Αφιέρωμα Ταινίας: Romeo + Juliet (1996)

Αφιέρωμα Ταινίας: Romeo + Juliet (1996)

 

Σκηνοθεσία: Baz Luhrmann

Ηθοποιοί: Leonardo DiCaprio, Claire Danes, John Leguizamo, Harold Perrineau, Pete Postlethwaite, Paul Rudd, Vondie Curtis-Hall, Miriam Margolyes, Dash Mihok, Jesse Bradford, Brian Dennehy, Christina Pickles, Paul Sorvino, Diane Venora

 

 

Της Χριστίνας Ιωαννίδου (Movie Heat)

 

“Two households both alike in dignity in fair Verona,
Where we lay our scene, From ancient grudge break to
new mutiny, Where civil blood makes civil hands
unclean, From forth the fatal loins of these two
foes, A pair of star crossed lovers take their life.”

 

Κάπως έτσι ξεκινάει μια από τις πιο γνωστές και πολυαγαπημένες ιστορίες δια χειρός του Βάρδου William Shakespeare. A pair of star crossed lovers… Romeo and Juliet. Μια τραγική ιστορία δυο νέων που καθιέρωσαν τον ορισμό του “bad timing” αλλά και τον ορισμό του απόλυτου νεανικού έρωτα με την πρώτη ματιά. Του πάθους που σε κατατρώει ψυχή τε και σώματι και σε κάνει να ενώνεις την ψυχή σου με έναν άλλο άνθρωπο σε σημείο που η τύχη σου και η ζωή σου να βρίσκεται πλέον στα χέρια του. Αυτήν την ιστορία επέλεξε να φέρει στην μεγάλη οθόνη, 20 χρόνια πριν, ο αγαπημένος μου σκηνοθέτης όλων των εποχών, Baz Luhrmann, δίνοντας φυσικά στην ιστορία την απαραίτητη μοντέρνα πινελιά αλλά και το δικό του colorful, glamorous και extravagant στυλ.

To Imdb έχει αναφέρει τον Shakespeare στα writer credits 1.158 ταινιών με 19 ακόμα να θεωρούνται σε “active production” από στοιχεία του Μαρτίου 2016. Σε ότι αφορά την αρίθμηση των μοντέρνων εκδοχών των έργων του Shakespeare του Imdb, το “Romeo + Juliet” είναι το 5ο κατά σειρά, σε μια λίστα που συμπεριλαμβάνει το “West Side Story (1961)”, το “My Own Private Idaho (1991)”, το “Lion King (1994)”, το “10 Things I Hate About You (1999)” και το πρόσφατο “Coriolanus (2011)” του Ralph Fiennes.

Η μεταφορά σεξπηρικού λόγου σε μοντέρνο σκηνικό δεν είναι σε καμία περίπτωση εύκολη. Αν δεν γίνει με το σωστό τρόπο, μπορεί είτε να προσβάλλει τους purists του Shakespeare ή να δώσει μια ταινία που μοιάζει σαν ένα ύφασμα μπαλωμένο από διαφορετικά, ετερόκλητα μεταξύ τους κομμάτια. Και να είστε βέβαιοι ότι είναι πολύ εύκολο να δείξει ο σεξπηρικός διάλογος ξένος και αφύσικος σε ένα περιβάλλον με πολυκαταστήματα, γκάγκστερ και όπλα (βλ. το πρόσφατο “Cymbeline”). Όταν όμως αναλαμβάνει ο άρχοντας του glam Baz Luhrmann και η production designer σύζυγός του Catherine Martin με τον συνεργάτη τους σεναριογράφο Craig Pierce, όλα γίνονται απλά και οδηγούν σε αδιαμφισβήτητη επιτυχία.

