Μήπως εσείς ή κάποιος δικός σας είσαστε από τους ασθενείς εκείνους που υποφέρουν από χρόνιο νευροπαθητικό πόνο και δεν έχουν ή δυσκολεύονται να βρουν πρόσβαση στην παρηγορητική φροντίδα;

Το παρακάτω θέμα σίγουρα σας αφορά…

Ο πόνος είναι «ο δυνάστης των λαών» έλεγε ο Αλβέρτος Σβάιτσερ, ενώ ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι ο «πόνος είναι πάθος της ψυχής».

Ο πόνος (από το ρήμα πένομαι), στους Ομηρικούς χρόνους σήμαινε σκληρή δουλειά (εξού και επίπονος), τον καιρό του Ηρόδοτου σημαίνει δυσφορία και μόνο την εποχή του Ιπποκράτη συνδέθηκε άμεσα με τη νόσο ή τον τραυματισμό. O Ιπποκράτης μάλιστα ήταν ο πρώτος γιατρός, που ανακάλυψε από το «φαρμακείο της φύσης» ουσίες, για την ανακούφιση του πόνου.

Στην εποχή μας, ενώ υπάρχουν η επιστημονική γνώση, η εξειδίκευση και τα φάρμακα που μπορούν να ανακουφίσουν τα βασανιστικά συμπτώματα των ανίατων ασθενειών, 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι, από το σύνολο των 6,7 δισεκατομμυρίων πληθυσμού, δεν απολαμβάνουν αυτό το δικαίωμα.

Στην Ελλάδα, παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες, η παρηγορητική φροντίδα δεν έχει ακόμη συμπεριληφθεί οργανικά στις κρατικές δομές υγείας. Με αφορμή λοιπόν την Παγκόσμια Ημέρα Παρηγορητικής Φροντίδας (10 Οκτωβρίου) ας δούμε τι γίνεται αυτή τη στιγμή στη χώρα μας για τους ασθενείς που δίνουν καθημερινή «μάχη» με τον νευροπαθητικό πόνο, που είναι ο πιο οδυνηρός και δυστυχώς , αυτός που κυριαρχεί στις χρόνιες παθήσεις .

Τι σημαίνει όμως νευροπαθητικός πόνος;

Όπως μας εξήγησε η Αν. Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αθηνά Βαδαλούκα, από τους πρωτοπόρους Έλληνες επιστήμονες στο συγκεκριμένο πεδίο, που τη συναντήσαμε στο πλαίσιο του 16ου Πανελληνίου Συνεδρίου με θέμα τον Πόνο και την αντιμετώπιση του: «Με τον όρο «νευροπαθητικός πόνος» περιγράφεται ο πόνος που προκύπτει ως αποτέλεσμα τραυματισμού ή δυσλειτουργίας του νευρικού συστήματος.

Πρόκειται για πόνο όμως, ο οποίος διαφέρει από αυτόν που έχουμε συνηθίσει να βιώνουμε και ο οποίος αντιμετωπίζεται επιτυχώς με τα κοινά αναλγητικά. Περιγράφοντας τον νευροπαθητικό πόνο οι ασθενείς αναφέρονται σε αίσθηση «καψίματος, μαχαιριάς, σφάχτη, βελονιών ή ηλεκτρικού ρεύματος», ενώ εμφανίζουν υπερευαισθησίες που καθιστούν την καθημερινή ζωή τους εξαιρετικά δύσκολη. Παραδείγματος χάριν, η ανάπτυξη υπερευαισθησίας στην αφή μπορεί να κάνει εξαιρετικά επώδυνη την τριβή με τα σεντόνια κατά τη διάρκεια του ύπνου ή να καταστήσει επώδυνη εμπειρία το να φορούν τα ενδύματά τους!»

