Το φιλί… Δεν ξέρουμε αν ένα έργο τέχνης χωρά μια και μοναδική ερμηνεία ή αν ο καθένας μας βλέπει μέσα του αυτά που θέλει ή μπορεί να φανταστεί. Ίσως δεν έχει τόσο πολύ σημασία η λεπτομερής ανάλυση του έργου αλλά το αν μας αγγίζει ή όχι. Αν μας αγγίζει, προφανώς αυτό γίνεται για διαφορετικούς λόγους για κάθε έναν από μας.

Λίγα λόγια για το ζωγράφο…
Ο Γκούσταφ Κλιμτ (Gustav Klimt) ήταν Αυστριακός ζωγράφος και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος της Απόσχισης (Sezession) της Βιέννης, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Αρ Νουβό (Art Nouveau). Είχε σημαντική συμβολή στη διεθνή αναγνώριση της αυστριακής τέχνης και υπήρξε από τους πρώτους που κατάφεραν να συνδυάσουν την εικονιστική με την αφηρημένη ζωγραφική.

Λίγα λόγια για τον πίνακα…

Ο πίνακας δημιουργήθηκε την περίοδο 1907-1908 και ανήκει στη λεγόμενη χρυσή περίοδο του Κλιμτ. Θεωρείται το πιο διάσημο έργο του Κλιμτ, αλλά και ένα από τα διασημότερα της Αρ Νουβό. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην έκθεση Kunstschau το 1908, για τα 60 χρόνια από την άνοδο του Φραγκίσκου Ιωσήφ στο θρόνο, όταν πια η Απόσχιση, το καλλιτεχνικό κίνημα στο οποίο συμμετείχε ο Κλιμτ, είχε αρχίσει να χάνει έδαφος. Στην ίδια έκθεση εκτέθηκαν και άλλοι δύο πίνακές του, η Ελπίδα ΙΙ και η Δανάη.

Ο πίνακας έχει σχήμα τετράγωνο, με μέγεθος 180×180 εκατοστά. Είναι μια ελαιογραφία σε καμβά ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί και φύλλα χρυσού. Βρίσκεται στην Osterreichische Galerie, στο ονειρικό παλάτι Belvedere της Βιέννης.

Στο κέντρο του πίνακα, αναπαριστάται ένα ζευγάρι που είναι έτοιμο να φιληθεί. Κατά κάποιους, τα μοντέλα στον πίνακα είναι ο ίδιος ο Κλιμτ και η αγαπημένη του, Εμίλιε Φλέγκε. Το υπόβαθρο είναι σε σκούρο χρυσό χρώμα, ενώ τα δύο σώματα καλύπτονται από χρυσά ενδύματα, διακοσμημένα με γεωμετρικά σύμβολα. Το ζευγάρι στέκεται πάνω σε ένα βράχο γεμάτο λουλούδια, ο οποίος κόβεται απότομα στα δεξιά του πίνακα, ενώ λουλούδια υπάρχουν και στα μαλλιά των δύο προσώπων. Επίσης, ένα χρυσό φυτό βρίσκεται στο δεξιό μέρος, μπροστά από τη γυναίκα, ενώ ένα χρυσό φωτοστέφανο, σε σχήμα καμπάνας, διακοσμημένο με κυκλικά σχήματα, το οποίο ξεκινά πίσω από τους ώμους του άνδρα, περιβάλει το ζευγάρι.

Η γυναίκα, σε αντίθεση με όλα τα άλλα έργα του Κλιμτ, στα οποία ο ρόλος της είναι κυρίαρχος, εδώ είναι υποταγμένη στον άντρα. Κάθεται γονατισμένη μέσα στην αγκαλιά του συντρόφου της, με κλειστά τα μάτια περιμένοντας το φιλί με κάποια μικρή ταραχή. Το δεξί της χέρι έχει περάσει πίσω από τον λαιμό του άντρα ενώ το αριστερό της χέρι ακουμπά το χέρι του συντρόφου της. Τα ρούχα της γυναίκας είναι εφαρμοστά, προσδίδοντας της ακόμα περισσότερο ερωτισμό. Κυριαρχούν σε αυτά οι κύκλοι, που με το πράσινο φόντο τους μοιάζουν με τα λουλούδια στο έδαφος, και οι κυματιστές γραμμές, ενώ στο επάνω μέρος του υπάρχουν κάποια τετράγωνα σχήματα. Το φόρεμα αφήνει να φανούν οι ώμοι της γυναίκας και τα χέρια της, καθώς και τα γυμνά της πόδια, από το ύψος του γονάτου.