Η ιδιοφυία των Luhrmann-Pierce ως συνήθως ξεπερνάει τα τυπικά και προσφέρει μερικές γαργαλιστικές λεπτομέρειες που δεν θα δει εύκολα το περαστικό μάτι. Θέλει προσήλωση και αφοσίωση για να συνειδητοποιήσει κανείς ότι οι χαρακτήρες περιδιαβαίνουν συχνά έξω από ένα κτίριο που ονομάζεται “Globe Theatre”, ότι το γνωστό περιοδικό “Time” έχει πάρει την γλώσσα του Βάρδου και μετονομάστηκε σε “Timely” ή ότι ατάκες του Shakespeare είναι γραμμένες εδώ και κει σε ταμπέλες και τοίχους με graffiti.

Η εισαγωγή της ταινίας είναι μια τηλεόραση σε μαύρο φόντο που έρχεται όλο και πιο κοντά. Η τηλεόραση ανάβει και μια παρουσιάστρια δελτίου ειδήσεων μας αφηγείται σε σεξπηρική πρόζα τον πόλεμο των αυτοκρατοριών Montagues και Capulets στην Verona Beach μέσα από επίκαιρα. Από αυτή και μόνο την αρχική σκηνή καταλαβαίνουμε ότι αυτό που θα παρακολουθήσουμε θα είναι διαφορετικό. Ο ιδιαίτερος, γοητευτικός λόγος του Βάρδου είναι εδώ αλλά το σκηνικό… it is oh so different. Montagues και Capulets στην ταινία είναι δυο αυτοκρατορίες μαφίας σε πόλεμο, αντί για τις δύο απλώς ισχυρές οικογένειες που αναφέρει ο Shakespeare. Τα σπαθιά του κειμένου αντικαθιστώνται από όπλα με brand names όπως “Dagger” ή “Sword” ή “Long sword” (brilliant!). Μικροαλλαγές υπάρχουν βεβαίως και στα ονόματα των χαρακτήρων και σε ορισμένες λεπτομέρειες του φινάλε, αλλά όπως είναι φυσικό, οι μεγαλύτερες αλλαγές εντοπίζονται στα σκηνικά και τα κοστούμια. (Μια υποψηφιότητα για Oscar “Best Art Direction/Set Decoration” την τσίμπησαν οι κυρίες Catherine Martin και Brigitte Broch).

 

 

13578518 10209902517265554 430825522 n

 

 

Για την ιδιάζουσα αισθητική του Luhrmann και της Martin έχω δει πάρα πολλούς χαρακτηρισμούς κατά καιρούς. Οι ορισμοί “noisy aesthetic” και “glam” νομίζω πως πετυχαίνουν διάνα. (Θα υπενθυμίσω κάπου εδώ τα θαύματα τις 7ης Τέχνης με τους τίτλους “Moulin Rouge! (2001)” και “The Great Gatsby (2013)” και θα σας προτρέψω να ξεχάσετε όσο μπορείτε το λάθος με τον τίτλο “Australia (2008)”. Όλοι οι άνθρωποι κάνουν λάθη, έκανε και ο Baz… Δεν ξέρω αν τον έχω συγχωρήσει ακόμη…) Στο “Romeo + Juliet” λοιπόν η αισθητική του Baz, η οποία δείχνει να έχει μια ωμή, πρώιμη δύναμη, κάνει τα πρώτα της βήματα για να κορυφωθεί αργότερα στα “Moulin Rouge” και “The Great Gatsby”. Η γνωστή του έκρηξη χρωμάτων, σχημάτων και υφασμάτων σε σκηνικά και κοστούμια (ο Mercutio in drag είναι από τα αγαπημένα μου), τα εκθαμβωτικά twinkly lights και τα πυροτεχνήματα, όπως και το κλασικά υπέροχο soundtrack, συνθέτουν ένα εντυπωσιακό μοντέρνο setting γύρω από την πρωταγωνίστρια κάμερα του Luhrmann που κινείται εδώ και κει αφήνοντας ενίοτε νευρικά μικρά fast-forward ή μελαγχολικά slow motion.

 

 

13548775 10209902522625688 1758477097 o.png

 

Romeo: “Did my heart love ’til now? Forswear its sight. For I never saw true beauty ’til this night”.