Ποιες ασθένειες μπορεί να κρύβει αυτός ο πόνος;

Ασθένειες του κεντρικού νευρικού συστήματος που μπορούν να δημιουργήσουν νευροπαθητικό πόνο είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο καρκίνος, τα εγκεφαλικά επεισόδια και οι τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης. Στις ασθένειες του περιφερικού νευρικού συστήματος που επίσης μπορούν να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα συγκαταλέγονται ο διαβήτης, κάποιες μορφές καρκίνου, το AIDS, το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, ο ακρωτηριασμός, οι εξελκώσεις των άκρων, η μεθερπητική νευραλγία (μετά από έρπητα ζωστήρα) και οι μετεγχειρητικοί τραυματισμοί.

Ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από νευροπαθητικό πόνο δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητος: υπολογίζεται ότι παγκοσμίως αυτός «συνοδεύει» το 2,8%-4,7% του πληθυσμού, ενώ είναι συχνότερος σε συγκεκριμένες ομάδες. Παραδείγματος χάριν, το ένα τρίτο των ασθενών με καρκίνο, το ένα τέταρτο των ασθενών με διαβήτη και το ένα τρίτο των ασθενών με τραυματισμό στη σπονδυλική στήλη ζουν με συνεχή νευροπαθητικό πόνο.

Δυσκολία στη διάγνωση

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε για το Neuropathic Pain Network η οποία αφορούσε 700 διαγνωσθέντες ασθενείς και 700 γιατρούς σε επτά χώρες, τη Βρετανία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Φινλανδία, το Μεξικό και την Κορέα: Από τα βασικά ευρήματα ήταν η καθυστερημένη διάγνωση, η οποία οφείλεται τόσο στην καθυστέρηση των ασθενών να ζητήσουν βοήθεια όσο και στην αδυναμία των γιατρών να τον εντοπίσουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασθενείς μπορεί να περιμένουν ακόμη και ενάμιση χρόνο προτού φτάσουν στο κατώφλι του γιατρού προς αναζήτηση βοήθειας. Ακόμη όμως και όταν φτάσουν στον γιατρό τους, δεν σημαίνει ότι η οδύσσειά τους θα τελειώσει: η έρευνα έδειξε ότι συχνά χρειάζεται να δει κανείς περισσότερους του ενός γιατρούς για να γίνει η διάγνωση επιτυχώς, ενώ η όλη διαδικασία μπορεί να είναι μακροχρόνια.

Στην καθυστερημένη διάγνωση συμβάλει και το γεγονός ότι συχνά η πηγή της βλάβης μπορεί να είναι απομακρυσμένη από το μέλος που πονάει, όπως συμβαίνει με τις οσφυαλγίες, όπου τα άκρα πονούν εξαιτίας βλάβης στη σπονδυλική στήλη. Το θετικό πάντως είναι πως όταν ο πόνος αναγνωριστεί ως νευροπαθητικός οι γιατροί διαθέτουν μια φαρέτρα καλά εξοπλισμένη με ποικιλία φαρμάκων τα οποία τον μετριάζουν ή τον εξαφανίζουν.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Για την αντιμετώπιση του πόνου είναι γνωστό ότι χρησιμοποιείται μία πληθώρα μεθόδων (φάρμακα, παρεμβατικές τεχνικές, ψυχολογική υποστήριξη, εναλλακτικές θεραπείες, φυσικοθεραπεία, βελονισμός κ.λπ.) Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως είναι αναγκαίος ο συνδυασμός διαφόρων φαρμάκων και η χρήση πολλών διαφορετικών θεραπευτικών τεχνικών.

Σήμερα, ειδικά για πολυνευροπάθειες, διαβητική νευροπάθεια και μεθερπητική νευραλγία σαν φάρμακα πρώτης γραμμής προτείνονται η νέα γενιά των αντιεπιληπτικών(π.χ πρεγκαμπαλίνη) καθώς και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, οπιοειδή, αυτοκόλλητα λιδοκαϊνης, ενώ σε περίπτωση αθεράπευτου πόνου εφαρμόζονται οι παρεμβατικές τεχνικές σε εξειδικευμένα κέντρα.

