Ο χρόνος. Σχετικός και περιορισμένος. Σε μια κλεψύδρα, περιορισμένος μέσα στον απεριόριστο εαυτό του. Μετρήσιμος.

«Η αμμοκλεψύδρα είναι εργαλείο μέτρησης χρόνου. Αποτελείται από δύο γυάλινα δοχεία κατακόρυφα συνδεδεμένα, το ένα κάτω από το άλλο, που επιτρέπουν μια ρυθμιζόμενη ροή του εμπεριεχόμενου υλικού από το επάνω δοχείο προς το κάτω.

Στους παράγοντες που επηρεάζουν το χρόνο που μετράται περιλαμβάνονται η ποσότητα της άμμου, το μέγεθος του γυάλινου περιέκτη, το πλάτος του λαιμού, καθώς και η ποιότητα της άμμου.»

Η προσωπική μας κλεψύδρα είναι ένας τρόπος να μετράμε, να νοηματοδοτούμε τον δικό μας εσωτερικό χρόνο, κατά τη διάρκεια που ο εξωτερικός συνεχίσει ασταμάτητα να κυλάει. Και αυτό, καθώς ο πραγματικός χρόνος απλά υπάρχει- σαν μια ατέρμονη μελωδία. Τρεις χρόνοι λοιπόν. Δυο χρόνοι μέσα σε έναν – στον έναν.

Τι επηρεάζει άραγε τη μέτρηση του δικού μας χρόνου; Η ποσότητα της άμμου θα μπορούσε να μοιάζει με την ποσότητα των στιγμών, των σημαντικών μας στιγμών. Το μέγεθος του γυάλινου περιέκτη δεν είναι άλλο από το μέγεθος του χώρου που δίνουμε για να χωρέσουν οι στιγμές μας.

Το πλάτος του λαιμού της κλεψύδρας μας είναι ο βαθμός στον οποίο επιτρέπουμε στις στιγμές αυτές να εισχωρήσουν σε εμάς. Η ποιότητα της άμμου; Αυτή είναι η ποιότητα των στιγμών.

Πως αντιλαμβανόμαστε την ποιότητα; Από το πώς αισθανόμαστε. Και αυτό δε χρειάζεται να το κρίνουμε, απλά να το αισθανθούμε – να το παρατηρήσουμε, να το κατανοήσουμε, να το αποδεχθούμε. Δεν δικάζουμε με την κλεψύδρα μας τον χρόνο – τον νοηματοδοτούμε.

Στα δικαστήρια της κλασικής Αθήνας μετρούσαν το χρόνο ομιλίας των αντιδίκων και των μαρτύρων με την κλεψύδρα. Το όργανο αυτό σήμαινε την παύση του χρόνου ώστε να εξεταστούν μαρτυρίες ή τη λήξη του χρόνου που αντιστοιχούσε σε αυτόν που αγόρευε.

Αν γυρίσουμε την αμμοκλεψύδρα μας οριζόντια, επεμβαίνουμε στον τρόπο λειτουργίας της, άρα η ροή του περιεχομένου διακόπτεται. Χρειαζόμαστε τις παύσεις γιατί μέσα από αυτές παίρνουμε λίγο χρόνο από τον εξωτερικό για να κατανοήσουμε τον εσωτερικό.

Η μελωδία του πραγματικού χρόνου συνεχίζει να ακούγεται, στον δικό μας όμως μπορούμε να σημειώσουμε όσες παύσεις θέλουμε, όσες χρειάζονται.

Για ορισμένο χρόνο δεν ακούμε καμία νότα. Όταν μπορέσουμε να δώσουμε και πάλι την σημασία που αρμόζει σε κάθε νότα, σε κάθε στιγμή, τότε γυρίζουμε και πάλι κατακόρυφα την κλεψύδρα μας. Η άμμος κάποια στιγμή φτάνει στον πάτο – στο κάτω δηλαδή δοχείο, η βαρύτητα – η σημασία, έχει επιτελέσει το έργο της. Και τότε;

Η κλεψύδρα είναι μαγική. Μπορεί να αναστραφεί και να ξεκινήσει από την αρχή η χρονομέτρηση. Η λήξη λοιπόν σε αυτήν την περίπτωση είναι λίγο αληθινή και λίγο όχι. Ναι μεν τελείωσε ο χρόνος αλλά μόνο αυτός που μετρούσαμε και αυτός μέσα στον οποίο μετρούσαμε. Ο πραγματικός, αυτός που δεν μετριέται, ακόμα ακούγεται.

Ακόμα υπάρχει η κλεψύδρα μας και μπορούμε απλά να την γυρίσουμε ανάποδα. Και να μετρήσουμε εκ νέου τον χρόνο. Κάποιον χρόνο. Προσωπικό.

Η παύση και η λήξη στον προσωπικό χρόνο είναι σχετικές. Ο χρόνος κάθε φορά που τον μετράμε είναι περιορισμένος. Η παύση είναι ένας τρόπος να δίνουμε σημασία – να σταματάμε λίγο και να δίνουμε σημασία. Η λήξη είναι ένας τρόπος να αρχίζουμε ξανά. Να φτιάχνουμε πάλι νόημα.

Οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας την εικόνα της κλεψύδρας κατακόρυφα, με την άμμο να περνάει μέσα από το στόμιο από το ένα γυάλινο δοχείο στο άλλο. Ας προσθέσουμε και την εικόνα της κλεψύδρας οριζόντια καθώς και την εικόνα της ενώ αναστρέφεται.

Τρεις εικόνες, τρεις χρόνοι.
Κάθε κόκκος στιγμή.
Κάθε παύση σημαντική.
Κάθε λήξη, αρχή.

Η κλεψύδρα εμπεριέχει μια υπόσχεση ζωής.
Και ο χρόνος συνεχίζει να κυλάει. Η μελωδία δε σταματάει να ακούγεται.
«Η μουσική είναι η σιωπή ανάμεσα στις νότες» «Η μουσική μετατρέπει τον χρόνο σε χώρο»
Η μουσική αποκτάει προσωπικό νόημα μέσα από την αγαπημένη μας μελωδία.

Η μελωδία έχει νόημα όταν την ακούμε.
Η μουσική έχει τρία στοιχεία. Μελωδία, ρυθμό, αρμονία.
Τρεις εικόνες, τρεις χρόνοι, τρία στοιχεία.

Ο χρόνος ξεκινάει από την αρχή κάθε φορά που γυρνάμε την κλεψύδρα μας ανάποδα.
Κάθε νέα αρχή μοιάζει με τον κόσμο μας ανάποδα. Ή ίσια. Είναι θέμα οπτικής.
Και προοπτικής.

Η σιωπή στον χώρο.
Η μουσική στον χρόνο.
Η υπόσχεση στην κλεψύδρα.

Δύο δοχεία, όχι τρία.
Μία η υπόσχεση.
Ζει παντοτινά στην κλεψύδρα.
Η προοπτική την κλεψύδρα.

Γράφει η Sabina Tsampikaki