 

Ο Romeo αντικρίζει για πρώτη φορά την πραγματική ομορφιά. Την πραγματική αγάπη. Αχ βρε Leo. Τον έχεις τόσο πολύ τον τραγικό ήρωα! Όσα “Romeo and Juliet” και να είδα στη ζωή μου, ο Leo ήταν πάντα ο μοναδικός, ο απόλυτος Romeo. Ο τρόπος που κοίταζε την Juliet (ερμηνευμένη από την πανέμορφη, γλυκύτατη και σούπερ ταλαντούχα Claire Danes) με έκανε να μαζεύω την καρδούλα μου σε χίλια κομμάτια από τα πατώματα. Η χημεία τους ήταν πραγματική μαγεία από τις πρώτες κλεφτές ματιές που έριξαν ο ένας στον άλλο μέσα από το γυαλί του ενυδρείου. Την κοιτάει σαν να μην την χορταίνουν ούτε τα μάτια του, ούτε το μυαλό του, ούτε η καρδιά του. Αλλά το χτύπημα είναι αμφίδρομο. Η νεανική, αθώα καρδιά της Juliet υποφέρει στιγμιαία από το ίδιο πλήγμα. Οι δυο τους ερωτεύονται μοιραία στον χορό των Capulets και ακολουθούν σκηνές όπου η αγάπη προβάλλεται σε πρώτο πλάνο με τον πιο γλυκό και παθιασμένο τρόπο. Η σκηνή του μπαλκονιού, η πρώτη νύχτα του γάμου. Τα λόγια του Shakespeare εξυψώνουν το ιδανικό της αγάπης μέσα από τα μάτια δύο εφήβων, μιλώντας για φιλιά προσκυνητές και χέρια εικονίσματα, για γυναίκες αγγέλους και για πρόσωπα τόσο όμορφα που είναι η ανατολή και για χιλιάδες καληνύχτες γλυκόπικρου αποχωρισμού.

Οι χαρακτήρες στο Romeo and Juliet, τόσο στο βιβλίο όσο και στην ταινία, είναι υποδείγματα. Ο καθένας φέρνει στην ιστορία το λιθαράκι του, χωρίς το οποίο η τελειότητα δεν θα ήταν δυνατή. Πέρα από τους ονειροπόλους, consumed by love πρωταγωνιστές μας, τι να πούμε για τους παθιασμένους Mercutio και Tybalt (εκπληκτικοί στις ερμηνείες τους οι Harold Perrineau και John Leguizamο)? Οι αφοσιωμένοι στο μίσος τους εκπρόσωποι των οίκων Montague και Capulet μπλέκουν σε έναν καυγά που θα κοστίσει ζωές και θα πληρωθεί με αίμα. Η σκηνή της μονομαχίας Mercutio-Tybalt είναι η πιο κρίσιμη σκηνή του έργου και αυτή που θα καθορίσει ολόκληρη την έκβαση της ιστορίας. Η πασίγνωστη ατάκα του λαβωμένου θανάσιμα από το χέρι του Tybalt, Mercutio (“A plague on both your houses”) προμηνύει το κακό που θα ακολουθήσει και ο Luhrmann την εκφράζει οπτικά με μια σκοτεινή και απειλητική καταιγίδα. Από την άλλη έχουμε την κάπως γραφική αλλά γλυκύτατη προστατευτική παραμάνα που ήταν σαφώς περισσότερο mother figure για την Juliet από την ίδια την ματαιόδοξη κυρία Capulet. Βασικότατος χαρακτήρας από κάθε άποψη, ο μοναδικός σύμμαχος της νεανικής αγάπης, Father Lawrence, που κάνει ότι μπορεί για να σώσει το μικρό αυτό μπουμπούκι αγάπης που ανθίζει μέσα σε ένα ατέρμονο, χωρίς νόημα μίσος.

Πέρα από την αγάπη όμως, η τραγωδία και ο πόνος παίζουν τεράστιο ρόλο στο υπέροχο αυτό έργο και είναι πολλές οι στιγμές που ο Βάρδος μας προειδοποιεί για τα σημάδια που αφήνει ένα τέτοιο πάθος στο διάβα του.

 

 

13588982 10209902526905795 134620428 o

 

Romeo: “Is love a tender thing? It is too rough, too rude, too boisterous, and it pricks like thorn”.

