Τίποτα δε μπορεί να είναι πιο καταστρεπτικό στην αυτοπεποίθησή σας και στην αυτοεκτίμησή σας από το να είστε σε μία σχέση που σας κακοποιεί συναισθηματικά.
Σε αντίθεση με την φυσική κακοποίηση, η συναισθηματική μπορεί να είναι πιο ύπουλη κι αυτό γιατί πολλές φορές ούτε ο θύτης ούτε το θύμα έχουν επίγνωση του τι πραγματικά συμβαίνει.
Το πιο προφανές σενάριο στο οποίο μπορεί να προκύψει κάτι τέτοιο, είναι σε μία ερωτική σχέση, όπου συνήθως ο άνδρας είναι αυτός που κακοποιεί και η γυναίκα είναι το θύμα.
Ωστόσο, πολλές μελέτες δείχνουν ότι και οι άνδρες και οι γυναίκες κακοποιούν ο ένας τον άλλον αντίστοιχα. Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να προκύψει σε οποιαδήποτε σχέση, μεταξύ γονέα και παιδιού, σε φιλίες, σε συγγενικές σχέσεις.
Τι είναι όμως η συναισθηματική κακοποίηση;
Ένας τρόπος του να κάνεις πλύση εγκεφάλου στον άλλον, ο οποίος διαβρώνει τo πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας, εντείνει την ανασφάλεια και την έλλειψη αυτοπεποίθησης.
Η συναισθηματική βία είναι εξίσου καταστροφική με τη σωματική κακοποίηση, καθότι καταφέρνει να καταρρακώσει την προσωπικότητα του παθόντος, τραυματίζοντας την ψυχή του, δημιουργώντας του πληγές και πόνο που δύσκολα θεραπεύονται.
Περιλαμβάνει ένα τακτικό μοτίβο προσβολών, απειλών, bullying, οικονομικού ελέγχου, συνεχούς κριτικής, χειραγώγησης, εκφόβισης και δημιουργίας αισθήματος ντροπής για τον ίδιο μας τον εαυτό.
Συνήθως σε αυτή τη μέθοδο καταφεύγουν όσοι επιδιώκουν να ελέγξουν και να κυριαρχήσουν πάνω σε κάποιον άνθρωπο. Συνήθως οι θύτες είναι θύματα συναισθηματικής κακοποίησης και οι ίδιοι, στην παιδική τους ηλικία.
Άνθρωποι που λόγω της συναισθηματικής βίας που υπέστησαν δεν κατάφεραν ποτέ να αναπτύξουν μηχανισμούς βάσει των οποίων να μπορούν να χτίζουν θετικές, υγιείς σχέσεις.
Νιώθουν θυμωμένοι, πληγωμένοι, γεμάτοι φόβο και χωρίς δύναμη. Δε συνεπάγεται πάντα τη βία η συναισθηματική κακοποίηση, ωστόσο η σωματική βία πάντα συνοδεύεται από αυτή.
Τα θύματα συνήθως δεν αντιλαμβάνονται το τι ακριβώς συμβαίνει και έχουν αναπτύξει άμυνες άρνησης του προβλήματος. Η μακροχρόνια όμως κακοποίηση μπορεί να προκαλέσει τραύματα στον παθόντα, όπως κατάθλιψη, κρίσεις άγχους, πανικού και άλλα.
Σας παραθέτουμε τριάντα σημάδια συναισθηματικής κακοποίησης σε μία σχέση:
1. Σας ταπεινώνουν, σας ρίχνουν το ηθικό, σας κοροϊδεύουν μπροστά σε άλλους ανθρώπους.
2. Τακτικά απαξιώνουν τη γνώμη, τις ιδέες σας, τις προτάσεις ακόμα και τις ανάγκες σας
3. Χρησιμοποιούν τον σαρκασμό ή το πείραγμα για να σας ρίξουν ψυχολογικά ή για να νιώσετε άσχημα με τον εαυτό σας
4. Σας κατηγορούν ότι είστε υπερβολικά ευαίσθητοι ώστε να αρνηθούν την κατάσταση.
5. Προσπαθούν να σας ελέγξουν και σας συμπεριφέρονται σαν να είστε παιδί.
6. Σας διορθώνουν ή σας τιμωρούν για τη συμπεριφορά σας.
7. Νιώθετε ότι χρειάζεστε άδεια για να πάρετε αποφάσεις ή ακόμα και για να πάτε κάπου.
8. Προσπαθούν να ελέγξουν τα οικονομικά και το πώς ξοδεύετε τα χρήματα.
9. Σας υποτιμούν και προσπαθούν να μειώσουν τα επιτεύγματα , τις ελπίδες και τα όνειρά σας.
10. Προσπαθούν να σας κάνουν να νιώσετε ότι εκείνοι έχουν πάντα δίκιο ενώ εσείς μονίμως άδικο.
11. Ο τρόπος που σας κοιτάνε αλλά ακόμα και η γλώσσα του σώματός τους έχουν αρνητισμό. Νιώθετε συνεχώς απόρριψη.
12. Συνεχώς τονίζουν τα λάθη, τα ελαττώματα και τις παραλείψεις σας.
13. Σας κατηγορούν για πράγματα που γνωρίζετε ότι είναι αναληθή.
