Να ξέρεις πως είσαι ευλογημένη, ανεξάρτητα από τις αμφιταλαντεύσεις σου, τις πτώσεις, τις χαμένες ευκαιρίες, τις βεβαιότητες, τις πικρίες και το σάστισμά σου, γιατί όλα αυτά είναι το καύσιμο για να προχωρήσεις μπροστά…

Έτσι, είθε ν’ αντιστεκόμαστε πάντα σε οποιαδήποτε συλλογικά ψεύδη που γυρεύουν τρόπους να εμποδίσουν την ψυχή να βλέπει και ν’ ακούει. Έτσι, η σοφή γυναίκα κρυφοκοιτάζει μέσα απ’ τα βάθη του δάσους.

Γύρνα την πλάτη σ’ αυτούς που χλευάζουν, που δεν ακούν αυτό το κάλεσμα στην πνευματική ζωή. Έτσι κάνει και η σοφή γυναίκα κι ανοίγει το δρόμο μπροστά της.

Αν είναι ανάγκη, γίνε ένα από κείνα τα χαρούμενα ανατρεπτικά στοιχεία που δε σταματούν ν’ αναπτύσσονται αιώνια κι είναι η καρδιά τους γαλήνια και φωτεινή. Έτσι το πνεύμα αναδύεται στην επιφάνεια της λίμνης.

Ας μην αφήσουμε να μας παραπετάξουν και να καταλήξουμε οπουδήποτε. Αντίθετα, ας οργανωθούμε κι ας πάρουμε το δρόμο δραπετεύοντας από το νοσηρά βαρετό, κι απ’ ό,τι είναι διαχρονικά αδιάφορο ή σκαιό. Έτσι το πνεύμα στέκεται ορθό και εκτυφλωτικά ακτινοβόλο.

Ας ριχτούμε σε καινούργιες περιπέτειες και σ’ άλλες, παλιές, δοκιμασμένες από καιρό. Αν το κάνουμε αυτό, ό,τι πιο μεγαλειώδες υπάρχει στη σοφή γερόντισσα κι ό,τι πιο μεγαλειώδες στη νεότερη γυναίκα θα ενωθούν ξανά.

Τότε, παρά τις στιγμές ή τις εποχές που χτυπήθηκες ή που αναγκάστηκες να κάνεις πίσω, είτε είσαι γυναίκα μικρή σε ηλικία αλλά σημαντική, είτε γυναίκα «κάποιας ηλικίας» που έχει ακόμα να βάλει γαλόνια στους ώμους της, είτε γυναίκα πολύ μεγάλης ηλικίας που βρίσκει πάντα την ικανότητα να συντηρεί αναμμένη μια φωτιά, σιγανή ή θεριεμένη…

Είθε να θυμάσαι πάντα να στέκεις με την ψυχή, αν αυτό που ζητάς είναι το όραμα και η δύναμη,

…και να στέκεις με το πνεύμα, αν χρειάζεσαι ενέργεια κι αποφασιστικότηα για να πράττεις για σένα την ίδια και για τον κόσμο,

…κι αν είναι η σοφία που αποζητάς, είθε πάντα να παντρεύεις το πνεύμα με την ψυχή, με άλλα λόγια, να παντρεύεις την πράξη με το πάθος, να παντρεύεις την τόλμη με τη σοφία, να παντρεύεις την ενέργεια με το βάθος… και να προσκαλείς όλες τις όψεις της ψυχής σε τούτο τον ιερό γάμο.

…Πάρε, λοιπόν, ψυχή και πνεύμα, αγαπημένη κόρη.

Και είθε να διαλέξεις αυτό που κάνει την ψυχή, τον νου και τη ζωή σου μεγαλύτερη κι όχι μικρότερη,

…γνώρισε αυτό που βαθαίνει την καρδιά, τον νου και την ψυχή
και δεν τα απονεκρώνει

…διάλεξε αυτό που σε κάνει να χορεύεις

κι όχι να περπατάς βαριά, ή να κοιμάσαι διαρκώς.

Η ψυχή και το πνεύμα έχουν καλά ένστικτα. Χρησιμοποίησέ τα.
Η ψυχή και πνεύμα έχουν μεγάλα δώρα της καρδιάς.
Ξεδίπλωσέ τα.

Clarissa Pinkola Estes, Ο χορός των μεγάλων μητέρων, κέλευθος