 

Ο Leo-Romeo ξεσπάει γονατιστός όταν μαθαίνει για τον θάνατο της Juliet, αφού όπως σε όλες τις τραγωδίες, ένα ολίσθημα της τύχης δεν επιτρέπει στον εξόριστο ήρωά μας να μάθει τα νέα της πλεκτάνης που έστησε η αγαπημένη του με τον Father Lawrence. Η σπαρακτική σκηνή όπου ο Leo φωνάζει με δάκρυα στα μάτια κοιτώντας τον ουρανό “I defy you stars!” είναι μια από τις αγαπημένες μου σε ολόκληρη την καριέρα του εξαιρετικού αυτού ηθοποιού.

Father Lawrence: [wedding Romeo and Juliet] “These violent delights have violent ends, and in there triumph die like fire and powder, which as they kiss, consume. The sweetest honey is loathsome in its own deliciousness. Therefore, love moderately”.

Πόσο δίκιο είχε. Το βίαιο τέλος της ιστορίας έρχεται για να επισφραγίσει τα προφητικά αυτά λόγια. Ένας απελπισμένος Romeo έρχεται με ένα φιαλίδιο φαρμάκι στο χέρι, με σκοπό να αποχαιρετίσει το άλλο μισό της ψυχής του και να την ακολουθήσει στην επόμενη ζωή. Τα αγαπημένα μου λόγια από ολόκληρο το έργο του Βάρδου είναι τα τελευταία που ξεστομίζει ο καταρρακωμένος ήρωας πριν αφήσει την τελευταία του πνοή ακολουθούμενος αμέσως μετά από την αγαπημένη του:

“Eyes look your last, arms take your last embrace, and lips, O you
the doors to breath, seal with a righteous kiss a dateless bargain, to engrossing death. Thus, with a kiss, I die”.

Δεν θα σταματήσω ποτέ να ανατριχιάζω με τη δύναμη που έχει κάθε λέξη σε αυτήν την παράγραφο. Δεν θα σταματήσω ποτέ να δακρύζω με το τέλος αυτής της τραγικής ιστορίας και να εύχομαι κάθε φορά να άνοιγε η Juliet τα μάτια της 1 κλάσμα του δευτερολέπτου νωρίτερα. Κυρίως, δεν θα σταματήσω ποτέ να πιστεύω στον απόλυτο έρωτα. Στον έρωτα που σε οδηγεί σε πράξεις χωρίς λογική. Στον έρωτα που σε κάνει να πιστέψεις στο Θεό, στο σύμπαν, στα άστρα και στη μοίρα. Στον έρωτα που αν χάσεις το άλλο σου μισό, σε κάνει να τα μισήσεις όλα αυτά και να αποζητήσεις αυτό που μπορώ να περιγράψω μόνο ως nothingness. Αυτό το άδειο κομμάτι μέσα στο στήθος σου στο μέρος που υπήρχε η αγάπη που συγκλόνιζε το είναι σου. Και φυσικά, θα πιστεύω στον Baz Luhrmann, τους συνεργάτες και το (όπως πάντα) ιδανικό cast του, που κατάφεραν να αποδώσουν με σεβασμό προς το πρωτότυπο κείμενο, όλες αυτές τις χιλιάδες αποχρώσεις του διαχρονικού έργου του αξεπέραστου William Shakespeare, από την τραγική, καταδικασμένη, απόλυτη αγάπη ως τον βαθύ πόνο της απώλειας.

 

“A glooming peace this morning with it brings, the
sun, for sorrow will not show his head. Go hence, to
have more talk of these sad things. Some shall be
pardoned and some punished. For never was a story of
more woe, than this of Juliet and her Romeo.”

 

13589215 10209902529305855 140801120 o

 

 

Για το Movie Heat,
Χριστίνα Ιωαννίδου

 

Για περισσότερες κριτικές ταινιών και κινηματογραφικά νέα, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο: facebook.com/movieheat

 

 

 

 

Thessaloniki Arts and Culture,

 

 

Διαβάστε επίσης

Close