Αξιοσημείωτα από το βιβλίο «Οι φύλακες της παιδικής μας ηλικίας» της Alice Miller

– Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Δεν θέλουν να γνωρίζουν τίποτα από την προσωπική ιστορία και έτσι δεν συνειδητοποιούν ότι, στην ουσία, η ιστορία τους τους καθορίζει συνεχώς στο παρόν.

– Η βίωση όμως της προσωπικής μας αλήθειας και η συνειδητή κατανόησή της, παρά τις όποιες μεταγενέστερες αμφιταλαντεύσεις, μας δίνουν τη δυνατότητα να επιστρέψουμε στο δικό μας συναισθηματικό κόσμο όταν είμαστε πια ενήλικες-χωρίς παραδείσους, αλλά με την ικανότητα να πενθήσουμε. Και η ικανότητα αυτή όντως μας ξαναδίνει τη χαμένη μας ζωτικότητα.

– Μια μητέρα μπορεί ν’ αντιδράσει με ενσυναίσθηση μόνο στο βαθμό που έχει η ίδια ελευθερωθεί από τους φραγμούς της παιδικής της ηλικίας. Όμως, στο βαθμό που φέρει αόρατες αλυσίδες εξαιτίας της άρνησης της προσωπικής της ιστορίας, δεν αντιδρά με ενσυναίσθηση. Τα ίδια ισχύουν και για τον πατέρα.

– Ο Πεσταλότσι, επίσης, φημολογείται πως είπε κάποτε: «Μπορείς να διώξεις το διάβολο από τον κήπο σου, αλλά θα τον ξαναβρείς στον κήπο του γιου σου.»

– Αν αυτές οι κατηγορίες απευθύνονται σε αυτούς που όντως μας έβλαψαν, το αποτέλεσμα είναι μια μεγάλη ανακούφιση. Αν όμως οι κατηγορίες είναι αδικαιολόγητες ή αν απευθύνονται σε αθώα άτομα, η κατάθλιψη θα συνεχιστεί μέχρι η κατάσταση να ξεκαθαρίσει πλήρως.

– Αυτή η ικανότητα να πενθούμε -να εγκαταλείπουμε δηλαδή την ψευδαίσθηση της «ευτυχισμένης» παιδικής ηλικίας και να νιώθουμε και ν’ αναγνωρίζουμε σε όλη του την ένταση το πόσο πολύ πονέσαμε– μπορεί ν’ αποκαταστήσει τη ζωτικότητα και τη δημιουργικότητα των καταθλιπτικών και ν’ απελευθερώσει τα άτομα με ιδέες μεγαλείου από την καταπόνηση και την εξάρτησή τους από μια πρακτική που μοιάζει με αυτή του Σίσυφου.

– Ήταν απίστευτα επώδυνο γι’ αυτόν όταν συνειδητοποίησε πόσο πολύ χρειαζόταν τη μητέρα του ως παιδί και, ταυτόχρονα, πόσο πολύ αυτή τον κακομεταχειριζόταν έτσι απροστάτευτος που ήταν-πόσο πολύ δηλαδή την αγαπούσε, τη μισούσε και πόσο πολύ βρισκόταν στο έλεός της.

– Ο δυνατός άνθρωπος, επειδή το έχει αισθανθεί, γνωρίζει ότι κουβαλά και ο ίδιος μέσα του τη δική του αδυναμία και, κατά συνέπεια, δεν έχει ανάγκη να δείχνει τη δύναμή του μέσα από την περιφρόνηση.

– Δεν μπορούμε όμως απλώς με τη δύναμη της θέλησης ν’ απελευθερωθούμε από την επανάληψη των προτύπων συμπεριφοράς των γονέων μας-τα οποία αναγκαστήκαμε να μάθουμε πολύ νωρίς στη ζωή μας. Μπορούμε ν’ απελευθερωθούμε από αυτά μόνο όταν νιώσουμε πλήρως και αποδεχτούμε τον πόνο που μας προκαλούσαν. Τότε μόνο θα μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε απόλυτα αυτά τα πρότυπα και να τα καταδικάσουμε κατηγορηματικά.

– Είναι μεγάλη τύχη αν τα μεγαλύτερα παιδιά μας συνειδητοποιήσουν τι τους κάναμε και μπορέσουν να μας το πουν. Έχουμε τότε την ευκαιρία ν’ αναγνωρίσουμε τα σφάλματά μας και να ζητήσουμε συγνώμη. Το να αποδεχτούμε αυτά που τους κάναμε μπορεί να τα βοηθήσει να πετάξουν επιτέλους μακριά τις αλυσίδες της εγκατάλειψης, των διακρίσεων της περιφρόνησης και της κακής χρήσης της εξουσίας, τα οποία περνούν από τη μια γενιά στην άλλη.

– Όμως, πάνω απ’ όλα, ήθελα να δείξω πώς η επίδραση ακόμα και της πιο σοβαρής κακομεταχείρισης μπορεί να παραμείνει κρυμμένη εξαιτίας της ισχυρής τάσης του παιδιού να εξιδανικεύει καταστάσεις.

– Αυτά που μας αρρωσταίνουν είναι εκείνα πίσω από τα οποία δεν μπορούμε να δούμε, οι κοινωνικοί δηλαδή περιορισμοί τους οποίους έχουμε αφομοιώσει μέσα από τα μάτια των γονέων μας. Όσο κι αν διαβάσουμε, όσα κι αν μάθουμε, δεν μπορούμε ν’ απελευθερωθούμε από αυτά τα μάτια.

