→ Αρχίστε με το να θεωρείτε τις τωρινές στιγμές σας σαν χρονικά διαστήματα που πρέπει να τα ζήσετε παρά ν’ αγωνιάτε για το μέλλον. Όταν πιάσετε τον εαυτό σας ν’ αγωνιά, αναρωτηθείτε: «Τι προσπαθώ ν’ αποφύγω τώρα, χρησιμοποιώντας αυτήν τη στιγμή την αγωνία;»

Τότε αρχίστε μια επίθεση ενάντια σ’ αυτό που προσπαθείτε ν’ αποφύγετε. Το καλύτερο αντίδοτο στην αγωνία είναι η δράση. Ένας πελάτης μου, που παλιά είχε την τάση ν’ αγωνιά, μου μίλησε για τον πρόσφατο θρίαμβό του πάνω στην αγωνία…

Έχοντας πάει σ’ ένα κέντρο διακοπών, έκανε ένα απόγευμα σάουνα. Εκεί γνώρισε έναν άνθρωπο που δε μπορούσε ν’ απολαύσει τις διακοπές του εξαιτίας της αγωνίας του. Ο άνθρωπος αυτός είχε περάσει απ’ όλα τα στάδια αγωνίας που ο πελάτης μου είχε επίσης γνωρίσει.

Μίλησε για το χρηματιστήριο, αλλά δεν είπε καθόλου ότι αγωνιά για τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις στην αγορά των μετοχών, αλλά είπε ότι σ’ έξι μήνες όλα θα γκρεμίζονταν στο χρηματιστήριο κι αυτό ήταν πραγματικά που τον έκανε ν’ αγωνιά. Ο πελάτης μου βεβαιώθηκε ότι είχε να κάνει μ’ ένα αγωνιώδες άτομο κι έφυγε.

Έπαιξε μια ώρα τένις, απόλαυσε λίγο ποδόσφαιρο με μερικά νέα παιδιά, πήρε μέρος με τη γυναίκα του σ’ έναν αγώνα πινγκ-πονγκ που πραγματικά το χάρηκαν, και τελικά, κάπου τρεις ώρες αργότερα, ξαναγύρισε στη σάουνα για ένα ντους. Ο νέος του φίλος ήταν ακόμη εκεί κι αγωνιούσε.

Άρχισε άλλη μία φορά να του μιλάει για πράγματα που προκαλούσαν αγωνία. Στο μεταξύ, ο πελάτης μου είχε περάσει τις τωρινές του στιγμές εξαιρετικά ζωντανός, ενώ ο άλλος τις σπατάλησε αγωνιώντας. Και η συμπεριφορά, φυσικά, και των δύο τους δεν είχε καμιά επίπτωση στο χρηματιστήριο.

→ Αναγνωρίστε το παράλογο της αγωνίας. Ρωτήστε πάλι και πάλι τον εαυτό σας: «Μπορεί ποτέ ν’ αλλάξει τίποτα σαν αποτέλεσμα της αγωνίας μου σχετικά μ’ αυτό;»

→ Δώστε στον εαυτό σας όλο και πιο σύντομες περιόδους «χρόνου αγωνίας». Καθορίστε δέκα λεπτά το πρωί και το απόγευμα σαν περιόδους αγωνίας σας. Χρησιμοποιήστε αυτές τις περιόδους για ν’ ανησυχήσετε σχετικά με την κάθε πιθανή καταστροφή που μπορεί να συμβεί.

Μετά, χρησιμοποιώντας την ικανότητα σας να ελέγχετε τις σκέψεις σας, μεταθέστε την πιο πέρα αγωνία σας μέχρι την επόμενη περίοδο που έχετε καθορίσει σαν «χρόνο αγωνίας» σας. Σύντομα θα δείτε πόσο ανόητο είναι να χρησιμοποιείτε το χρόνο σας μ’ αυτόν το σπάταλο τρόπο και τελικά θα εκμηδενίσετε απόλυτα τη ζώνη αγωνίας σας.

→ Σχηματίστε έναν κατάλογο αγωνίας για το καθετί που αγωνιούσατε χθες, την περασμένη βδομάδα, ή και τον περασμένο χρόνο. Δείτε αν οι αγωνίες σας αυτές είχαν κανένα παραγωγικό αποτέλεσμα για σας. Υπολογίστε ακόμη πόσα πράγματα απ’ αυτά που αγωνιούσατε πραγματοποιήθηκαν.

Σύντομα θα δείτε ότι η αγωνία σας είναι στ’ αλήθεια μια διπλά δαπανηρή δραστηριότητα. Δεν κάνει τίποτα για ν’ αλλοιώσει το μέλλον. Και η προϋποτιθέμενη καταστροφή συχνά αποδεικνύεται ότι είναι μικρότερη, ή ακόμη κι ευεργετική όταν θα συμβεί.

→ Απλώς αγωνιάτε! Αλλά δείτε αν είναι κάτι που μπορείτε να φανερώσετε όταν μπαίνετε στον πειρασμό να νιώσετε αγωνία. Δηλαδή, σταματήστε και στραφείτε σε κάποιον λέγοντας: «Κοίταξέ με, είμαι έτοιμος να αρχίσω ν’ αγωνιώ». Οι άνθρωποι θα τα χάσουν, γιατί σίγουρα δε θα μπορείτε να φανερώσετε αυτό το πράγμα που κάνετε τόσο συχνά και τόσο καλά.

→ Κάντε στον εαυτό σας αυτή την ερώτηση που ξεριζώνει την αγωνία: «Ποιό είναι το χειρότερο πού θα μπορούσε να συμβεί σ’ έμενα (ή στους δικούς μου) και τι θα γίνει αν συμβεί;» Θ’ ανακαλύψετε πόσο ανόητο είναι ν’ αγωνιάτε κατ’ αυτό τον τρόπο.

→ Διαλέξτε επίτηδες να ενεργήσετε με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργήσετε μιαν άμεση σύγκρουση με τις συνηθισμένες περιοχές αγωνίας σας. Αν καταναγκαστικά αποταμιεύετε χρήματα για το μέλλον, ανησυχείτε πάντα μήπως δεν έχετε αρκετά χρήματα για την άλλη μέρα, τότε αρχίστε να ξοδεύετε τα χρήματα σας σήμερα. Φερθείτε σαν τον πλούσιο θείο που έγραψε στη διαθήκη του: «Όντας αρκετά έξυπνος, ξόδεψα όλα μου τα χρήματα όσο ήμουνα ακόμη ζωντανός».

→ Αρχίστε ν’ αντιμετωπίζετε τους φόβους που σας κατέχουν με παραγωγική σκέψη και συμπεριφορά. Μια φίλη μου πέρασε πρόσφατα μια βδομάδα σ’ ένα νησάκι των ακτών τού Κοννέκτικατ. Η γυναίκα αγαπούσε πολύ να κάνει μακρινούς περιπάτους και γρήγορα ανακάλυψε ότι στο νησί αυτό κυκλοφορούσαν ελεύθερα κι αδέσποτα πολλά άγρια σκυλιά.

Αποφάσισε να καταπολεμήσει τους φόβους και την αγωνία της μήπως κάποιο σκυλί τη δαγκάσει ή την -κατακομματιάσει- το αποκορύφωμα του κακού που θα μπορούσε να της συμβεί. Κουβαλούσε πάντα μια πέτρα στο χέρι (για σιγουριά) κι αποφάσισε να μη δείξει κανένα σημάδι φόβου, καθώς τα σκυλιά πλησίαζαν.

Αποφάσισε ακόμη ούτε καν να καθυστερήσει το βήμα της, καθώς τα σκυλιά μουγγρίζοντας ορμούσαν πάνω της. Καθώς τα σκυλιά ξεχύνονταν μπροστά κι είδαν κάποιον ν’ αρνείται να φοβηθεί, εγκατέλειψαν την προσπάθειά τους κι έφυγαν.

Παρόλο που δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να υιοθετούμε μια επικίνδυνη συμπεριφορά, πιστεύω ότι μια αποτελεσματική πρόκληση ενάντια στο φόβο ή την αγωνία είναι ο πιο παραγωγικός τρόπος για να τα ξεριζώσετε όλα αυτά από τη ζωή σας.

Αυτές είναι μερικές αποτελεσματικές τεχνικές για την εκμηδένιση της αγωνίας από τη ζωή σας. Αλλά το πιο αποτελεσματικό όπλο που έχετε για να διώξετε την αγωνία σας είναι η ίδια η απόφαση σας να καταργήσετε αυτήν τη νευρωτική συμπεριφορά από τη ζωή σας.

Τελικές σκέψεις πάνω στην αγωνιά και την ενοχή

Η τωρινή στιγμή είναι το κλειδί για την κατανόηση των δραστηριοτήτων σας που περικλείνουν αγωνία κι ενοχή. Μάθετε να ζείτε στο τώρα και μην ξοδεύετε τις τωρινές στιγμές σε σκέψεις που σας ακινητοποιούν στο παρελθόν ή στο μέλλον. Δεν υπάρχει άλλη στιγμή για να ζήσετε έξω από το τώρα κι όλη η μάταια ενοχή κι αγωνία σας συμβαίνουν σ’ ένα απατηλό τώρα.

Ο Λιούις Κάρρολλ, στο έργο του «Η Αλίκη μέσα από τον καθρέφτη», γράφει σχετικά με το να ζει κανένας στο παρόν.

«Ο κανόνας είναι συνθλίψτε το αύριο και το χθες … μα ποτέ το σήμερα».

«Μπορεί καμιά φορά να πρέπει να συνθλίψουμε το σήμερα», είπε η Αλίκη φέρνοντας μιαν αντίρρηση».

Εσείς τι κάνετε; Συνθλίβετε το σήμερα; Κι αν αυτό μπορεί να γίνει κάποτε, τώρα τι κάνετε; …”

Από την Ντίνα Νικολάκη