Στην Ελλάδα της κρίσης, πως αντιμετωπίζεται ο νευροπαθητικός πόνος;

* Οι Έλληνες που έχουν λόγο να πιστεύουν ότι ο πόνος τους είναι νευροπαθητικός μπορούν να απευθύνονται σε ένα από τα 37 κέντρα πόνου που λειτουργούν σε δημόσια νοσοκομεία ανά την επικράτεια (14 εξ αυτών βρίσκονται στην Αττική). Τον πλήρη κατάλογο μπορούν να αναζητήσουν οι ενδιαφερόμενοι στον δικτυακό τόπο της Ελληνικής Εταιρείας Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών και μη Ασθενών (ΠΑΡΗΣΥΑ) στη διεύθυνση: www.grpalliative.org .

* Επίσης, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με την στήρηξη της Pfizer Hellas , δημιουργείται ένα ηλεκτρονικό μητρώο καταγραφής των ασθενών που πάσχουν από χρόνιο νευροπαθητικό πόνο. Όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Αναισθησιολογίας, Θεραπείας Πόνου και Παρηγορητικής Αγωγής, Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωαννα Σιαφάκα:

«Αυτή η διαδικασία θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός δικτύου, που θα παρέχει στοιχεία για έναν μεγάλο αριθμό ασθενών και θα βοηθήσει όχι μόνο στην καλύτερη θεραπεία τους αλλά θα διευκολύνει και την κλινική έρευνα, αφού θα έχουμε έτσι τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα τον χρόνιο νευροπαθητικό πόνο και να βελτιώσουμε την θεραπευτική στρατηγική μας».

Χρήσιμες πληροφορίες

    Η «ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α» (Ελληνική Εταιρεία Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών και Μη Ασθενών) είναι μία επιστημονική, μη κερδοσκοπική Εταιρεία, που ιδρύθηκε από λειτουργούς υγείας οι οποίοι εργάζονται με ασθενείς που πάσχουν από χρόνιο πόνο ή βρίσκονται στο τελικό στάδιο κάποιας νόσου.

Ο κύριος σκοπός της Εταιρείας, είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με καρκίνο, AIDS ή εγκεφαλικές βλάβες (συμπεριλαμβανομένων των Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων), καθώς και η καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των υπερηλίκων ασθενών.

Παράλληλα στο πεδίο της εθελοντικής προσφοράς έχει συγκροτήσει ομάδες κατ’ Οίκον Νοσηλείας και Ψυχολογικής υποστήριξης ασθενών, συγγενών και φροντιστών. * Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε: Σμολένσκυ 5, 11472 Αθήνα τηλ:210 6457878 * fax:210 3610488 καθώς και στο διαδίκτυο στο δίγλωσσο site  [email protected] ,  www.grpalliative.gr

* Επίσης για τα Κέντρα Πόνου και Παρηγορητικής Αγωγής που λειτουργούν στην Ελλάδα, σε δημόσια νοσοκομεία (Ε.Σ.Υ. και Πανεπιστημιακά) μπορείτε να απευθυνθείτε στην Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρία και Εταιρία Πόνου στο τηλέφωνο: 210-6444174

Η αλήθεια των αριθμών

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας

    * Ένας στους 5 ανθρώπους παγκοσμίως 40-60 ετών υποφέρει σήμερα από μέτριο έως έντονο χρόνιο πόνο.

    * Ένας στους 3 είναι ανίκανος λόγω του πόνου να ζήσει ανεξάρτητη ζωή.

    * Ένας στους 4 έχει διαταραγμένη ή καταστραμμένη σχέση με συγγενείς και φίλους λόγω του πόνου.

    * Οι καρκινοπαθείς ασθενείς τελικού σταδίου υποφέρουν σε ποσοστό 30% από νευροπαθητικό πόνο.

    * Ο πόνος είναι το 2ο σύμπτωμα μετά τον πυρετό, που έχουν οι ασθενείς με AIDS ενώ το 50% αυτών υποφέρει από χρόνιο νευροπαθητικό πόνο.

Γράφει η Ρίτα Βελώνη

Πηγή:  fractalart.gr

Thessaloniki Arts and Culture