Δεν είναι μόνο ένα παιδί προικισμένο με ταλέντο για τη ζωγραφική ένα παιδί που θέλει να αναδειχθεί στην τέχνη του. Η τέχνη του Βίντσι, για να την ορίσουμε με δύο λέξεις είναι η γνώση των πάντων και απ΄αυτή τη γνώση η ζωγραφική δεν είναι παρά ένα στοιχείο ένα απόσπασμα.

Οι σοφοί, προχωράνε συνεχώς σ’ ένα νέο κόσμο που πλουτίζεται συνεχώς από νέες ανακαλύψεις. Πολύ πιο συγχρονισμένα από τους ποιητές κι από τους περισσότερους καλλιτέχνες, επιχειρούν με θάρρος την εξερεύνηση του σύμπαντος, πράγμα που κανείς άλλος δεν είχε τολμήσει πριν από αυτούς.

Εργάζονται σ΄ένα χώρο συμπαγή όπως είναι η πραγματικότητα του κόσμου κι είναι αυτός ένας λόγος να γεννιέται μια βαθιά συμπάθεια ανάμεσα σ΄αυτούς τους σοφούς και στον έξοχο πραγματιστή που κάθε τόσο ξυπνούν και νέες περιέργειες μέσα του.

…ένα ζωντανό δημιούργημα είναι το ίδιο σπουδαίο όσο είναι και ένα πρόσωπο και πολλές φορές, πιο ζωντανό και πιο σπουδαίο ακόμα.

…για να ελευθερώσει το πνεύμα από τη σάρκα καταδίκασε τον εαυτό του στις πιο σκληρές δοκιμασίες, θέλοντας να βγάλει από μέσα του κάθε τι που είναι τρυφερότητα, γλυκύτητα, ανθρωπιά. Το ιδεώδες του είναι να γίνει πέτρα όπως όλα τα αντικείμενα που το περιβάλλουν. Ακόμη και το λιοντάρι με τις σκληρές του καμπυλότητες μοιάζει μ΄ενα μαρμάρινο ζώο.

«Ο καλός ζωγράφος γράφει ο Λεονάρντο, έχει να πραγματοποιήσει δυο πρωτεύοντα πράγματα: Να γνωρίσει τον άνθρωπο από τη μια και την ευρύτητα της αντίληψης του πνεύματός του από την άλλη».

Όντας επιστήμονας και καλλιτέχνης, είχε μια παθητική αγάπη για την «αλήθεια», είτε αυτή ήταν η ουσιαστική αλήθεια που διέπεται από βαθύτερους νόμους, είτε ήταν επιφανειακή αλήθεια των πραγμάτων που βλέπαμε απλώς την εξωτερική του όψη.

Για να εκφράσει τα πάθη ψάχνει να βρει έναν ηθικό νόμο…

Η κίνηση είναι αρχή της βάσης της ζωής.

«Η ζωγραφική που ικανοποιεί την όραση, είναι πιο ευγενική από τη μουσική που δεν ικανοποιεί παρά μόνο τ΄αυτί. Η μουσική που χάνεται όπως γεννιέται δεν είναι ίση με τη ζωγραφική που στερεοποιείται και γίνεται αθάνατη».

Ήξερε τέλος ότι τα ψηλά μυστικά πρέπει να μην τα φανερώνει κανείς. «Μην το πεις σε κανένα, αλλά μόνο στους λογικούς γιατί ο όχλος είναι έτοιμος να σε χλευάσει…». Ήξερε να βρίσκει το δρόμο προς τη γνώση και να κατεβαίνει, σκαλοπάτι με σκαλοπάτι ως την καρδιά των μεγάλων μυστηρίων χωρίς να μιλά.

Ο καλλιτέχνης γνωρίζει πολύ περισσότερα πράγματα από τον επιστήμονα κι η γλώσσα του πρώτου είναι σε θέση ν΄αποκαλύψει πολύ περισσότερα πράγματα από τη γλώσσα του δεύτερου.

…είδε την ζωγραφική σαν ένα μέσω έκφρασης του ανέκφραστου.Εκεί που σταματά η διαλεκτική δυνατότητα, αρχίζει η πραγματική επικοινωνία με την φύση, με το θείον-φύση.

…η μουσική υποφέρει από δυο κακά. Το ένα ότι πεθαίνει το άλλο ότι εξαντλείται.

