Υπάρχουν πολλά σημαντικά πράγματα στη ζωή, δεν υπάρχει αμφιβολία γι’ αυτό. Όμως, υπάρχουν και πολλά πράγματα στη ζωή που κάπως μας περάστηκε ότι είναι σημαντικά, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. Ή δεν είναι σημαντικά με τον τρόπο που τα θεωρούμε σημαντικά, δηλαδή δεσμευτικά.
Αν εξετάσεις αυτά που νομίζεις ότι είναι σημαντικά, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο σημαντικά, θα διαπιστώσεις ότι έχεις πολύ μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής. Ελευθερία επιλογής σημαίνει ότι είναι στο χέρι σου να διαμορφώσεις καλύτερη ποιότητα ζωής για εσένα, περισσότερη ευτυχία και χαρά στην καθημερινότητά σου.
1. Η γνώμη σου
Η γνώμη σου δε μετράει! Ή τουλάχιστον δε μετράει όσο νομίζεις! Ο λόγος είναι ότι η γνώμη σου, όπως και η γνώμη του καθενός, είναι μία προσωπική πεποίθηση, που δε βασίζεται απαραιτήτως σε νούμερα, στατιστικές, και παγειωμένη γνώση. Με άλλα λόγια η γνώμη σου είναι μία προσωπική σου τοποθέτηση και εκφράζει αυτό που εσύ νομίζεις και όχι μία καθολική αλήθεια. Εννοείται ότι είναι σημαντικό να έχεις τη γνώμη σου.
Αλλά μην περιμένεις να αλλάξεις τη γνώμη κάποιου άλλου ή μην περιμένεις να ακούσουν οι άλλοι τι πιστεύεις εσύ για να πορευτούν στη ζωή τους. Μάθε να κρατάς το νου σου ανοιχτό σε πληροφορίες, ερεθίσματα και εμπειρίες, ώστε η γνώμη που διαμορφώνεις να είναι τέτοια που να σε βοηθάει να έχεις εσύ καλύτερη ζωή και να κάνεις σωστές επιλογές.
Κατά τη γνώμη σου λοιπόν, μπορεί να είναι σημαντικό να παντρευτείς. Κατά τη γνώμη κάποιου άλλου, μπορεί να είναι σημαντικό για τον ίδιο να χωρίσει. Και των δύο η γνώμη είναι σημαντική. Για τον εαυτό του. Το ίδιο ισχύει και για τις συμβουλές: μπορεί η γνώμη σου για το τι πρέπει να κάνει κάποιος άλλος να είναι όποια είναι, όμως για το άλλο άτομο να είναι σωστότερη η δική του γνώμη. Γι’ αυτό μην επεμβαίνεις!
2. Η γνώμη των άλλων
Η γνώμη των άλλων για εσένα και τη δική σου ζωή δεν είναι τόσο σημαντική. Εσύ βρίσκεσαι στο τιμόνι της ζωής σου και κάνεις τις επιλογές που σου ταιριάζουν, παίρνεις τα ρίσκα που μπορείς να υποστηρίξεις και χαράζεις τη δική σου πορεία. Μην περιμένεις να βρεις τη σύμφωνη γνώμη των άλλων. Για δικούς του λόγους ο καθένας, ενδεχομένως να μη μπορεί να σου τη δώσει.
Αν ακούσεις τη γνώμη των γονιών σου, πχ., για το αν πρέπει να κάνεις το Α ή το Β, να μείνεις ή να φύγεις από μία σχέση, κοκ., θα σου απαντήσουν με βάση τη δική τους εμπειρία ή τι οι ίδιοι θεωρούν σωστό. Δε μπορούν να απαντήσουν για εσένα, γιατί αυτοί δεν είναι «εσύ».
3. Οι φόβοι σου
Τις περισσότερες φορές αυτά που φοβάσαι είναι οι σκέψεις που κάνεις για διάφορα πράγματα. Φοβάσαι πράγματα που είναι υποθετικά, που δεν υπάρχουν. Μπορεί να συμβούν στο μέλλον. Μπορεί και όχι. Οι σκέψεις σου όμως είναι τέτοιες, που δημιουργούν μέσα σου έναν φόβο: τον φόβο της αβεβαιότητας, τον φόβο της αλλαγής, τον φόβο της απόρριψης, τον φόβο της αποτυχίας, τον φόβο του πώς θα σε κρίνουν οι άλλοι, κοκ.
Αλλά ακόμα δεν έχει συμβεί τίποτα! Μάθε να αντικρίζεις τους φόβους σου και να ξεχωρίζεις τι είναι η σκέψη σου για κάτι και τι είναι πραγματικά επικίνδυνο.
