Σε κάποια στιγμή της ζωής – μερικές φορές στα πρώτα μας χρόνια,
άλλοτε όψιμα – είναι βέβαιο ότι όλοι μας θα ξυπνήσουμε και θα αντιληφθούμε τη θνητότητά μας. Είναι τόσο πολλά αυτά που την πυροδοτούν : μιά ματιά στον καθρέφτη που δείχνει το σαγόνι μας να κρεμάει, τα μαλλιά μας ν’ ασπρίζουν, τους ώμους να καμπουριάζουν. Η παρέλαση των γενεθλίων, ιδίως όσων αφορούν στρογγυλές δεκαετίες – πενήντα , εξήντα, εβδομήντα.
Η συνάντηση μ’ ένα φίλο που έχεις καιρό να τον δείς και σε σοκάρει το πόσο έχει γεράσει. Όταν βλέπεις παλιές φωτογραφίες του εαυτού σου και των ανθρώπων που γέμιζαν την παιδική σου ηλικία κι είναι πιά από καιρό νεκροί. Μιά συνάντηση με τον Κύριο Θάνατο σ’ ένα όνειρο.
Τι νιώθει κανείς, όταν έχει μιά τέτοια εμπειρία; Και τι κάνει γι’ αυτό; Βυθίζεται σε μιά φρενιτώδη δραστηριότητα, για να εξαντλήσει το άγχος και ν’ αποφύγει το θέμα; Προσπαθεί ν’ απομακρύνει τις ρυτίδες με αισθητική χειρουργική ή να βάψει τα μαλλιά του; Αποφασίζει να παραμείνει για μερικά χρόνια στην ηλικία των τριανταεννέα ετών; Περισπά πολύ γρήγορα τον εαυτό του με τη δουλειά και τη ρουτίνα της καθημερινής ζωής; Σβήνει από τη μνήμη του κάθε τέτοια εμπειρία; Αγνοεί τα όνειρά του;
Σας προτρέπω να μην περισπάτε τον εαυτό σας. Το αντίθετο, γευτείτε την αφύπνισή σας. Εκμεταλλευτείτε την. Κάντε ένα σταμάτημα, καθώς κοιτάζετε τη φωτογραφία του νεότερου εαυτού σας. Αφήστε την έντονη στιγμή να σας κατακλύσει και παρατείνετέ τη λιγάκι. Γευτείτε και τη γλυκύτητα της μαζί με την πικρή της γεύση.
Μην ξεχνάτε το πλεονέκτημα που προσφέρει το να παραμείνετε έν επιγνώσει του θανάτου, το ν’ αγκαλιάσετε τη σκιά του. Μιά τέτοια επίγνωση μπορεί ν’ αφομοιώσει το σκοτάδι με τη σπίθα σας γιά ζωή και να βελτιώσει τη ζωή σας, όσο ακόμα την έχετε. Ο καλύτερος τρόπος γιά να εκτιμήσουμε τη ζωή, για να νιώσουμε συμπόνια για τους άλλους, γιά ν’ αγαπήσουμε οτιδήποτε πολύ βαθιά, είναι να έχουμε επίγνωση ότι οι εμπειρίες αυτές είναι προορισμένες να χαθούν.
Έχω πολλές φορές εκπλαγεί ευχάριστα βλέποντας έναν ασθενή να κάνει ουσιαστικές θετικές αλλαγές πολύ αργά στη ζωή του, ακόμα και κοντά στον θάνατο. Ποτέ δεν είναι πολύ αργά. Ποτέ δεν είμαστε πολύ γέροι για κάτι τέτοιο.
Από το βιβλίο του Irvin Yalom, “Στον Κήπο του Επίκουρου: Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου”. (Απόσπασμα)
