Κάθε χρόνο, στο τέλος του καλοκαιριού, κάνουμε τις ίδιες σκέψεις, έχοντας αγωνία για τον χειμώνα που έρχεται.
Τελείωσε η περίοδος της ξενοιασιάς, της χαλάρωσης, της ξεκούρασης, των ηλιόλουστων διακοπών. Το μυαλό αρχίζει να κερδίζει έδαφος και να παίρνει θέση μπροστά από την καρδιά. Τόσο καιρό είχε μείνει πίσω να ξεκουράζεται. Τα σχολεία ξεκίνησαν, τα πανεπιστήμια υποδέχονται τους νέους φοιτητές, οι οικογενειακές υποχρεώσεις αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους και οι προσωπικές ανάγκες αναδύονται.
Όλη αυτή η μεταστροφή, δημιουργεί μία κακή διάθεση που παραμένει για αρκετό διάστημα. Σκέψεις και συναισθήματα μπλέκονται και γίνονται ένα κουβάρι μέσα μας, γινόμαστε απότομοι, γκρινιάρηδες, κοιτάμε τις καλοκαιρινές φωτογραφίες και συνεχίζουμε να μετράμε ημέρες Αυγούστου στον Σεπτέμβριο (“45 Αυγούστου σήμερα!”) κάνοντας τον χειμώνα να δείχνει πιο τρομακτικός από ό,τι είναι.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που βιώνουν αυτή την κατάσταση και αφήνουν ηδονικά να τους κυριεύει, αυτομάτως αναφέρονται σε καταθλιπτικά συμπτώματα. Η κατάθλιψη, όπως έχει γραφθεί και παλιότερα, δεν επέρχεται τόσο απλά. Η κακή διάθεση που βιώνεται στη μετάβαση της νέας εποχής, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Παρακάτω θα βρείτε μερικούς τρόπους για την πιο ομαλή και ταυτόχρονα συνειδητή μεταστροφή αυτού του δυσφορικού συναισθήματος.
1. Είναι φυσιολογικό συναίσθημα
Κάθε μεταβολή από μία ευχαριστιακή κατάσταση σε μία επερχόμενη που προκαλεί αγωνία, είναι φυσιολογικό να γεμίζει τον άνθρωπο με άγχος και αβεβαιότητα. Η σκέψη και μόνο ότι σε λίγες μέρες η ξαπλώστρα και η θάλασσα έχουν αντικατασταθεί από την κίνηση και την καθημερινότητα, δεν είναι από μόνη της ευχάριστη. Δεν θα πρέπει όμως να φοβίζει και να αγχώνει, είναι μία φυσιολογική διαδικασία.
Ο οργανισμός χρειάζεται χρόνο για να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα και όσο συγκρίνετε την καλοκαιρινή ραστώνη με την αστική καθημερινότητα, δίνετε τροφή σε αρνητικά συναισθήματα που έρχονται να πάρουν υπόσταση μέσα σας. Απολαμβάνοντας το τέλος του καλοκαιριού, στιγμή με στιγμή, πετυχαίνετε μία ομαλότερη μετάβαση από μία συναισθηματική κατάσταση σε μία άλλη, χωρίς να δημιουργούνται φοβίες για το μέλλον.
2. Οργανωθείτε για τον χειμώνα
Είναι καλό να αποφύγετε να επιστρέψετε τελευταία στιγμή στην πόλη. Μία περίοδος προσαρμογής πριν την έναρξη του καθημερινού προγράμματος, κρίνεται απαραίτητη για την ομαλή μετάβαση. Η επιστροφή μία ή δύο μέρες πριν, βάζει το μυαλό να λειτουργεί με άλλες προτεραιότητες, αλλάζει εικόνες και εστιάζει σε διαφορετικά σημεία.
Είναι καλό επίσης, να ετοιμάσετε ένα πρόγραμμα για τον χειμώνα. Φτιάξτε ένα γενικό πλάνο με βάση και τις περσινές εμπειρίες, τι κάνατε καλά, τι δεν πήγε καλά, τι μπορεί να γίνει καλύτερα, θα είναι πολύ βοηθητικό όταν έρθει εκείνη η στιγμή (ή ακόμα καλύτερα και για προληπτικούς λόγους).