Φόβος είναι να βρίσκεσαι μπροστά σε μία άγρια αρκούδα που γρυλίζει και ετοιμάζεται να σου επιτεθεί.
Φόβος είναι και η σκέψη ότι θα μπορούσες να βρεθείς μπροστά σε μία άγρια αρκούδα που γρυλίζει και ετοιμάζεται να σου επιτεθεί.
Αλλά δεν είναι το ίδιο.
Μάθε να ξεχωρίζεις το αντικειμενικό από το υποκειμενικό, την πραγματικότητα από την σκέψη σου και θα δεις ότι οι περισσότεροι από τους φόβους σου είναι στη σκέψη σου και μόνο.
4. Η οικογένειά σου
Έχεις την πατρική σου οικογένεια, όπου μεγάλωσες καλά ή άσχημα. Έχεις την παιδική σου ηλικία, τραυματική ή χαρούμενη, που έζησες με την οικογένειά σου. Έχεις τους γονείς, τα αδέρφια, τους παππούδες, γιαγιάδες, θείους, θείες, ξαδέρφια, ανίψια, κλπ. που αποτελούν μέλη της ευρύτερης οικογένειάς σου.
Όμως η οικογένειά σου δε σε καθορίζει. Ή τουλάχιστον όχι 100%.
Μελέτες δείχνουν ότι είμαστε ο μέσος όρος των πέντε ανθρώπων στους οποίους βρισκόμαστε πιο κοντά και με τους οποίους σχετιζόμαστε. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απαραίτητα μέλη της πατρικής μας οικογένειας, είναι άτομα που εμείς διαλέξαμε στην πορεία της ζωής μας.
Υπάρχουν άνθρωποι τους οποίους αγαπάς, σέβεσαι, στηρίζεις και ενθαρρύνεις και οι οποίοι κάνουν το ίδιο για εσένα. Αυτοί είναι οι δικοί σου άνθρωποι, τελικά.
5. Τα υλικά αγαθά
Ναι, είναι ωραίο να έχεις χρήματα και υλικά αγαθά.
«Καλύτερα πλούσιος και υγιής παρά φτωχός και άρρωστος».
Αλλά στο γραφείο μου βλέπω ανθρώπους με πολλά ή λίγα χρήματα και υλικά αγαθά- και τα ίδια ακριβώς προβλήματα! Και το ίδιο διαπιστώνουν ψυχολόγοι και ψυχίατροι ανά τον κόσμο: τα υλικά αγαθά δε θωρακίζουν την ψυχική υγεία. Τα υλικά αγαθά δε φέρνουν την ευτυχία.
Να επενδύσεις σε ωραίες ανθρώπινες σχέσεις, σε ωραίες εμπειρίες. Αυτά είναι τα πράγματα που φέρνουν χαρά στη ζωή.
6. Η πείνα σου
Στεναχωριέμαι και τρώω.
Στεναχωριέμαι και το στομάχι μου έκλεισε.
Έχω άγχος και τσιμπολογάω.
Έχω άγχος και τίποτα δεν πάει κάτω.
Πεινάω, δε μπορώ να συγκεντρωθώ. Πεινάω, δε με πιάνει ο ύπνος.
Πρέπει να κάνω δίαιτα, αλλά πεινάω όλη την ώρα.
Πώς πάχυνα έτσι, πρέπει να το «ράψω» και να σταματήσω να τρώω σαν γουρούνι.
Τόση ενέργεια για το ζήτημα της πείνας και του φαγητού! Δεν είναι ότι φταίει η πείνα σου, η λαιμαργία σου ή η κατανάλωση φαγητού καθαυτή στα ζητήματα που αντιμετωπίζεις. Είναι τα ζητήματα που βρίσκονται στη βάση της πείνας σου και των κιλών σου. Δες τι είναι αυτό που σε ενοχλεί και διόρθωσέ το. Και θα διαπιστώσεις ότι η πείνα σου και τα κιλά σου δεν είναι τόσο σημαντικά όσο νομίζεις.
7. Η ζήλεια
Μπορεί να ζηλεύεις κάποιον άλλο άτομο. Επειδή είναι πιο όμορφο, πιο λεπτό, πιο πετυχημένο, πιο πλούσιο, πιο… οτιδήποτε από εσένα. Νομίζεις ότι η ζήλεια σου είναι σημαντική. Ότι είναι σημαντικά «κακή» και σε μπουρδουκλώνει, δε σου επιτρέπει να εξελιχθείς. Στην πραγματικότητα η ζήλεια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Βρίσκεται στη βάση της προσωπικής ανάπτυξης.
