Γιάννος Αιόλου: Ο συνθέτης του "Τανγκό των Χριστουγέννων"  μιλά στην Κατερίνα Σιδέρη

Γιάννος Αιόλου: Ο συνθέτης του “Τανγκό των Χριστουγέννων” μιλά στην Κατερίνα Σιδέρη

Ο Γιάννος Αιόλου (συνθέτης του “Τανγκό των Χριστουγέννων” ) έχει μια πολύχρονη και πολύ σημαντική καλλιτεχνική πορεία ως δημιουργός, έχοντας γράψει μουσική για 17 ταινίες, τηλεοπτικά projects, σπουδαίες συνεργασίες όπως αυτή με τον σκηνοθέτη Φατίχ Ακίν, βραβεύσεις, 15 δισκογραφικές δουλειές και πολλά άλλα, ενώ στην 86η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, του ανατέθηκε να αναλάβει το οπτικοακουστικό θέαμα που προβλήθηκε στο Περίπτερο των Εθνών, αφιερωμένο στην ιστορία της «Μεγάλης Προσφυγιάς».

Με αφορμή τη νέα δισκογραφική του δουλειά που φέρει τίτλο “Tangos του Μαγικού Ρεαλισμού”, απαντά στην Κατερίνα Σιδέρη.

-Κε Αιόλου, από το πασίγνωστο «τανγκό των Χριστουγέννων», στο «tango del Mondo» και στα «Tangos του Μαγικού Ρεαλισμού». Αναμφίβολα, έχετε μια ροπή προς τα tangos. Τι είναι αυτό που σας έλκει, που σας μαγεύει, που σας εκφράζει στο κόσμο των tangos.

-Τα Τάνγκος για μένα είναι ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον μουσικό είδος που συνδυάζει πολλά στοιχεία που με έλκουν: 1. Είναι μια παγκόσμια μουσική κληρονομιά εξίσου Ευρωπαϊκή όσο και Λατινοαμερικάνικη συνδυάζοντας και αφρικανικά στοιχεία. 2. Είναι μια αυστηρή συναισθηματική συμπύκνωση… όλοι οι performers (ηθοποιοί, χορευτές, μουσικοί) θα σας πουν ότι όταν το συναίσθημα δεν σπαταλιέται επί σκηνής, αλλά ελέγχεται, όπως στην περίπτωση του Τάνγκο, μπορεί να οδηγήσει σε μια εσωτερική έκρηξη, σε μια μέθεξη.

3. Φέρει την λόγια ‘συμφωνική’ ορχηστρική σκέψη, δηλαδή την σύνθετη αρμονικά και ρυθμικά γραφή – πολύ σπάνια για μουσικές που βασίζονται στην παράδοση – που μου επιτρέπει να μιλώ με την δική μου γλώσσα, που είναι έτσι κι αλλιώς ‘συμφωνική’. Όσοι ξέρουν από μουσική για ορχήστρα καταλαβαίνουν: δεν έχει να κάνει με το μέγεθος της ορχήστρας, μπορεί να είναι ένα τρίο ή ένα σεξτέτο ή ένα σύνολο 60 ατόμων, όμως η λογική είναι ίδια.

Η αφορμή του soundtrack για την ταινία το Τανγκό των Χριστουγέννων με έκανε να ψάξω μια προσωπική γραφή μέσα στο παγκόσμιο στερέωμα του Τάνγκο, με έβαλε σε μια διαδρομή σχεδόν μιας δεκαετίας, αποτέλεσμα της οποίας είναι το έργο μου Τα Tangos του Μαγικού Ρεαλισμού.

Γιάννος Αιόλου: Ο συνθέτης του "Τανγκό των Χριστουγέννων"  μιλά στην Κατερίνα Σιδέρη

-Το νέο σας άλμπουμ, φέρει τίτλο «Tangos του Μαγικού Ρεαλισμού». Τι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης ούτως ώστε σας ώθησε στη δημιουργία του;

-Ο Μαγικός Ρεαλισμός. Ο Μπόρχες είναι ένας από τους συγγραφείς που με έχει επηρεάσει πολύ. Ίσως μετά τον Καζαντζάκη αυτός που με επηρέασε πιο πολύ. Η μουσική μου γραφή σε αυτό το έργο είναι διαφορετική από τα άλλα μου έργα.