Μην ξεχνάτε ότι τις περισσότερες υποχρεώσεις τις έχετε ήδη αντιμετωπίσει στο παρελθόν, άρα ξέρετε πως να τις χειριστείτε και στο μέλλον. Επίσης, μόλις έχετε γυρίσει από τις διακοπές και δεν μπορείτε να βγάλετε τον όγκο της δουλειάς που βγάζατε τον χειμώνα. Κοντινοί και εφικτοί στόχοι θα σας βοηθήσουν να ξαναμπείτε σε ρυθμό. Κανείς δεν περιμένει από εσάς να είστε σε φουλ ρυθμό από την πρώτη μέρα.
3. Μη δραματοποιείτε κάθε τι καλοκαιρινό
Αυτές τις μέρες έχουμε την τάση να δραματοποιούμε ό,τι έχει να κάνει με στιγμές, συνήθεις και καταστάσεις του καλοκαιριού. Φράσεις όπως “τελευταίο μπάνιο του καλοκαιριού”, “τελευταίο Σ/Κ” και άλλες παρόμοιες, ικανοποιούν την ανάγκη μας να ρουφήξουμε και την τελευταία σταγόνα του καλοκαιριού. Η ώρα και οι μέρες όμως περνούν και δεν θα είναι πάντα καλοκαίρι. Αν τείνουμε να υπερβάλλουμε τόσο στις τελευταίες ημέρες του καλοκαιριού, ίσως κάτι μας δυσκολεύει να δούμε την επόμενη φάση που έρχεται.
Καλοκαίρι όμως υπήρχε και πέρσι, θα υπάρξει και του χρόνου και όλα βρίσκονται σε μία φυσιολογική πορεία. Δεν ζούμε μόνο το καλοκαίρι, αλλά και τις άλλες εποχές του χρόνου. Το ίδιο συμβαίνει και με τους καλοκαιρινούς έρωτες. Δείχνουν τόσο δυνατοί γιατί είναι γαλουχημένοι σε διαφορετικό πλαίσιο, με καλοκαιρινό συναίσθημα. Αν βγουν, καλώς. Αν δε βγουν, πάντα υπάρχει περιθώριο για κάτι νέο.
4. Ο χειμώνας είναι δημιουργικός
Όποιος έχει επενδύσει στην ανεμελιά του καλοκαιριού, χάνει την απόλαυση του χειμώνα. Όσο όμως μένουμε κολλημένοι στην όμορφη παραλία και το γραφικό ταβερνάκι, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στον χειμώνα. Κάθε τι θα φαίνεται δυσκολότερο από ό,τι είναι και η καλοκαιρινή ανάμνηση θα είναι η νοητή απόδραση. Μία απόδραση όμως άπιαστη γιατί το επόμενο καλοκαίρι αργεί ακόμη ενώ η καθημερινότητά μας έχει άμεσες ανάγκες.
Όσο παραμένει αυτό το εικονικό δίλημμα, τόσο η κούραση, το άγχος, ο εκνευρισμός και η αποστροφή θα μεγαλώνουν. Ο χειμώνας μπορεί να μην έχει ήλιο και ζέστη αλλά έχει δημιουργικότητα, παραγωγικότητα, συγκεντρώσεις σε φιλικά σπίτια και γενικότερα αξίες και καταστάσεις που έχουν τη δική τους, παραγνωρισμένη πολλές φορές, σημασία.
5. Κάντε βόλτες στον ήλιο
Μετά από τόσες μέρες ήλιου και μόνο η εικόνα του χειμώνα, μας φέρνει στο μυαλό εικόνες με κρύο, σκοτάδι και πολλά ρούχα. Η τέλεια αντίθεση. Ορισμένοι άνθρωποι, ένα ποσοστό 5% περίπου στο δυτικό πολιτισμό, επηρεάζεται από αυτή την αλλαγή και φτάνει να διαγνωσθεί με Εποχιακή κατάθλιψη (Seasonal Affective Disorder).
