Για την ποίηση και τη ζωή, τον αισθησιασμό και τη σεμνοτυφία, από τον Γιάννη Ρίτσο

Για την ποίηση και τη ζωή, τον αισθησιασμό και τη σεμνοτυφία, από τον Γιάννη Ρίτσο

Κάθε στιγμή για την ποίηση έχει τόσο μεγάλη διάρκεια όσο μια αιωνιότητα.

Οι άνθρωποι δεν μπορούν να καταλάβουν την αξία, την αισθητική αξία ενός έργου, το κρίνουν από μια σκοπιά σεμνοτυφική – όχι σεμνότητας ή ηθικής. Σεμνοτυφία. Αυτά που έχουν μάθει ότι δεν είναι σωστά, ότι δεν επιτρέπεται να τα πούμε. Αυτά τα ‘χουν πει οι αρχαίοι Έλληνες… ένας Αριστοφάνης είπε, και τι δεν είπε…!

Αυτό είναι μια τόλμη, να πεις τα πράγματα με το όνομά τους.

Κι ένας καλλιτέχνης είναι υποχρεωμένος κάποτε να ξεπεράσει αυτούς τους φραγμούς και αυτά τα εμπόδια της ψεύτικης σεμνοτυφίας, της εξωτερικής ηθικής ή του Savoir Vivre, της ευπρέπειας δήθεν του λόγου.

Η ευπρέπεια είναι αναξιοπρέπεια του λόγου ο οποίος πρέπει ν’ ακουστεί όπως γίνονται τα πράγματα.

Τα γεννητικά τους όργανα, να τα πεις με το όνομά τους, όπως τα λες εσύ με τη γυναίκα σου, όπως τα λες με τη φίλη σου, με την ερωμένη σου. Κι όχι μόνο δεν ντρέπεσαι, αλλά εξεγείρεσαι, εξάπτεσαι, ερεθίζεσαι περισσότερο με το να τα πεις με το όνομά τους.

Όταν, λοιπόν, στους δρόμους μιλούν έτσι, το να μιλάς εσύ μια γλώσσα δήθεν εξευγενισμένη… μιλάς μια ψεύτικη γλώσσα. Είσαι υποχρεωμένος να τα πεις όπως είναι.

Κι ακόμη ένα μέτρο της αξίας ενός έργου είναι ο βαθμός του αισθησιασμού που υπάρχει στο έργο.

Μέσω των αισθήσεων μας αναπτύσσεται ο άνθρωπος, δεν αναπτύσσεται μέσω του εγκεφάλου μας. Οι αισθήσεις μας τροφοδοτούν τον εγκέφαλο κι όχι ο εγκέφαλος τις αισθήσεις μας.

Πώς γράφω; Δεν ξέρω κι εγώ πώς γράφω. Απλώς γράφω γιατί δεν μπορώ να μη γράφω.

Θυμόσαστε τι είπε ο Ρίλκε σ’ έναν νέο ποιητή που του έθεσε υπό την κρίση του τα γραφτά του. Τον ρώτησε, Δάσκαλε, κοιτάτε τα γραφτά μου και πείτε μου, αξίζει τον κόπο να συνεχίσω;

Κι ο Ρίλκε του απάντησε, ρώτησε τον εαυτό σου, αν δεν γράψεις, θα πεθάνεις; Ε τότε ν’ αρχίσεις να γράφεις χωρίς να ρωτάς κανέναν.

Έτσι, λοιπόν, η γραφή της ποίησης δεν είναι ένα πάρεργο, δεν είναι ένα χόμπι. Είναι μια βαθύτατη αναγκαιότητα, κι όχι προσωπική, αλλά καθολική αναγκαιότητα, δηλαδή όλων των ανθρώπων.

Είναι η ανάγκη της επαφής, της επικοινωνίας, της μετάδοσης μιας βαθύτατης εμπειρίας και της δημιουργίας ενός πλατύτατου κλίματος αδερφοσύνης πέρα απ’ τις διαφορές -πολιτικές, ιδεολογικές, παραδοσιακές, θρησκευτικές, φυλετικές- πολύ πιο πέρα…

Η ποίηση είναι εκείνη που παραμερίζει εκείνα τα στοιχεία που χωρίζουν τους ανθρώπους, ανακαλύπτει και αναδεικνύει αυτά τα στοιχεία που τους ενώνουν.

Γι’ αυτό η λειτουργία της έχει μια εξαιρετικά μεγάλη κοινωνική σημασία και όπως έχουν πει μεγάλοι αισθητικοί, οι ποιητές είναι οι οργανωτές του κοινωνικού συναισθήματος.

Κι ακόμη κάποιοι άλλοι έχουν πει ότι οι ποιητές είναι οι αρχιτέκτονες της ανθρώπινης ψυχής.

Τα ερεθίσματα; Για τη γραφή μου; Είναι άπειρα.

Όπως ένας άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς ν’ αναπνέει, και ποτέ δεν αναρωτιέται “αναπνέω για να ζήσω;”, όχι αναπνέω γιατί δεν μπορώ να μην αναπνέω. Έτσι κι ο ποιητής γράφει. Όχι για να κερδίσει δόξα, όχι για να κερδίσει επιτυχία, όχι για να κερδίσει φήμη, όχι. Γιατί δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά.

Έτσι εφόσον λοιπόν είναι τόσο απέραντη η ποίηση εφάπτεται με το απέραντο της ζωής. Έτσι δεν υπάρχει λόγος να πούμε τι είναι τα κίνητρα, ποια τα ερεθίσματα.

Κάθε στιγμή είναι ένα ερέθισμα.

Κάθε στιγμή για την ποίηση έχει τόσο μεγάλη διάρκεια όσο μια αιωνιότητα.

Η ποίηση είναι μια απέραντη περιοχή. Δεν είναι μια περιορισμένη, είτε ιστορικά είτε κοινωνικά. Η ποίηση είναι ταυτόχρονα χρονική και διαχρονική. Απευθύνεται στον κόσμο κι απευθύνεται στους αιώνες.

Και εκφράζει τη βαθύτατη επιθυμία όλων μας να προεκτείνουμε τα όρια της διττότητας μας μέσα σε κάποια περιοχή της αθανασίας.

Όλοι οι άνθρωποι αυτό κάνουν. Έχουν βασικά δύο ένστικα: το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και το ένστικτο της διαιώνισης. Να συντηθηρούμε, να διατηρηθούμε, να διαιωνιστούμε. Όχι μόνο, φυσικά, με την παραγωγή τέκνων, αλλά και πνευματικά με την παραγωγή έργων πνευματικών.

Πηγή: egriechen.info

Thessaloniki Arts and Culture

Διαβάστε επίσης

Close