Η μουσική είναι γι΄αυτόν το πιο προσφιλές μέσω επαφής της ανθρώπινης ψυχής με το θείο και με το άπειρο. Μιας επαφής όμως που πραγματοποιείται όχι με τα θορυβώδη, αλλά με τη σιωπηλή μουσική, τη μουσική που πηγάζει από τους πίνακές του περισσότερο παρά από τα μουσικά όργανα…

Το παν είναι αριθμός κι ο αριθμός είναι ο νόμος όλης της ζωής.

…ξεκινώντας από τις μαθηματικές βεβαιότητες ο άνθρωπος Λεονάρντο δε μπορεί παρά ν’ αντιμετωπίζει μ’ ένα βαθύτατο σκεπτικισμό κάθε πράγμα που το τελικό του συμπέρασμα δεν είναι προϊόν μιας μαθηματικής απόδειξης.

Η σπηλιά είναι το πιο καθαρό και φανερό σύμβολο της «μητέρας».

Η ζωγραφική είναι μια σιωπηλή ποίηση.

Ο Μυστικός Δείπνος του Λεονάρντο δεν είναι παρά ένα «γεύμα του σώματος» που όταν τελειώνει οι καλεσμένοι μαλώνουν μεταξύ τους.

…έφερε τη ζωγραφική του με τον πίνακα αυτό, σε σημείο που να συναγωνίζεται ένα κείμενο τραγωδίας.

Η ελικοειδής αυτή γραμμή, παρουσιάζει το ταξίδι που κάνει η ψυχή του πεθαμένου από τη στιγμή του θανάτου, ως το φτάσιμο στον τελικό προορισμό της.

Το να τα ξέρει όλα και να μπορεί να τα φτιάξει όλα, δε γινόταν γι΄αυτόν αφορμή για μικροφιλοδοξίες και κενοδοξίες, αλλά ευκαιρίες επικοινωνίας με τη φύση.

…η διαρκής αναζήτησης που τουλάχιστον του έδινε ελπίδες…

Σε μια μόνο περιοχή, στην περιοχή του πνεύματός του, ήταν πεπρωμένο να υψωθεί στο άπειρο, χωρίς να ‘χει την μοιραία τύχη του Σίμωνα του Μάγου και του Ίκαρου.

Οι αρχαίοι είχαν πει πως ο άνθρωπος είναι ένας μικρόκοσμος και πραγματικά αυτό το επίθετο του ταιριάζει πολύ καλά. Γιατί ο άνθρωπος είναι συνθεμένος από νερό από αέρα και φωτιά, το ίδιο όπως και το σώμα της γης. Κι αν ο άνθρωπος έχει μέσα του ένα σκελετό από κόκαλα για να συγκρατούν τη σάρκα του ο κόσμος έχει τους βράχους του ριζωμένου μέσα στη γη.

Κι αν ο άνθρωπος κρύβει μέσα του μια λίμνη από αίμα όπου τα πνευμόνια μεγαλώνουν και μικραίνουν όταν αναπνέουν το σώμα της γης έχει τον ωκεανό του, που αυξάνει και λιγοστεύει με την αναπνοή του σύμπαντος…

Μέσα στη δημιουργό φύση, δυο πράγματα παρουσιάζονται το ένα κοντά στο άλλο. Το ένα είναι ο άνθρωπος και το άλλο το ζώο. Πίσω απ΄αυτά ξεδιπλώνεται το άπειρο των στοιχείων που θα επιτύχει να συλλάβει ανάμεσα από τα δύο προηγούμενα.

…θεές- μητέρες, η Δήμητρα και η Περσεφόνη … Αυτές ακριβώς οι θεότητες, που είναι εμψυχωτές της ζωής, οι χορηγητές της βλάστησης και που χωρίς αυτές ο κόσμος θα έσβηνε και η γης αυτή θα γινόταν στεγνή και νεκρή, ο Λεονάρντο τις περιγράφει σε μια περίφημη σελίδα του.

Βασιλεύοντας ταυτόχρονα στη ζωή και στο θάνατο, διαδηλώνουν πως ο θάνατος δεν είναι παρά το πέρασμα σε καινούργιες γεννήσεις και ότι ο υπόγειος κόσμος, δεν κλείνει μέσα του και δεν καταβροχθίζει τις διάφορες μορφές, παρά για να τους ξαναδώσει μια ζωή καινούργια. Κόσμος ασταμάτητος και γόνιμος πάντα.

