Οι λέξεις που εκτοξεύει ο ένας στον άλλον έχουν τέτοια αιχμηρότητα που θα μπορούσαν να σκοτώσουν, αν ήταν στιλέτα.
Ίσως να εκτοξεύονται και διάφορα αντικείμενα που να γίνονται κομμάτια στους απέναντι τοίχους ή στο πάτωμα. Η οργή είναι τόσο έντονη που μοιάζει σαν να θέλουν να κατασπαράξουν ο ένας τον άλλον. Κάποια στιγμή, όμως, μετά από μια τέτοιου είδους ξαφνική καταιγίδα, η ένταση δεν φαίνεται πως αρχίζει να κοπάζει, όπως συμβαίνει συνήθως. Εδώ, απλά, αλλάζει μορφή, θέση και στάση…
Πνιχτά βογγητά, κραυγές πόνου και πάθους, πρόστυχα λόγια, ανείπωτα, ίσως -μέχρι τη στιγμή εκείνη- ερωτικά σενάρια, σίγουρα μια τουλάχιστον «πολιτισμένη» βία, πάνω στο τραπέζι, στον πολύπαθο καναπέ του καθιστικού, στον τοίχο, στο πάτωμα και ενίοτε -αν προλάβουν ή καταφέρουν και το βρουν- στο υπνοδωμάτιο. Και ύστερα, δύο εξουθενωμένα από την υπερένταση και υπερδιέγερση κάθιδρα και ποικίλως σημαδεμένα από τα ένσημα του πάθους κορμιά, να βαριανασαίνουν το ένα δίπλα στο άλλο, μη μπορώντας να εκφράσουν αλλά και να κατανοήσουν αυτήν την έκρηξη και έκπληξή τους.
Κυρίες και κύριοι, καλωσορίσατε στον κόσμο του «make up» ή συμφιλιωτικού σεξ…
Αυτό είναι, σε γενικές γραμμές, το σενάριο που, λιγότερο ή περισσότερο συχνά, εκτυλίσσεται και αφορά στη σχέση αρκετών ζευγαριών ή εραστών, νεότερης συνήθως ηλικίας.
Πως δημιουργείται και σε τι αποσκοπεί
Αυτού του είδους το σεξ μοιάζει να λειτουργεί ως ένα αυτόματο αντανακλαστικό που αποσκοπεί σε μια προσπάθεια γεφύρωσης του τεράστιου χάσματος, που φαίνεται πως δημιουργείται ή που αποκαλύπτεται σε όλο του το μεγαλείο, με αφορμή έναν έντονο καυγά, στη σχέση του ζευγαριού. Πόσο στέρεα είναι, όμως, αυτή η τόσο ιδιότυπη ψυχική κατασκευή; Μήπως έχει ημερομηνία λήξης;
Μήπως θα έπρεπε να ακολουθείται μία αντίστροφη πορεία που να επιλύει πρώτα τα προβλήματα και μετά να έχει το λόγο το κρεβάτι, το πάτωμα, ο πάγκος της κουζίνας ή ο καναπές; Θα λειτουργούσε, όμως, αυτή η αντίστροφη πορεία με τρόπο ανάλογο, προκαλώντας το ίδιο πάθος και προσφέροντας την ίδια ηδονή; Θα επρόκειτο και τότε για συμφιλιωτικό σεξ;
Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν υπάρχουν πατενταρισμένες λύσεις για τις διαπροσωπικές συγκρούσεις των ανθρώπων. Η καταφυγή σε αυτού του είδους το σεξ αποτελεί εκδοχή μιας τέτοιας προσπάθειας επίλυσης σοβαρών προβλημάτων που, όμως, έχει σύντομη ημερομηνία λήξης, όπως και κάθε τι εκλεκτό, μοναδικό και σπάνιο.
Η σύντομη ημερομηνία λήξης, όμως, δεν είναι το μοναδικό μειονέκτημα. Το συμφιλιωτικό σεξ, αποτέλεσμα μιας έκρηξης ορμονών, μπορεί να έχει τις επιπτώσεις ενός ισχυρού παραισθησιογόνου. Είναι σαν ενός είδους ναρκωτικό (κάτι σαν την coca, ας πούμε) που πολύ δύσκολα μπορείς να του αντισταθείς, και, ως τέτοιο, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό εθισμό.
