Ο εφευρέτης του, Άλφρεντ Μόσερ Μπατς, οραματίστηκε ένα παιχνίδι που να συνδυάζει την τύχη με τη γνώση και… εγένετο το scrabble.
Τύχη αναφορικά με το ποια γράμματα θα σου τύχουν και γνώση σχετικά με τον τρόπο που θα τα συνδυάσεις, ώστε να έχεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Πρόκειται για ένα αγαπημένο παιχνίδι λέξεων, για μικρούς και μεγάλους, από τα πλέον δημοφιλή (εκτιμάται ότι έχουν πουληθεί περίπου 150 εκατομμύρια επιτραπέζια) που υποστηρίζεται σε 29 γλώσσες (μια μικρή υπενθύμιση: από τις 7,117 γνωστές που ομιλούνται σήμερα στον κόσμο!)
Μπορεί όμως, πέρα από την ψυχαγωγική του διάσταση, να χρησιμοποιηθεί και ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Στην ανάρτησή μας, λοιπόν, θα τονίσουμε τα οφέλη του παιχνιδιού και θα γράψουμε μερικά μυστικά για όσους θέλουν να κάνουν μια αρχή με το επιτραπέζιο!
Λεξιλόγιο και ορθογραφία
Το scrabble είναι ένα παιχνίδι λέξεων και για να μπορέσεις να το παίξεις σωστά και με επιτυχία, είναι απαραίτητο να γνωρίζεις καλή ορθογραφία (ιδιαίτερα σε αγωνιστικό επίπεδο). Βέβαια, μπορείς να συμβουλεύεσαι το λεξικό κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, αν δεν είσαι σίγουρος για την ορθογραφία των λέξεων.
Οι μικροί μέσα από το παιχνίδι μπορούν να εφαρμόσουν ορθογραφικούς κανόνες, να πειραματιστούν με το λεξικό και να μάθουν να το χρησιμοποιούν σωστά και γρήγορα, να εξασκήσουν γραπτές και προφορικές δεξιότητες, να ανακαλύψουν την ψυχαγωγική πλευρά της μάθησης και να γίνουν εν τέλει δημιουργικοί.
Οι μεγάλοι, πάλι, μπορούν να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους. Σε κάθε περίπτωση, θα μάθεις να χρησιμοποιείς καλύτερα τα προθήματα και τα επιθήματα, καθώς σε έτοιμες ήδη λέξεις -δικές σου ή του αντιπάλου- μπορείς να προσθέτεις επιπλέον γράμματα και να φτιάχνεις μια νέα λέξη.
Στρατηγική σκέψη
Ίσως ακούγεται περίεργο – όταν μιλάμε για παιχνίδι και στρατηγική, μπορεί να έρχεται στο μυαλό μας κάτι τελείως διαφορετικό (σκάκι, Risk κ.α.)!
Κι όμως, η ενίσχυση της στρατηγικής σκέψης στο scrabble έγκειται στη χρήση τακτικών: στο να χρησιμοποιείς τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό γραμμάτων που έχεις, στο να αξιοποιείς κατάλληλα τα τετραγωνάκια στο ταμπλό που δίνουν επιπλέον βαθμούς, στο να δημιουργείς τις λέξεις σου με τέτοιο τρόπο ώστε να προλαβαίνεις τις σκέψεις/κινήσεις του αντιπάλου, στο να αποφασίζεις, ακόμα, αν θα επιλέξεις να χρησιμοποιήσεις άμεσα κάποια πολύτιμα γράμματα που διαθέτεις ή αν θα τα κρατήσεις για να φτιάξεις αργότερα μια ισχυρή λέξη που θα σου δώσει περισσότερους βαθμούς. (Και πού ξέρεις, μπορεί οι συμπαίκτες σου να σε θυμούνται στο μέλλον ως έναν Ναπολέοντα Βοναπάρτη του scrabble!)
Αριθμητική
Η αξία της λέξης σου προκύπτει από το άθροισμα των γραμμάτων σου. Η τελική σου βαθμολογία είναι το άθροισμα των βαθμών που έχεις συγκεντρώσει από όλες σου τις λέξεις. Αν σχηματίσεις μονομιάς μια λέξη με όλα τα γράμματα που διαθέτεις, πρέπει στην αξία της λέξης να προσθέσεις και 50 βαθμούς επιπλέον.
Θα χρειαστεί να κάνεις πολλαπλασιασμό για να βρεις την αξία γραμμάτων/λέξεων όταν είσαι πάνω σε τετραγωνάκια που δίνουν επιπλέον βαθμούς. Αν σου έχουν περισσέψει στο τέλος της παρτίδας γράμματα, θα πρέπει να αφαιρέσεις από το σύνολο της βαθμολογίας σου την αξία τους. Μέσα από το παιχνίδι ο παίχτης εξασκεί, στην ουσία, και τις υπολογιστικές του δεξιότητες και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά!