Ειδικά όταν βλέπουμε κάτι και το «ζηλεύουμε» και προσπαθούμε να βελτιωθούμε για να το πετύχουμε, για να καταφέρουμε τον στόχο μας, τότε η ζήλεια είναι ένα κίνητρο. Η ζήλεια δεν είναι αγκάθι στην καρδιά, όπως λένε. Είναι μία απόφαση δική μας: ζηλεύω και δεν κάνω τίποτα, μένοντας με ένα αρνητικό συναίσθημα. Ή ζηλεύω και βάζω στόχο να φτάσω κάπου παραπάνω, παραπέρα.
8. Ο χρόνος που χάθηκε
Όλοι έχουμε τις ίδιες 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, τις ίδιες επτά μέρες την εβδομάδα. Εμείς έχουμε τη δυνατότητα να καθορίσουμε πώς θα ξοδέψουμε το χρόνο μας, που θα επενδύσουμε την ενέργεια και τις δυνάμεις μας. Ο χρόνος δε χάνεται από μόνος του. Εμείς επιλέγουμε τι θα κάνουμε με αυτόν. Αν νομίζεις ότι βάζοντας διαρκώς περισσότερο χρόνο σε ένα πράγμα, πχ. στη δουλειά σου, όλα θα γίνουν καλύτερα, να ξέρεις ότι είσαι γελασμένος.
Εξίσου σημαντικό είναι να βάλεις χρόνο για να διασκεδάσεις, να χαλαρώσεις, να γεμίσεις μπαταρίες. Εξίσου σημαντικό είναι να βάλεις χρόνο με το παιδί σου, τον/τη σύντροφό σου, τους φίλους σου, την οικογένειά σου. Το πώς επιλέγεις να κατανείμεις τον χρόνο σου, τι διαλέγεις να κάνεις με τον χρόνο που έχεις στα χέρια σου καθορίζει την ποιότητα της ζωής σου.
9. Η ηλικία σου
Είμαι πολύ μικρός ή πολύ μεγάλος για να…..
Συμπλήρωσε τη φράση με κάτι που ισχύει για εσένα. Εξέτασε αυτό που σημείωσες. Ισχύει πραγματικά; Ή μήπως είναι μία δικαιολογία, ένα εμπόδιο που βάσεις στον εαυτό σου για να μη φτάσεις εκεί που θέλεις; Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το τεκμήριο της ηλικίας τους ως την υπέρτατη δικαιολογία για να μην κάνουν κάτι το οποίο για κάποιον ασυνείδητο λόγο δε θέλουν να κάνουν.
Είμαι πολύ μικρός/ή, ή μεγάλος/η, για να κάνω παιδί, να παντρευτώ, να κάνω τη δική μου δουλειά, να φύγω από τη δουλειά μου, να μετακομίσω, να βρω καινούργιες παρέες, να σπουδάσω κάτι άλλο, κλπ., κλπ.
Όλα είναι στο μυαλό του ανθρώπου. Η ηλικία είναι ένα νούμερο. Το τι θέλεις να κάνεις όμως με τη ζωή σου είναι στο χέρι σου και εξαρτάται από εσένα. Ακόμα περισσότερο, η ποιότητα της ζωής σου και οι καθημερινές σου επιλογές που τη διαμορφώνουν εξαρτώνται από εσένα.
10. Ο έλεγχος των πραγμάτων
Αν πιστεύεις ότι πρέπει να έχεις τον έλεγχο των πραγμάτων για να νιώθεις καλά και ευτυχισμένη, κάνεις λάθος! Ο έλεγχος των καταστάσεων είναι μία ψευδαίσθηση που έχουμε, ένα παραμύθι που λέμε στον εαυτό μας για να δικαιολογηθούμε ή να παρηγορηθούμε. Δεν έχουμε έλεγχο στα φυσικά φαινόμενα. Δεν έχουμε τον έλεγχο αν θα γεννηθούμε σε αυτή ή την άλλη οικογένεια, χώρα, ή έθνος.
Δεν έχουμε τον έλεγχο αν κάποιος άλλος αποφασίσει κάτι για τον εαυτό του που επηρεάζει εμάς. Όμως, ας μη ξεχνάμε ότι πάντα έχουμε τον έλεγχο της προσωπικής επιλογής. Προσωπική επιλογή στο πώς θα αντιδράσουμε σε αυτά που μας συμβαίνουν. Προσωπική επιλογή στο τι ποιότητα ζωής θα έχουμε. Η δύναμή μας δεν είναι στο να ελέγχουμε τα πράγματα, αλλά στο να ελέγχουμε τον εαυτό μας και να κάνουμε τις σωστές για εμάς επιλογές.
∆ρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D., ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια
