είναι σε όσους δέχονται την εκμετάλλευση. Είναι σε όσους εκμεταλλεύονται. Είναι σε όσους στηρίζουν τους εκμεταλλευτές.

Είναι σε όσους σωπαίνουν ελπίζοντας κάποτε να μπορούν να εκμεταλλεύονται οι ίδιοι. Είναι σε όσους φοβούνται. Είναι σε όσους βαριούνται. Είναι σε όσους δεν καταλαβαίνουν μα και σε όσους δε θέλουν να καταλάβουν. Είναι σε όσους κοιτούν ξένες καμπούρες για να ξεχάσουν τη δική τους. Είναι σε μένα που απλώς μιλάω χωρίς να πράττω.

Μα αυτό που ουσιαστικά ξεχνάμε είναι πως εφόσον δεν είμαστε πλασμένοι αγγελικά θα ήταν καλό τουλάχιστον να μπορούμε να στεκόμαστε ο ένας απέναντι στον άλλον ως ίσος προς ίσο. Όσο υπάρχουν άνθρωποι που αδικούνται κατάφορα σε πρακτικούς τομείς με τις ευλογίες όλων, όσο υπάρχουν προνομιούχοι και μη μπορούμε να θεωρούμε εαυτούς αποτυχημένους.

Ισχυρίζονται πολλοί πως με βάση τα μοντέλα διαβίωσης ορισμένων χωρών το υπάρχον σύστημα κάπου έχει εφαρμοστεί “σωστά” κι έχει πετύχει. Όταν μιλάμε για οικονομίες χωρών -δλδ άψυχα νούμερα- κι όχι για ποιότητες ψυχών χάνουμε την ουσία.

Αν υποθέσουμε πως μια χώρα λειτουργεί εύρυθμα γιατί η οικονομία της πηγαίνει καλά τότε πρέπει να δούμε εντός του γενικότερου πλάνου. Πώς, για παράδειγμα, η εκάστοτε κυβέρνηση της εκάστοτε τέτοιας επιτυχημένης χώρας μπορεί να συμπεριφέρεται σε χώρες που δεν είναι οικονομικά τόσο εύθρυθμες.

Επιπλέον καλό είναι να θυμόμαστε πού και πού πως ο φόβος δεν είναι ουσιαστικά αποτελεσματικός τρόπος διαπαιδαγώγησης διότι τα αποτελέσματά του είναι επιφανειακά και δε στηρίζονται στην κατανόηση μιας κατάστασης αλλά στην ετσιθελική της επιβολή με βάση την καταστολή οποιασδήποτε αντίδρασης.

Μακροπρόθεσμα τέτοιου είδους τακτικές -οι οποίες δε βασίζονται στην ειλικρινή επιλογή μιας συμπεριφοράς- είναι ικανές να γεννήσουν τις χειρότερες εκρήξεις. Ο νοών νοείτω.

Νιώθω, λοιπόν, αναρχική κι ας έχει νοθευτεί τόσο η έννοια από παρερμηνείες και προπαγάνδες. Αναρχία σημαίνει χωρίς εξουσία κι όχι χωρίς πνευματικές αρχές, αξίες, οργάνωση. Και ναι, είμαι ουτοπίστρια διότι δεν επενδύσαμε ποτέ στην ψυχοκοινωνική μας παιδεία ώστε να ελπίζει ποτέ κανείς πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να εφαρμοστεί.

Πολλές φορές βάλλομαι χαρακτηριζόμενη ως άνθρωπος της θεωρίας. Ξέρετε, πολλά λόγια, πολλές ιδέες κι από πράξεις ό,τι κάνω στη ζωή μου κι ως εκεί. Δυστυχώς δεν είμαι ήρωας για να προκαλέσω μόνη μου μια αλλαγή μαζική. Δε δήλωσα ποτέ ήρωας κι ας ευχόμουν να είχα τα κότσια να γίνω.

Αυτό που ποτέ μου δεν κατάλαβα, όμως, είναι γιατί θα έπρεπε να με εμποδίζει κάτι τέτοιο να νιώθω συνειδησιακά όσα νιώθω. Στο τέλος της ημέρας είμαστε εμείς κι η συνείδησή μας κι ωστόσο λυπάμαι που βλέπω ότι σε προσωπικό επίπεδο πολλοί συμφωνούν με την “ιδέα” μα κανείς δεν την πιστεύει.

Η απόσταση μεταξύ θεωρίας και πράξης λέγεται πίστη. Κι εμείς δεν έχουμε πίστη ούτε καν στους εαυτούς μας.

Γράφει η Έλλη Πράντζου