Στη διάρκεια ενός έντονου καυγά, αυξάνεται η έκκριση διαφόρων ορμονών που προετοιμάζουν το άτομο να αντιμετωπίσει με κάποιον τρόπο την επερχόμενη απειλή. Έτσι, λοιπόν, σε μια τέτοια περίπτωση, αυξάνεται η έκκριση ορμονών όπως η αδρεναλίνη, η νοραδρεναλίνη καθώς και η ανδρική σεξουαλική ορμόνη τεστοστερόνη που υπάρχει, αν και σε μικρότερα ποσοστά, και στις γυναίκες. Τα αυξημένα ποσοστά αυτών των ορμονών δεν οδηγούν μόνο στην εμφάνιση μιας επιθετικής συμπεριφοράς αλλά και στην αύξηση της ερωτικής επιθυμίας.
Η έντονη σωματική επαφή που συχνά δημιουργείται (σπρωξίματα, χτυπήματα και γενικώς σωματική βία) οδηγεί επιπλέον και στην έκκριση «της ορμόνης του έρωτα και της αγάπης», όπως αποκαλείται, της οξυτοκίνης που δίνει μια αίσθηση ύπαρξης αμοιβαίας αγάπης. Αυτού του είδους η ένταση μπορεί να συγκριθεί με την ένταση που προκαλεί, όπως προαναφέραμε, η χρήση κάποιας ναρκωτικής ουσίας ή η έκκριση μεγάλων ποσοτήτων αδρεναλίνης, σε άτομα εθισμένα σε αυτήν, για παράδειγμα, όπως συμβαίνει πριν από ένα bungeejumping ή κάποιο άλλο ριψοκίνδυνο εγχείρημα.
Φυσικά, όμως, το συμφιλιωτικό σεξ δεν είναι απόρροια μόνο της αύξησης του ποσοστού διαφόρων ορμονών στο αίμα. Πιστεύω πως αναζωπυρώνονται και ενεργοποιούνται, ταυτόχρονα, πρωτόγονα ένστικτα και διαθέσεις (όπως π.χ. το ένστικτο του κυνηγού στον άνδρα), διάφορα σημαντικά παιδικά βιώματα, τρόποι διαχείρισης εντάσεων και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό που δεν είναι άλλο από το βιολογικά καθορισμένο σύστημα δεσμού μας που αποβλέπει να διατηρεί όσο το δυνατόν πιο αλώβητη την κάθε σημαντική μας συναισθηματική σχέση.
Έτσι, λοιπόν, όταν βιώνουμε πως απειλείται μια σημαντική μας σχέση, το σύστημα δεσμού μας φροντίζει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις εκείνες που θα διασφαλίσουν τη μεγαλύτερη δυνατή εγγύτητα και αίσθηση ασφάλειας προς το συγκεκριμένο στην κάθε περίπτωση άτομο. Το συμφιλιωτικό σεξ λειτουργεί, λοιπόν, με ανάλογο τρόπο, μετατρέποντας μια αίσθηση απειλής απώλειας μιας απαραίτητης για εμάς εγγύτητας και ασφάλειας σε μια αίσθηση συνύπαρξης και απόλυτης εγγύτητας. Φυσικά, πάντα υπάρχουν, όπως και για κάθε τι άλλο, οι εξαιρέσεις από τον κανόνα.
Θυμάμαι την περίπτωση ενός 45χρονου άνδρα που, όταν η σύζυγός του είπε πως θέλει να χωρίσουν, άρχισε να θέλει να κάνουν έρωτα 4-5 φορές την ημέρα, από εκεί που αυτό συνέβαινε, όπως είπε, 1-2 φορές το μήνα… Αυτό θα μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί πως πρόκειται για «break up» σεξ, δηλαδή για «σεξ αποχωρισμού», όπως αποκαλείται, αλλά υποκινείται, σε μεγάλο βαθμό, από ανάλογες του συμφιλιωτικού σεξ ανάγκες.
Τα αισθήματά μας έχουν μια έντονη δυναμική, αλλά και μεταδίδονται εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο. Αυτό είναι μια έμφυτη ικανότητα που διαθέτουμε οι περισσότεροι και που τη διαπιστώνουμε εύκολα ακόμα και σε μικρής ηλικίας παιδιά. Όταν βλέπουμε ένα άτομο θλιμμένο που κλαίει, συγκινούμαστε συνήθως κι εμείς οι ίδιοι, όταν μας δείχνουν αισθήματα αγάπης, ανταποκρινόμαστε με ανάλογα θετικά αισθήματα για το άτομο αυτό κ.τ.λ. Τα αισθήματά μας, όμως, μπορεί να είναι, ιδιαίτερα σε κάποια άτομα, και ασταθή. Αυτό σημαίνει πως μπορεί σχετικά εύκολα τα αισθήματα αγάπης να μετατραπούν σε αισθήματα μίσους στο ίδιο άτομο, και το αντίστροφο. Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και στην περίπτωση του συμφιλιωτικού σεξ.
