«Η σύγκρουση αυτή μεταξύ αυτού που γίνεται και αυτού που λέγεται, προκαλεί ανησυχία, δηλαδή δυσαρέσκεια, μη ικανοποίηση»
Από τι προέρχεται η ανησυχία: Από το γεγονός ότι η πράξη είναι «τυφλή», από το γεγονός ότι δρούμε για να δρούμε. Εντούτοις δεν είναι αλήθεια πως ανήσυχοι είναι μόνο οι τυφλά «δραστήριοι»: Συμβαίνει η ανησυχία να οδηγεί στην ακινησία: Όταν τα κίνητρα για δράση είναι πολλά και αντιτιθέμενα, τότε ακριβώς η ανησυχία γίνεται «ακινησία».
Μπορούμε να πούμε ότι η ανησυχία οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει ταυτότητα θεωρίας και πράξης, πράγμα που επίσης σημαίνει ότι υπάρχει μια διπλή υποκρισία: Δηλαδή δρα κανείς ενώ στη δράση ενυπάρχει μια θεωρία ή δικαίωση σιωπηρή που δεν θέλει να την ομολογήσει, και «ομολογεί» ή επικαλείται μια θεωρία που δεν ανταποκρίνεται στην πρακτική. Η σύγκρουση αυτή μεταξύ αυτού που γίνεται και αυτού που λέγεται, προκαλεί ανησυχία, δηλαδή δυσαρέσκεια, μη ικανοποίηση.
Στην πραγματικότητα οι ηλικιωμένοι «διευθύνουν τη ζωή, αλλά προσποιούνται πως δεν (την) διευθύνουν, ότι αφήνουν τη διεύθυνση στους νέους
Αλλά υπάρχει και μια τρίτη υποκρισία: Για να εξηγήσουν την ανησυχία αναζητούν μια πλασματική αιτία, η οποία αφού δεν την δικαιολογεί και δεν την εξηγεί. δεν επιτρέπει να δουν πότε θα τελειώσει αυτή η ανησυχία. Αλλά όταν τοποθετούμε το ζήτημα έτσι το απλουστεύουμε. Στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Έτσι χρειάζεται να παίρνουμε υπόψη μας ότι στην πραγματικότητα οι άνθρωποι της δράσης δεν συμπίπτουν με τους διανοουμένους και εξ άλλου ότι υπάρχουν οι σχέσεις μεταξύ των παλιών και νέων γενιών.
Τις μεγαλύτερες ευθύνες σ’αυτή την περίπτωση έχουν οι διανοούμενοι και μάλιστα οι πιο ηλικιωμένοι. Η μεγαλύτερη υποκρισία ανήκει στους διανοουμένους και μάλιστα στους ηλικιωμένους διανοουμένους. Στην πάλη των νέων κατά των παλιότερων, ακόμα και στις χαοτικές μορφές της περίπτωσης, υπάρχει η αντανάκλαση αυτής της καταδικαστικής κρίσης, η οποία είναι άδικη μόνο στη μορφή.
Αυτός που κυριαρχεί δε μπορεί να λύσει την κρίση, αλλά έχει τη δύναμη να εμποδίζει να τη λύσουν άλλοι, δηλαδή έχει μόνο τη δύναμη να παρατείνει την ίδια την κρίση
Στην πραγματικότητα οι ηλικιωμένοι «διευθύνουν τη ζωή, αλλά προσποιούνται πως δεν (την) διευθύνουν, ότι αφήνουν τη διεύθυνση στους νέους. Όμως σ΄αυτά τα πράγματα και η «προσποίηση» έχει σημασία. Οι νέοι βλέπουν πως τα αποτελέσματα της δράσης τους είναι αντίθετα με τις προσδοκίες τους, πιστεύουν ότι «διευθύνουν και κάνουν πώς πιστεύουν και γίνονται όλο και πιο ανήσυχοι και ανικανοποίητοι. Αυτό που επιδεινώνει την κατάσταση είναι το ότι πρόκειται για μια κρίση ή και ποία εμποδίζει να αναπτυχθούν τα στοιχεία της λύσης με την απαραίτητη ταχύτητα.
Αυτός που κυριαρχεί δε μπορεί να λύσει την κρίση, αλλά έχει τη δύναμη να εμποδίζει να τη λύσουν άλλοι, δηλαδή έχει μόνο τη δύναμη να παρατείνει την ίδια την κρίση. Απλοϊκά θα μπορούσε ίσως κανείς να πει ότι αυτό είναι αναγκαίο ακριβώς για να προετοιμαστούν και αναπτυχθούν τα πραγματικά στοιχεία της λύσης, δεδομένου ότι η κρίση είναι τόσο σοβαρή και απαιτεί τόσο εξαιρετικά μέσα, που μόνο όποιος είδε την κόλαση μπορεί να αποφασίσει να τα μεταχειριστεί χωρίς να τρέμει και να διστάζει.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αντόνιο Γκράμσι, Οι Διανοούμενοι, εκδ. Στοχαστής.
Ο Αντόνιο Γκράμσι (22 Ιανουαρίου 1891 – 27 Απριλίου 1937) ήταν Ιταλός συγγραφέας, πολιτικός επιστήμονας και γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας. Κατά τον Γκράμσι η πάλη των τάξεων έπρεπε να λαμβάνει μέρος στο ιδεολογικό πάντοτε πεδίο, με τη θεμελιακή παραδοχή ότι μόνο οι ιδέες είναι δυνατό να επιφέρουν την επανάσταση ή αντιστοίχως, να την αποτρέψουν.