Το πρόσωπο του άντρα διακρίνεται ελάχιστα. Είναι όρθιος, έχει γείρει πάνω στη γυναίκα ενώ τα χέρια του κρατούν το κεφάλι της συντρόφου του. Το χρυσό του ένδυμα είναι βαρύ και καλύπτει όλο του το σώμα, αφήνοντας να φανούν μόνο το κεφάλι, ο λαιμός, ο ώμος και τα χέρια του. Το ρούχο είναι κυρίως διακοσμημένο με ορθογώνια σχήματα, σε αντίθεση με τους κυκλικούς σχηματισμούς σε αυτό της γυναίκας, αλλά και κάποιους σπειροειδείς σχηματισμούς.

Ερμηνεία…

Ο Κλιμτ αποτύπωσε στην αιωνιότητα το φιλί ενός ζευγαριού στην άκρη ενός ανθισμένου γκρεμού. Αποτελεί παράδειγμα της έμφασης που έδινε ο Κλιμτ στον ερωτισμό και στην ολοκλήρωση των ατόμων μέσα από αυτόν (αν και η γυναικεία μορφή στον καμβά παρεκκλίνει από το πρότυπο της μοιραίας γυναίκας, που τόσο άρεσε στον ζωγράφο να αποτυπώνει στα έργα του).

Το ζευγάρι δείχνει “κλειδωμένο” και απορροφημένο στον εναγκαλισμό του.
Το χρυσό φόντο και τα φωτεινά χρώματα του πίνακα αντιπροσωπεύουν την ομορφιά και τη λάμψη που νιώθει κανείς όταν φιλά τον/την αγαπημένη του για πρώτη φορά. Επίσης, το χρυσό φόντο συμβολίζει την αιωνιότητα.

Αποτελεί μια συμβολική αναπαράσταση του φιλιού του Απόλλωνα στην Δάφνη, τη στιγμή της μεταμόρφωσης της σε φυτό.

Εκείνος κρατά προστατευτικά το γερμένο κεφάλι της. Εκείνη είναι αγκιστρωμένη πάνω του, απόλυτα παραδομένη και σε ερωτική έκσταση, όπως μαρτυρούν τα κοκκινισμένα της μάγουλα. Το σμίξιμο του ζευγαριού γίνεται μέσα από ένα αστραφτερό χρυσό μωσαϊκό από ορθογώνια και κυκλικά μοτίβα, που προοιωνίζουν την ερωτική τους συνεύρεση. Η χρυσή άλως γύρω τους και ο ανθισμένος γκρεμός στα πόδια τους υποδηλώνουν την Εδέμ και τη μυστικιστική αγαλλίαση που μπορούν να βιώσουν, ως άλλοι Πρωτόπλαστοι, μόνο οι ερωτευμένοι.

Εκείνος έχει χαθεί στο φιλί ενώ εκείνη αμέτοχη και απόμακρη στρέφει το κεφάλι της αλλού.

Τα άσπρα και μαύρα παραλληλόγραμμα στο πανωφόρι του συμβολίζουν τη γνώση, τη βασική πληροφόρηση και την υπεροχή της δύναμής του πάνω στη γυναίκα. Εκείνη, γονατισμένη στην άκρη του ανθισμένου γκρεμού, δείχνει να είναι ριζωμένη στη μητέρα γη, κάτι που υποδηλώνουν και τα λουλούδια στη φορεσιά της. Από τη μία, η δύναμη και η γνώση και, από την άλλη, η μητέρα γη. Η αρμονική σύνδεση των δυο που αποτελεί την πραγματική και μοναδική ουσία της αιώνιας αγάπης.

Όποια και να είναι η ερμηνεία, δεν έχει τόση σημασία σε σχέση με το τι χαράζετε μέσα σας όταν αντικρίζετε τον πίνακα. Αν εσείς φαντάζεστε και αισθάνεστε άλλα πράγματα από όλα αυτά, μην ανησυχείτε. Αυτή είναι η μαγεία της τέχνης. Αγγίζει τον καθένα μας τόσο διαφορετικά μα και τόσο όμοια…

Πηγές:
http://en.wikipedia.org
http://el.wikipedia.org
http://painting-analysis.blogspot.gr