– Τότε καταλαβαίνουμε ότι σε όλη μας τη ζωή φοβόμαστε και αγωνιζόμαστε να απομακρύνουμε κάτι που στην πραγματικότητα δεν μπορεί πια να συμβεί. Έχει ήδη συμβεί στο παρελθόν, στα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής μας, τότε που ήμαστε απολύτως εξαρτημένοι.

– …χρειαζόμαστε κάτι, περισσότερο από θεωρητικές γνώσεις: χρειαζόμαστε συναισθηματική αντιπαράθεση με τους γονείς μας, η οποία θα γίνει μέσα από έναν εσωτερικό διάλογο.

– Ένας άνθρωπος που έχει ωριμάσει μέσα από τις δικές του εμπειρίες δεν μπορεί να ξεγελαστεί εύκολα από γοητευτικά και ακατανόητα λόγια. Τέλος, ένας άνθρωπος που έχει επεξεργαστεί συνειδητά όλη την τραγωδία της μοίρας του θ’ αναγνωρίσει πιο καθαρά τον πόνο κάποιου άλλου, παρ’ όλο που εκείνος μπορεί να προσπαθεί να τον κρύψει.

Δεν θα περιγελά τα αισθήματα των άλλων, όποια κι αν είναι αυτά, γιατί θα παίρνει στα σοβαρά τα δικά του αισθήματα και θα ξέρει πώς να τα επεξεργαστεί. Και, βεβαίως, δεν θα επιτρέψει στο φαύλο κύκλο της περιφρόνησης να συνεχίσει. Αυτή η πρόοδος δεν θα έχει συνέπειες μόνο για τον ίδιο για την οικογένεια του, αλλά θα έχει μακροπρόθεσμα σημασία και για την κοινωνία ως σύνολο.

– Τα απωθημένα αισθήματα μπορούν να επιλυθούν όταν τα νιώσουμε, τα κατανοήσουμε και τα αποδεχτούμε ως θεμιτά. Τότε μπορούμε να τα κρατήσουμε σε απόσταση, αλλά είναι τελείως διαφορετικό από την απώθηση. Όμως, το μίσος που προκύπτει από την αδικία και έχει μετατεθεί σε κάποιον μη ένοχο δεν μπορεί ποτέ να εξαφανιστεί.

– Ένα σπίτι που έχει χτιστεί πάνω στην προδοσία του εαυτού μας αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει και θα στρέψει χωρίς έλεος την ανθρώπινη ζωή- αν όχι τη ζωή του χτίστη, τότε των παιδιών το, τα οποία θα διαισθανθούν το ψέμα χωρίς να μπορούν να το συνειδητοποιήσουν και θα καταλήξουν να πληρώσουν ολόκληρο το τίμημα για την κρυφή αυτή διευθέτηση. Ένα άτομο που μπορεί ν’ αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του έντιμα και χωρίς να εξαπατά τον εαυτό του δεν έχει ανάγκη να τα μεταμφιέζει με τη βοήθεια διάφορων ιδεολογιών.

– Κάτι που μπορούμε σίγουρα να πούμε είναι ότι τα τελευταία επιστημονικά ευρήματα επιβεβαιώνουν αυτό που πολλοί θεραπευτές ξέρουν ήδη από την εμπειρία τους: ότι οι λογικές, εποικοδομητικές ενέργειές μας εξαρτώνται όχι μόνο από το αν παραμένουν ανέπαφες οι διανοητικές λειτουργίες μας, αλλά και από το βαθμό στον οποίο έχουμε πρόσβαση στα αληθινά μας συναισθήματα.

– Θα ήταν ευχής έργο τα παιδιά στο μέλλον να μαθαίνουν από πολύ νωρίς να μπορούν να παίρνουν στα σοβαρά τα συναισθήματά τους, να τα κατανοούν και να τα ιεραρχούν με σωστό τρόπο.

– Προσωπικά, πέρασα πολύ καιρό προσπαθώντας να εξερευνήσω πλήρως την ιστορία της παιδικής μου ηλικίας. Έχω όμως πια ανακαλύψει​ ότι ο στόχος αυτός δεν μπορεί να επιτευχθεί πλήρως. Επιπλέον, τώρα πλέον καταλαβαίνω ότι αυτό έκρυβε υπερβολική αυτοπεποίθηση. Ο εγκέφαλός μας είναι σαν ένας υπολογιστής με απειράριθμα προγράμματα.

Πώς μπορούμε να υποθέσουμε ότι τα έχουμε καταλάβει όλα ή να. ισχυριστούμε ότι μία και μοναδική μέθοδος θεραπείας μπορεί να διαγράψει όλα τα προγράμματα που γράφτηκαν τα πρώτα χρόνια της ζωής μας;

Κάτι τέτοιο σήμερα μου φαίνεται αδύνατον, ακόμα και μετά από εκατό χρόνια θεραπείας. Μπορούμε όμως να βρούμε ποια από αυτά τα προγράμματα λειτουργούν προς όφελός μας και ποια εναντίον μας. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει ένα παιδί, αλλά ένας ενήλικας μπορεί τουλάχιστον να το προσπαθήσει.

Επιλογή από το εξαιρετικό SearchingTheMeaningOfLife