Mνήμη
Μια έρευνα του Πανεπιστημίου Brandeis έδειξε πως οι λιγότερο μορφωμένοι άνθρωποι είναι περισσότερο επιρρεπείς στο να αναπτύξουν προβλήματα μνήμης ως μεσήλικες/ηλικιωμένοι, καθώς η εκπαίδευση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Η έρευνα υποστηρίζει, ωστόσο, ότι μπορεί κανείς να αντισταθμίσει αυτήν την έλλειψη… παίζοντας και παιχνίδια λέξεων! Eξάλλου, το scrabble είναι ένα παιχνίδι το οποίο προτείνουν οι ειδικοί και ως απασχόληση σε ανθρώπους που πάσχουν από άνοια.
Κοινωνικές δεξιότητες
Καθώς παίζεται από δύο μέχρι τέσσερις παίκτες, το scrabble είναι ένα ομαδικό παιχνίδι με ό,τι αυτό συνεπάγεται: επικοινωνείς, αναπτύσσεις τη συνεργατικότητα και την ευγενή άμιλλα, μοιράζεσαι χαρά και γνώση, δένεσαι ακόμα πιο πολύ με οικογένεια και φίλους… κοινωνικοποιείσαι! Σε κάποιες πόλεις στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμα και όμιλοι/ομάδες scrabble στις οποίες μπορείς να γραφτείς, να γνωρίσεις άτομα με κοινή αγάπη για το παίχνιδι και να συμμετάσχεις σε αγώνες. Για περισσότερες πληροφορίες, δες στην Πανελλήνια Ένωση Σκραμπλ!
Προσωπική ενδυνάμωση και ψυχική ευεξία
Στόχος είναι η νίκη, καθώς πάντα στο τέλος μας κάνει να αισθανόμαστε πολύ καλά με τον εαυτό μας. Μέχρι να γίνουμε όμως πραγματικά καλοί σε ένα παιχνίδι, πρέπει να προσπαθούμε, δηλαδή να εξασκηθούμε στην επιμονή και στην υπομονή. Και όταν θα έχουμε επιτύχει τον στόχο μας, δεν θα νιώθουμε απλώς προσωπική ικανοποίηση αλλά και περηφάνια και αυτοπεποίθηση.
Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι το scrabble είναι ένα παιχνίδι και το παιχνίδι πάντα μας κάνει χαρούμενους – μικρούς και μεγάλους. Κάποτε μπορεί μια λέξη να μην είναι ισχυρή ή κατάλληλη, μπορεί να είναι όμως πολύ αστεία!
Από πολλές απόψεις, το scrabble είναι ένα παιχνίδι που προσφέρει άφθονα ερεθίσματα και δεν θα ήμασταν υπερβολικοί αν λέγαμε ότι πρόκειται για ένα εγκεφαλικό άθλημα! Ας δούμε, λοιπόν, τώρα μερικά μικρά μυστικά για αρχάριους:
Πριν ξεκινήσεις να παίζεις, είναι σημαντικό να λάβεις υπόψη σου τη βαθμολογία και τη συχνότητα των γραμμάτων. Τα γράμματα με υψηλή βαθμολογική αξία είναι τα “Ξ, Ψ, Ζ, Θ” και δίνουν 10 βαθμούς και αμέσως μετά ακολουθούν τα “Χ, Β, Φ” που δίνουν 8 βαθμούς.
Έχεις την τύχη μαζί σου, αν πετύχεις αυτά τα γράμματα -δεδομένου ότι υπάρχει μόνο ένα απ’ το καθένα- αλλά θα έχεις και ένα καλό αποτέλεσμα, αν γνωρίζεις πραγματικά πώς να τα χρησιμοποιήσεις. Σε γενικές γραμμές, δύο καλές επιλογές είναι να φτιάχνεις λέξεις που να αρχίζουν από “ΞΕ” ή/και να τελειώνουν σε “ΙΖΩ” – έχουμε άφθονες τέτοιες στο λεξιλόγιό μας.
Καθημερινές λέξεις με μεγάλη βαθμολογική αξία
Πραγματικά, δεν χρειάζεται να ξέρεις τη λέξη της ημέρας, για να παίξεις scrabble. Στην ουσία, αν διαθέτεις πολύτιμα γράμματα, μπορείς να τα συνδυάσεις και να φτιάξεις κάποιες απλές λέξεις που όμως θα αυξήσουν αρκετά τη βαθμολογία σου. Ας δούμε μερικές απ’ αυτές:
Ξεβγάζω = 37 βαθμοί
Ξεβράζω = 35 βαθμοί
Ξεφτίζω = 34 βαθμοί
Ξεψυχώ = 34 βαθμοί
Ξεθάβω = 33 βαθμοί
Βυθίζω = 33 βαθμοί
Βαφτίζω = 32 βαθμοί
Ψηφίζω = 32 βαθμοί
Ξεβάφω = 31 βαθμοί
Ψωνίζω = 28 βαθμοί
Θεσπίζω = 28 βαθμοί
Ξυρίζω = 28 βαθμοί
Θρέψιμο = 28 βαθμοί
…και με τη νίκη!
της Σοφίας Τατίδου, Φιλόλογου