Χρησιμοποιώ μια μορφή πολυτονικότητας, αλλά με απόλυτο στόχο να είναι όσο λιγότερο αντιληπτή (η πολυτονικότητα). Η τονικότητα είναι για μένα το ‘ρεαλιστικό’ πλαίσιο, το σύμπαν του κάθε μουσικού θέματος. Έτσι ενσωματώνοντας νέα, ξένα ‘μαγικά στοιχεία’ στο ‘τονικό’ σύμπαν, στην ουσία ‘αλλάζω’ την ‘πραγματικότητα’ του μουσικού θέματος, μέσω ‘πολυτονικών καθρεφτών’…

Ζητώ συγνώμη αν είναι πολύ τεχνικό για κάποιους, αλλά αυτός είναι και ο λόγος που ονομάζω το έργο μου έτσι, γιατί ο Μπόρχες μου έδειξε πώς αναδιαμορφώνοντας την ‘στέρεη’ πραγματικότητα χωρίς να την αναιρείς (όπως για παράδειγμα θα συνέβαινε στην ατονική μουσική) στην ουσία την εξερευνείς βαθύτερα, βλέπεις τα μουσικά θέματα να εξελίσσονται, να ξεγυμνώνονται, να σου μιλούν με την ουσία τους και όχι απαραίτητα με την ‘θέση τους’…

-Πως αντιλαμβάνεστε εσείς τον μαγικό ρεαλισμό και, πιστεύετε ότι υπάρχει μαγικός ρεαλισμός στη χρονοβόρα καθημερινότητά μας;

-Το κίνημα του Μαγικού Ρεαλισμού ξεκίνησε ως ένα λογοτεχνικό κίνημα στις αρχές του 20ου αιώνα, το οποίο ενσωματώνει μαγικά και υπερφυσικά γεγονότα σε μια ρεαλιστική αφήγηση, χωρίς να αμφισβητεί την εγκυρότητά τους σε μια προσπάθεια να κατανοήσει βαθύτερα την ίδια την πραγματικότητα ή και να την κριτικάρει. Επεκτάθηκε και στην ζωγραφική όταν οι ζωγράφοι επέστρεψαν μετά τον Ιμπρεσιονισμό στον ρεαλισμό με άλλη ματιά όμως, αλλά και στον κινηματογράφο, κλπ.

Μουσικά σας απάντησα πώς λειτουργεί για μένα. Στην καθημερινότητά μου όμως είναι κομβικής σημασίας η επιρροή του… Αν εξαιρέσει κανείς την ύπαρξη των ‘μυθολογικών’ στοιχείων από την καθημερινότητα, καταλήγουμε σε ένα σύμπαν πολύ παρόμοιο με το ζωικό πρωτόγονο βασίλειο και σίγουρα σε ένα σύμπαν στο οποίο πιστέψτε με δεν θα ήθελε κανείς μας να ζει – ή απλά να επιβιώνει.

Ο Γιουβάλ Χαράρι υποστηρίζει ότι η πιο συγκλονιστική αλλαγή στην εξέλιξη του ανθρώπου είναι όταν αρχίσαμε να σκεφτόμαστε αφηρημένες έννοιες (πράγματα που δεν βλέπαμε απαραιτήτως – ο μύθος της καταιγίδας, ο φόβος του άγνωστου αλλά και η χαρά, η αγάπη) και η δυνατότητά μας να ‘φτιάχνουμε ιστορίες’.

Υποστηρίζει ότι ακόμη-ακόμη και για να πείσεις ένα πρωτόγονο στρατό άνω των 20-30 ατόμων να επιτεθεί σε ένα άλλο, χρειάζεσαι ‘μια αφήγηση’, μια ιστορία, ένα κοινό όραμα θα το λέγαμε, ή ένα μύθο… Η Μαγεία αυτή είναι που λειτουργεί ως συγκολλητική ουσία στις κοινωνίες και αποτελεί την γλώσσα του κοινού μας ‘μύθου’ που αποτελεί σε μεγάλο βαθμό μέρος της ταυτότητάς μας, αυτό που μας κάνει ‘Έλληνες’ για παράδειγμα…

Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου έξω από την ’μυθολογία’ την οποία δημιουργώ για μένα… είτε είναι η ‘φαντασίωση’ ενός έρωτα είτε η ‘ευθύνη’ να σώσω ολάκερο τον κόσμο (τον μουσικό ίσως) – ως αποτέλεσμα που έχει ο Νίκος Καζαντζάκης πάνω μου… ή όποιο άλλο μαγικό στοιχείο αποφασίσω να ‘χρίσω’ πιστευτό…

Όποιο κι αν είναι όμως, το πιστεύω, μέχρι να έρθει ένας άλλος καθρέφτης και να μου το φωτίσει αλλιώτικα… Είτε γιατί δεν μπορώ να κοιτάξω τον ήλιο κατάματα, είτε γιατί δεν μπορώ να ζω στο σκοτάδι, έχω ανάγκη αυτούς τους καθρέφτες για να αποκτά νόημα η διαδρομή μου, για να φωτίζονται τα επόμενα βήματά μου…

Γιάννος Αιόλου: Ο συνθέτης του "Τανγκό των Χριστουγέννων"  μιλά στην Κατερίνα Σιδέρη

-Έχετε γράψει μουσική για τον κινηματογράφο, το θέατρο, για μοντέρνο χορό, για συναυλίες, αλλά και τραγούδια για albumς. Είστε συγγραφέας, παραγωγός, καλλιτέχνης με την ευρεία έννοια και επιστήμονας. Ποια από όλες τις παραπάνω ιδιότητες θα χρησιμοποιούσατε για να αυτό-παρουσιαστείτε; Ποια είναι εκείνη που σας χαρακτηρίζει περισσότερο;

-Δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη… στο δικό μου κόσμο… Είναι απαραίτητη η έμφυτη περιέργεια. Αυτή σε κάνει να θέλεις να μάθεις πώς λειτουργεί ο κόσμος… είτε είναι μια μηχανή, ένας υπολογιστής είτε είναι το φως, ο ήχος, η μουσική σκέψη, η γλώσσα, η κάμερα…

Μετά, έρχεται η διάθεση να δεις αν ‘κατάλαβες’, και ξεκινάς να φτιάχνεις δικούς σου κόσμους… η μουσική αν και συχνά προέρχεται από υλικό που ενυπάρχει μέσα μας, δημιουργείται όπως η ιστορία ενός βιβλίου, δηλαδή από το ‘τίποτα’, είναι ένας νέος κόσμος… Η μουσική έχει την δύναμη που όλοι αναγνωρίζουμε διότι πατά πάνω στα δομικά υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένο το σύμπαν, δηλαδή μαθηματικά, ισορροπία, ρυθμός, συμμετρία, χάος ενίοτε, και εντροπία, και εμπεριέχει την έννοια της εξέλιξης, αυτό που στην γη ονομάζουμε ‘χρόνο’… νιώθω την ανάγκη να μάθω, να καταλάβω, βιωματικά, όχι νοητικά.

Γι’ αυτό μετέχω όσο μπορώ πιο πολύ με αυτό που λέμε ‘συναίσθημα’ στην μουσική , δηλαδή με τις εσωτερικές μου φωνές που όσο μπορώ προσπαθώ να μην δαμάζω μέσα από την τετράγωνη λογική που λειτουργεί πάντα ως Προκρούστης…

-Στη 86η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 2022, προβλήθηκε στο Περίπτερο των Εθνών οπτικοακουστικό θέαμα, που ήταν αφιερωμένο στην ιστορία της «Μεγάλης Προσφυγιάς», με τίτλο «Aιών …εν Ιωνία, Θράκη και Πόντω», τιμώντας την «Επέτειο των 100 χρόνων». Θεωρώ πως ήταν αρκετά συγκινησιακό project, φέροντας στους κόλπους του μια βαρύγδουπη κληρονομιά ξέχειλη από πόνο. Δώστε μας τη δική σας άποψη.

