Όλοι λέμε πως, σε μια μακρόχρονη σχέση, ο έρωτας έχει ημερομηνία λήξης και, στην καλύτερη περίπτωση, μετατρέπεται σε αγάπη.

Τι είναι, όμως, ο έρωτας, και μάλιστα ο κεραυνοβόλος, και τι η αγάπη; Ακούγεται απλό αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Όσους και αν ρωτήσουμε, ο καθένας θα δώσει το δικό του περιεχόμενο και αρκετοί δεν θα ξέρουν πραγματικά τι να απαντήσουν.

Θα ήθελα να αποσαφηνίσω ευθύς εξαρχής πως ο έρωτας εκφράζει, κυρίως, ανάγκες του ερωτευμένου παρά χαρακτηριστικά του υποκειμένου του έρωτά του. Δηλαδή, ο ερωτευμένος βλέπει κυρίως αυτά που θέλει να δει και να βρει στον Άλλον παρά αυτό που πραγματικά είναι. Η απόκλιση αυτή προσλαμβάνει μικρότερες ή μεγαλύτερες διαστάσεις, αναλόγως με την ωριμότητα και τα βιώματα του ερωτευμένου.

Ερωτευόμαστε γιατί τη δεδομένη στιγμή το έχουμε ανάγκη και όχι απαραίτητα επειδή συναντήσαμε το “κατάλληλο” άτομο. Στη συνάντησή μας αυτή με τον Άλλον, του προσδίδουμε ένα συγκεκριμένο περιεχόμενο που τον/την κάνει ξεχωριστό για εμάς. Ίσως να διαθέτει κάποια χαρακτηριστικά που να είναι σημαντικά για εμάς τους ίδιους και που να ταιριάζουν στο εσωτερικό μας σενάριο και, ίσως, γι΄αυτό να κινούν το ενδιαφέρον μας. Δεν είναι, όμως, καθόλου απαραίτητο να συμβεί αυτό.

Μπορούμε, κάλλιστα, εμείς οι ίδιοι να του τα προσδώσουμε -χωρίς καν να τα διαθέτει- ή να τα μεγιστοποιήσουμε στο βαθμό που το έχουμε ανάγκη, αν τυχαίνει να μην τα διαθέτει σε επαρκή για τις ανάγκες μας βαθμό.

Έτσι, λοιπόν, ο Άλλος μπορεί να προσλάβει μέσα μας τη μορφή του “Σωτήρα”, του “Απελευθερωτή” απαγορευμένων επιθυμιών, του “Γιατρού” της ψυχής μας κ.τ.λ. Το κοινό σημείο όλων αυτών των εκδοχών του Άλλου είναι το ότι έχουν μια προσωπική σημασία σε μία λιγότερο ή περισσότερο μίζερη παρούσα κατάσταση ζωής.

Για το λόγο αυτό, οι έντονοι έρωτες προκύπτουν συνήθως σε ζόρικες φάσεις της ζωής μας και όχι όταν νοιώθουμε καλά με τον εαυτό μας και για αυτά που έχουμε. Είχα κάποτε ένα φίλο που ερωτεύονταν πάντα σε περιόδους που τα πήγαινε χάλια με τις σπουδές του, και μία φίλη κάθε φορά που μάλωνε άσχημα με τους γονείς της!!!

Ο ρόλος της προσωπικής σημασίας του έρωτα γίνεται ευκολότερα κατανοητός κατά τη διάρκεια της εφηβείας, όπου η αναζήτηση αυτοπραγμάτωσης και προσωπικής απελευθέρωσης μαζί και μέσα από τον Αγαπημένο/-η είναι ιδιαίτερα επιτακτική. Μετά από μερικές μέρες ή βδομάδες, ο Άλλος δεν είναι πλέον το ίδιο υπέροχος και μοναδικός, γιατί στην πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετικός από την εξιδανικευμένη εικόνα που εμείς οι ίδιοι του αποδώσαμε ερήμην του.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει, επίσης, και στις περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων “απογοητεύσεων”, “κακής τύχης”, “ανεκπλήρωτων προσδοκιών” κ.τ.λ., δηλαδή, ερώτων χωρίς αμοιβαιότητα. Στην περίπτωση αυτή, τουλάχιστον, ας κοιτάξουμε μέσα μας για το τι μπορεί να φταίει, γιατί αυτό που μπορεί στην ουσία να θέλουμε να είναι αυτή ακριβώς η ματαίωση, η αίσθηση του αδικαίωτου ή του “θύματος”. Με την έννοια αυτή, ένας τέτοιου είδους έρωτας είναι άκρως εγωκεντρικός, όσο κι αν θέλουμε να πιστεύουμε το αντίθετο…

Στο βαθμό που ωριμάζουμε, όλο και μεγαλύτερα κομμάτια του πραγματικού Άλλου θα συμπεριλαμβάνονται στην εικόνα αυτού που έχουμε ερωτευθεί, αν και οι προσωπικές μας ανάγκες θα συνεχίσουν να είναι ο καθοριστικός παράγοντας….

Γράφει ο Dr. Σάββας Ν. Σαλπιστής, M.Sc., Ph.D.