14. Δεν έχουν αυτοσαρκασμό και δεν ανέχονται να γελάνε άλλοι μαζί τους.
15. Δεν δείχνουν τον παραμικρό σεβασμό.
16. Δικαιολογούν πάντα τη συμπεριφορά τους, κατηγορούν άλλους και έχουν μεγάλη δυσκολία στο να ζητάνε συγνώμη.
17. Καταπατάνε τα όριά σας και αγνοούν όσα είναι σημαντικά για εσάς.
18. Σας κατηγορούν για τα προβλήματά τους, τις δυσκολίες τους, ακόμα και τη δυστυχία ή τις κακές επιλογές τους.
19. Σας χαρακτηρίζουν, σας βρίζουν, σας βάζουν δυσάρεστες ταμπέλες.
20. Τον περισσότερο χρόνο είναι απόμακροι και μη διαθέσιμοι συναισθηματικά.
21. Για να πάρουν αυτό που θέλουνε καταφεύγουν σε ανώριμες συμπεριφορές όπως το να παριστάνουν τους σκυθρωπούς και να μη σας μιλάνε.
22. Δε δείχνουν το παραμικρό ενδιαφέρον ή συντροφικότητα.
23. Δεν αναλαμβάνουν ποτέ ευθύνη και θυματοποιούνται πάντα οι ίδιοι..
24. Σας αποκόβουν, παραμελούν ή παρατούν με σκοπό να σας τιμωρήσουν ή να σας τρομάξουν.
25. Δε νοιάζονται για το πώς αισθάνεστε.
26. Σας βλέπουν ως προέκταση του εαυτού τους και όχι σαν ξεχωριστή οντότητα.
27. Χρησιμοποιούν την αποχή από το sex για να πετύχουν τον στόχο τους και να σας ελέγξουν.
28. Μοιράζονται προσωπικές πληροφορίες που σας αφορούν με τρίτους.
29. Αν τύχει να τους αντιμετωπίσετε ευθέως για την καταχρηστική συμπεριφορά τους, θα αρνηθούν τα πάντα.
30. Χρησιμοποιούν απειλές ή αρνητικά σχόλια για να σας τρομάξουν και να σας χειραγωγήσουν.
Αν αναγνωρίζετε κάποια από αυτά τα σημάδια στη σχέση σας, θα πρέπει να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας ώστε να ανακτήσετε τη δύναμή σας αλλά και την ίδια τη ζωή σας.
Σταματήστε αυτές τις συμπεριφορές και ξεκινήστε να θεραπεύετε τα τραύματα. Δε μπορείτε να το αφήνετε να συνεχίζεται, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να τερματίσετε τη σχέση.
Τι μπορείτε να κάνετε άμεσα;
1. Βάλτε πάνω από όλα τις δικές σας ανάγκες. Σταματήστε να ανησυχείτε, φροντίστε τον εαυτό σας.
2. Θέστε όρια. Φροντίστε να γίνει αντιληπτό ότι δε θα επιτρέψετε ποτέ ξανά αντίστοιχες συμπεριφορές και δε θα ξαναδείξετε ανεκτικότητα.
3. Μην ενδώσετε αν ο άλλος προσπαθεί να σας μειώσει, να ξεκινήσει καβγά ή ο,τιδήποτε. Απλά απομακρυνθείτε.
4. Συνειδητοποίηστε ότι δε μπορείτε εσείς να τους ‘κάνετε καλά’. Πρέπει ο άλλος πρωτίστως να θέλει να αλλάξει και να αναγνωρίζει το πόσο άσχημα συμπεριφέρεται.
Μιλήστε σε άτομα που εμπιστεύεστε, σε φίλους και συγγενείς. Περάστε περισσότερο χρόνο με άτομα που αγαπάτε και σας αγαπούν εξίσου, με άτομα που σας σέβονται και σας θαυμάζουν για αυτό που ακριβώς είστε.
Μπορεί άραγε να αλλάξει ο άλλος;
Ναι, αν επιθυμεί κάποιος να αλλάξει, μπορεί. Αν αναγνωρίζει τη ζημιά που κάνει με τις πράξεις του, αν παραδεχτεί τι ακριβώς έχει δημιουργήσει, σταματήσει να δικαιολογεί τον εαυτό του και να κατηγορεί τους άλλους, αν προσπαθήσει με πράξεις να επανορθώσει.
Αν αναλάβει την ευθύνη και αναγνωρίσει τις χειριστικές μεθόδους που χρησιμοποιεί, αν αποδεχτεί ότι η διαδικασία για να γίνει πραγματικά καλά κρατάει καιρό και δεν προκύπτει με ένα ‘συγνώμη θα αλλάξω’, αν δεν απαιτήσει επιβράβευση για τις βελτιώσεις που θα προκύψουν, αν δείξει σεβασμό, αν αποδεχτεί τις συνέπειες, αν, αν αν.
Το ζητούμενο, αν όντως ταυτιζόμαστε με κάποιο από τα σημάδια, δεν είναι να σώσουμε τον άλλον. Είναι να περιφρουρήσουμε τον εαυτό μας, να οριοθετηθούμε και να βάλουμε σαν στόχο το εξής αυτονόητο: Να είμαστε ευτυχισμένοι.
Κείμενο: Αργυρώ Μουστάκα Βρεττού