Τα χαρακτηριστικά του είναι αισθήματα θλίψης και μελαγχολίας που προκύπτουν κατά τους χειμερινούς μήνες και διαρκούν για τουλάχιστον δύο μήνες (δείτε εδώ για περισσότερα). Στην χώρα μας, ο ήλιος είναι παρών τον περισσότερο χρόνο και έτσι μπορούμε να τον απολαύσουμε. Η σταδιακή έκθεσή μας σε αυτόν, με μία βόλτα σε μία ηλιόλουστη μέρα κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, βελτιώνει την προσαρμογή μας.
6. Κλείστε ιδανικά το καλοκαίρι
Η ολοκλήρωση του καλοκαιρινού προγράμματος όπως το είχατε σχεδιάσει, βοηθά πολύ στην είσοδο στο χειμερινό πρόγραμμα. Κλείστε διάφορες εκκρεμότητες που έχετε αφήσει ανοιχτές. Η αναβλητικότητα σε αυτό το σημείο δεν κάνει καλό. Λέγοντας ότι “υπάρχει χρόνος, θα το κάνω την άλλη βδομάδα”, παρασύρεστε από τον καλοκαιρινό ρυθμό και φτάνετε σε ένα σημείο που δεν υπάρχει χρόνος. Ακόμα και αν τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα είχατε σχεδιάσει, μία κοντινή εκδρομή, μία επίσκεψη σε ένα μέρος που πάντα λέγατε να κάνετε το καλοκαίρι, ένα μπάνιο σε μία παραλία που πάντα θέλατε, θα σας κάνει να νιώσετε ότι έχετε εκπληρώσει την επιθυμία σας.
Μπορεί να μην φαίνονται σημαντικά στη θεωρία, αλλά στην πράξη είναι διασκεδαστικά, απολαυστικά και θα σας αφήσουν με ένα αίσθημα πληρότητας, που θα το έχετε μαζί σας όλο το χειμώνα. Υπάρχουν ακόμα μέρες, άλλωστε ο καλός καιρός στην χώρα μας, διαρκεί μέχρι και τον πρώτο μήνα του φθινοπώρου.
7. Αξιοποιήστε τους φίλους σας
Οι στιγμές που περάσατε με τους φίλους σας αυτό το καλοκαίρι, είναι μοναδικές γιατί έχουν κάτι από την ξενοιασιά και την καλοκαιρινή διάθεση. Είναι στιγμές που αποτυπώνονται και μένουν στο μυαλό γιατί ο ίδιος ο άνθρωπος είναι διαφορετικός, πιο χαλαρός, πιο επικοινωνιακός, πιο αυθόρμητος.
Η διατήρηση των επαφών με τους φίλους ή και με τις νέες γνωριμίες του καλοκαιριού, το πρώτο χρονικό διάστημα της προσαρμογής, δίνει μία αίσθηση συνέχισης της ίδιας διάθεσης και ταυτόχρονα κάνει πιο ομαλή την μετάβαση στην καθημερινότητα. Κρατήστε επαφή με τους φίλους σας ακόμα και τον χειμώνα και μοιραστείτε μαζί τους ό,τι σας απασχολεί. Η φιλία είναι και για τα δύσκολα όχι μόνο για την καλοκαιρινή διασκέδαση.
Στις μεταβατικές εποχές που διανύουμε, οι φίλοι, οι συγγενείς και η οικογένεια, χρειάζεται να είναι δίπλα μας για να παίρνουμε δύναμη και να μοιραζόμαστε κάθε δυσκολία.
Αποχαιρετώντας λοιπόν το καλοκαίρι με υπόσχεση επιστροφής, γυρίζουμε το βλέμμα προς το χειμώνα που έρχεται, του χαμογελάμε και τον καλωσορίζουμε. Θα κάνουμε και αυτή την περίοδο απολαυστική.
Χάρης Πίσχος, Ψυχολόγος – Υπαρξιακός Οικογενειακός Ψυχοθεραπευτής