Οι κίνδυνοι του συμφιλιωτικού σεξ
Για τα περισσότερα ζευγάρια, το συμφιλιωτικό σεξ δεν αποτελεί λύση επιλογής. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν την παραμικρή διάθεση να έρθουν σωματικά κοντά, εάν πρώτα δεν έχει δημιουργηθεί μεταξύ τους κάποιου είδους συναίνεση. Αρχικά, λοιπόν, θα πρέπει να επιλυθούν τα όποια προβλήματα υπάρχουν στο ζευγάρι ώστε να αρχίσουν να καταλαγιάζουν οι αλληλοκατηγορίες, οι απαξιωτικές ή βίαιες συμπεριφορές, ή οτιδήποτε άλλο, τέλος πάντων, τους χωρίζει.
Εάν συμβεί αυτό, τότε ανοίγει ο δρόμος της εγγύτητας και της εμφάνισης ερωτικής διάθεσης. Προϋπόθεση είναι, όμως, η όποια προσπάθεια συναίνεσης και επίλυσης των προβλημάτων να μην αργεί. Η συναισθηματική προσέγγιση εμβαθύνεται από τη σωματική εγγύτητα. Εάν αυτή η σωματική εγγύτητα πάρει τη μορφή του σεξ, αυτό θα φανεί στο…χειροκρότημα. Πολλές φορές, αρκούν -αρχικά τουλάχιστον- οι διάφορες εκδηλώσεις τρυφερότητας (αγκαλιά, φιλιά κ.ά.).
Όταν υπάρχουν ανεπίλυτες συγκρούσεις στη σχέση ενός ζευγαριού, η καταφυγή στο συμφιλιωτικό σεξ ως μέσο «επίλυσής» τους, εμπεριέχει τον κίνδυνο σεξουαλικοποίησης αυτών των συγκρούσεων, δηλαδή την αποφυγή διευθέτησής τους με έναν τρόπο αποτελεσματικότερο και μονιμότερο. Μπορεί, όμως, να συμβεί και το αντίστροφο, να ενισχυθεί συνειδητά ή υποσυνείδητα η ένταση των συγκρούσεων ώστε να γίνει ακόμα πιο έντονη και η ηδονή του συμφιλιωτικού σεξ που θα επακολουθήσει…
Αν συμβεί αυτό το τελευταίο, υπάρχει ο κίνδυνος, όπως προαναφέραμε, να αρχίσει το συμφιλιωτικό σεξ να λειτουργεί όπως ένα ισχυρό παραισθησιογόνο που δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως όλα είναι «τέλεια» και που εύκολα μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό…
Φυσικά και είναι λυτρωτικό το συμφιλιωτικό σεξ, αμέσως μετά από μια έντονη σύγκρουση, καθώς, εκτός από την ψευδαίσθηση που δημιουργεί πως όλα είναι «καλά», αφήνει και μια πολύ έντονη, σχεδόν μεθυστική, επίγευση. Ίσως είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος τιθάσευσης των εσωτερικών φαντασμάτων των δύο εραστών/συντρόφων και απαλλαγής από τις έντονες επιπτώσεις της αδρεναλίνης.
Ένας επιπλέον κίνδυνος που ελλοχεύει είναι το ενδεχόμενο να θεωρηθεί ή να χρησιμοποιηθεί το συμφιλιωτικό σεξ, στην περίπτωση κακοποίησης μιας γυναίκας, ως άλλοθι από την πλευρά του θύτη. Να ισχυρισθεί, δηλαδή, πως υπήρχε, για ότι έγινε, η συναίνεση της γυναίκας…
Επίλογος
Είναι πολύ φυσικό, αλλά και σημαντικό, να δημιουργούνται συγκρούσεις σε μια ζωντανή σχέση, εξαιτίας διαφόρων προβλημάτων που αναπόφευκτα κάποιες φορές προκύπτουν. Αυτό που έχει σημασία είναι οι συγκρούσεις αυτές να οδηγούν στην επίλυση των προβλημάτων αυτών και όχι απλά στη στιγμιαία εκτόνωσή τους, με διάφορους τρόπους -όπως το συμφιλιωτικό σεξ- που στην ουσία επικαλύπτουν αυτά που φοβόμαστε να έρθουν στην επιφάνεια.
Η συμφιλίωση είναι ευχής έργο, όχι όμως αυτοσκοπός και πολύ περισσότερο όταν δεν αποσκοπεί στην κάλυψη των σκοπέλων της σχέσης, μετατρέποντάς τους σε επικίνδυνους υφάλους που απειλούν κάποια στιγμή να τη βυθίσουν…
Σάββας Ν. Σαλπιστής, Ph.D., Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