…η μυστική πραγματικότητα των όντων, έφτανε ως τα πρόσωπά τους.

Μέσα σε όλη την βλάστηση ο Γκαίτε, ξαναβρίσκει το αρχικό φυτό. Μέσα σε όλα τα φυτά ο Λεονάρντο, βλέπει το στοιχείο της ζωής, σα να ‘ναι ενιαίο για όλο το σύμπαν, και εκδηλώνεται με τις ίδιες αναλογίες, που εκδηλώνεται και παντού αλλού.

…ο Λεονάρντο είχε περιπλανηθεί περισσότερο από κάθε άλλον, και η μοίρα αυτού του σοφού που τόσο είχε αγαπήσει και θαυμάσει το νερό, είχε και αυτή τη φύση του νερού τη ρευστή, την άπιαστη, την ασταμάτητη…

Για έναν άνθρωπο που αισθάνεται αθεράπευτα γερασμένος αυτή η ατμόσφαιρα της νεότητας δε θα μπορούσε να ‘ναι παρά αντιπαθητική και καταθληπτική, αλλά ο Λεονάρντο δεν αισθάνεται γέρος. Ένιωθε αντίθετα την ορμή μιας αιώνιας νεότητας. Ήταν ανυπόμονος να πιεί από μιαν άγνωστη πηγή, που θα μεταμόρφωνε την προσωπικότητά του.

Φανταζόταν πως μια ύπαρξη μπορούσε να κλείνει μέσα της την ομορφιά των γυναικών και την ομορφιά των αντρών, μια ομορφιά που δε θα ήταν ούτε θηλυκή, ούτε αρσενική αλλά μόνον ανθρώπινη;

Το βουνό έχει γι΄αυτόν την ανεξάρτητη και αυτόνομη προσωπικότητά του.

Ασύγκριτα πιο μακριά από τη ζωή του ανθρώπου, είναι η ζωή των βουνών, όλα όμως στο τέλος, ξαναγυρίζουν και γίνονται πάλι το ίδιο. Στο κοίταγμα του χρόνου, του «καταλύτη όλων των πραγμάτων», τα χρόνια και οι καιροί δεν διαφέρουν μεταξύ τους.

Το «ον του μηδενός» όπως πολύ περίφημα το λέει σε κάποιο χειρόγραφό του καταβροχθίζει χωρίς διάκριση τους πιο σκληρούς βράχους και τα πιο ντελικάτα κορμιά. Όλα πάνε και χάνονται μέσα σ΄αυτό το μηδέν.

Ο Λεονάρντο όμως δεν αναζητούσε ποτέ τη συναναστροφή τους. Αναζητούσε πάντοτε την μοναξιά και σκεφτόταν πάντα τις χαμένες ώρες του.

Όποιος όμως σπέρνει την αλήθεια θερίζει την δόξα.

Αν είσαι μόνος θα ανήκεις όλος στον εαυτό σου. Όταν συνοδεύεσαι έστω κι από έναν σύντροφο, δε θα ανήκεις στον εαυτό σου παρά ο μισός, ίσως και πιο λίγος ακόμα… Κι αν έχεις περισσότερους από έναν, θα υποφέρεις ακόμα περισσότερο από την ίδια δυσκολία…

Μν μπορώντας να υπηρετήσεις δυο δασκάλους, θα εκτελέσεις κακά τις συντροφικές σου υποχρεώσεις κι ακόμα πιο κακά θα εφαρμόσεις τις καλλιτεχνικές σου θεωρίες. Αλλά υπόθεσε ότι λες: Θα κρατηθώ μακριά από τους συντρόφους μου και τα λόγια τους δε θα μ΄επηρεάσουν και δεν θα με βγάλουν από τη δική μου τακτική. Σου απαντώ ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα σε πάρουν για τρελό και θυμήσου ότι κάνοντας αυτό θα καταστραφείς…

Να μαθαίνει, να γνωρίζει, για να μπορεί να δημιουργεί.

«Αγαπώ αυτόν που ζητά το ακατόρθωτο».«Ακατόρθωτο»…είναι κρυφό, για ό,τι είναι πέρα από την φύση που βρίσκεται πέρα από την αχτίνα του βλέμματός του.