-Τα ανθρώπινα ποτάμια των φοβισμένων ανυποψίαστων για το ποια θα είναι η επόμενη μέρα τους δεν έχουν πάψει ποτέ στον τόπο που ζούμε – ίσως και παγκοσμίως, αλλά εδώ περισσότερο. Δεν είναι βαρύς-γδουπος. Γδούπος δεν ακούστηκε. Ήταν πιο πολύ βουβός ο πόνος που αντέχει ως σήμερα. Και συνεχίζεται…

Δείτε τα ανθρώπινα ποτάμια που κατακλύζουν την Μέση Ανατολή και τη Μεσόγειο ακόμη και σήμερα. Ήταν μια αφορμή για να μιλήσω για ένα κομμάτι της ιστορίας που κυτταρικά φέρουμε όλοι μας, συνταιριάζοντας μουσικές γλώσσες και παραδόσεις που φέρω, αλλά σπάνια μιλώ…

Με ενδιέφερε να ‘βιώσει’ ο θεατής αυτή την ‘συναισθηματική’ αφήγηση χωρίς να τον κρατά πίσω είτε το φολκλόρ είτε η αποστασιοποιημένη ντοκιμαντερίστικη αφήγηση. Έφερε μεγάλη συγκίνηση και σε μένα και στους μουσικούς που συμμετείχαν και πιστεύω και στους θεατές.

-Περιπλανώμενη στα μουσικά σας μονοπάτια, ένιωσα ταξιδιώτης τόσο με τη σκέψη όσο και με τι ψυχή μου. Τι επιδιώκετε να επικοινωνήσετε στο κοινό μέσα από το πολύκροτο και πολυσχιδή σας έργο;

-Κάνω μουσική για να μπορώ να συγκινούμαι. Για να μπορώ να ‘ενώνομαι’ με αυτό το μεγάλο που όλοι έχουμε μέσα μας. Είμαι τυχερός που έχω αυτό τον τρόπο να το κάνω. Άλλοι άνθρωποι προσεύχονται, άλλο διαλογίζονται άλλοι αφοσιώνονται σε ένα εργόχειρο ή και στον πόνο του διπλανού. Νοιώθω ως χρέος μου, να καταθέτω ό,τι μπορώ να δημιουργώ, όσο πιο έντιμα μπορώ, στην διάθεση του κόσμου όλου, για να βοηθήσω όσο μπορώ, να κάνουν όλοι όσοι θέλουν παρόμοιες εσωτερικές διαδρομές με το υλικό που τους παρέχω – όσο μπορώ και για όσους αυτό δίνει ένα δρόμο να περπατήσουν.

Συγχωρέσετε με αν θα διαφωνήσω με τον χαρακτηρισμό ‘πολύκροτο’ στο έργο μου, Κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου να κάνω όσο λιγότερο ‘κρότο’ μπορώ… Δεν χρειάζονται φωνές. Πιο σιωπηλά ακουγόμαστε μακρύτερα…

-Τι είναι αυτό που την τρέχουσα εποχή, μονοπωλεί το ενδιαφέρον σας και θα αποτελέσει το έναυσμα για τα μελλοντικά σας σχέδια;

-Όσο κι αν είναι διαφορετικά τα έργα στα οποία συμμετέχω (ή δημιουργώ εγώ εξ αρχής), είναι ελάχιστα τα πραγματικά ουσιαστικά θέματα που μονοπωλούν το ενδιαφέρον μου και επανέρχονται διαρκώς φωτισμένα με άλλους τρόπους ίσως, αλλά είναι πάντα τα ίδια: η ταυτότητα, ο μύθος, ο χρόνος, η αγάπη, η υπέρβαση, το φως και το σκοτάδι… πλάθω μύθους για να τα καταλάβω πιο βαθιά, και μόλις νομίζω ότι κατάλαβα, ξαναρχίζω…

Γράφει η Κατερίνα Σιδέρη, [email protected]
”Γεννήθηκα και ζω στις Πλαταιές Βοιωτίας. Σπούδασα Πληροφορική & Φυσικές Επιστήμες και το γράψιμο παντός είδους είναι η μεγάλη μου αγάπη. Το διάβασμα και οι μοναχικοί περίπατοι στη φύση, γεμίζουν ευχάριστα τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο μου. Έμπνευσή μου αποτελεί κάθε τι που μπορεί να μας διδάξει και να μας προσφέρει το έναυσμα να δούμε τη ζωή από άλλη οπτική”.

Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Κάπλα

Διαβάστε επίσης

Close