«Όταν πίστεψα πως έμαθα να ζω,μάθαινα να πεθαίνω» Ο Λεονάρντο έβλεπε, το θάνατο, σαν το αρμονικό τελείωμα μιας ύπαρξης, γιομάτης πληρότητα, κι όχι σαν ένα απότομο αποχωρισμό, που σε καταδικάζει, να καταλήξεις μέσα στο μηδέν, ή καλύτερα μέσα σε μιαν αμφίβολη αθανασία.

Το ίδιο όπως μια καλά ξοδεμένη μέρα δίνει έναν ευτυχισμένο ύπνο, το ίδιο και μια καλά ξοδεμένη ζωή, δίνει ένα ευτυχισμένο θάνατο.

Η ψυχή είναι «πνευματικό πράγμα» αλλά το χαμόγελο είναι η γλώσσα της ψυχής. Τοποθετείται πάνω στην ύλη και τη φωτίζει…

Την ώρα τέλος που θα πεθάνει, θα του κρατούν συντροφιά οι θεοί του. Θα πεθάνει αντλώντας παρηγοριά από το χαμόγελό τους.

«Κανένα ον δεν καταλήγει στο μηδέν», «Πεθαίνει και ξαναγεννιέται».

Πρέπει λοιπόν να κατεβεί κανένας μέσα στον υπόγειο κόσμο, όταν τελειώσει η τροχιά του σαν άτομο πάνω στη γη και να περιμένει εκεί μέσα, όσο να συντελεστεί η ζύμωση της κυοφορίας, ως τη στιγμή που θα ξαναγεννηθεί.

«Το να κολυμπήσεις τις μορφές μέσα στο φως σημαίνει να τις κολυμπήσεις στο άπειρο».

…το φως είναι η αρχή του πνεύματος.

Ένα πρόσωπο με εντονότερο φωτισμό, είναι ένα πρόσωπο με περισσότερη ψυχή, που μπαίνει βαθύτερα στο χώρο του πνεύματος και διεκδικεί την ταύτισή του με το θείο.

…έψαχνε για την μητέρα του. Αυτή που βρήκε, του έδωσε μιαν αγάπη άπειρα πιο μεγάλη, μιαν αγάπη, που δεν θα μπορούσε να την περιμένει από καμιά ταπεινή μητέρα της γης. Ανεβασμένος μέσα στην απέραντη αγκαλιά της, μέσα στην επικοινωνία του με τα στοιχεία που την αποτελούσαν κατάλαβε ότι πέρα από το αισθητό αυτό τέλος, απλωνότανε το άπειρο. Και μάντεψε ότι αυτό το άπειρο δεν μπορεί να το συναντήσει παρά μονάχα με τη συνολική κατάκτηση της γνώσης.

«Το πνεύμα του ζωγράφου μεταμορφώνεται και γίνεται η εικόνα του θείου πνεύματος».

Ο Λεονάρντο είχε πει άλλοτε, πως αυτός που είναι κολλημένος σ΄ένα αστέρι, δε μπορεί να ξεφύγει.

Η Παρθένος των βράχων ήτανε η γη, η Αγία Άννα το νερό. Ο Βάκχος- αυτός που υπάρχει στο Λούβρο δεν είναι παρά ένα αντίγραφο- ο αέρας. Ο Άγιος Ιωάννης η φωτιά. Στη Τζοκόντα είναι συγκεντρωμένα και τα τέσσερα στοιχεία.

Όσο γέρος κι αν πεθάνει ο καλλιτέχνης, -ο Λεονάρντο έκλεισε τα μάτια του 68 χρονώ- έχει πάντοτε την εντύπωση πως αφήνει μισοτελειωμένο το έργο του και πως ό,τι πιο ουσιαστικό είχε να πει δεν το είπε ακόμα.

«Κανένα πράγμα δεν καταλήγει στο μηδέν» «θα συνεχίσω».

Αξιοσημείωτα – Leonardo Da Vinci,Μεγαλοφυϊα και πεπρωμένο,Marcel Brion (μετάφρ. Νικηφόρος Βρεττάκος)

Πηγή :searchingthemeaningoflife.wordpress.com

Thessaloniki Arts and Culture,http://www.thessalonikiartsandculture.gr/