Artist: Alex Harvey (@Unsplash)

Γιατί η γιαγιά δεν με γνωρίζει;

Η πιο συχνή μορφή άνοιας, το Αλτσχάιμερ, είναι μια πραγματικότητα, καθώς σήμερα υπάρχουν 160.000 ασθενείς στην Ελλάδα, 7,3 εκατομμύρια στην Ευρώπη και 35 εκατομμύρια παγκοσμίως.

Ας δούμε τα νεότερα ερευνητικά δεδομένα:

Συχνά μεταξύ σοβαρού και αστείου λέμε ότι ο άνθρωπος που γερνάει γίνεται σαν παιδί. Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι ο πιο τραγικός τρόπος να το βιώσει κάποιος αυτό. Ο ασθενής γυρνάει πίσω στη νεότητα, στην εφηβεία, στην παιδική, στη βρεφική και νηπιακή ηλικία σε όλο το φάσμα των λειτουργιών του σώματος, αλλά και των συναισθηματικών εκδηλώσεων. Και βέβαια, η ασθένεια αυτή, έχει και άλλες – εξ ίσου σημαντικές – παράπλευρες επιπτώσεις. Τις επιπτώσεις στους συντρόφους, τα παιδιά, τους οικείους γενικά του ασθενούς , καθώς ειδικά στην Ελλάδα, η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών με Αλτσχάιμερ διαμένουν με την οικογένεια τους, με ότι αυτό συνεπάγεται σε ψυχολογικό, πρακτικό και οικονομικό κόστος!

Τι είναι όμως η νόσος Αλτσχάιμερ;
Όπως εξηγεί η κ. Μάγδα Τσολάκη Nευρολόγος – Ψυχίατρος, Καθηγήτρια του Α.Π.Θ : «πρόκειται για μια εκφυλιστική νόσο του εγκεφάλου, εξ αιτίας της οποίας σταδιακά καταστρέφονται τα νευρικά κύτταρα, καθώς και οι συνδέσεις μεταξύ τους. Αποτέλεσμα είναι ο πάσχων να χάνει ημέρα με την ημέρα βασικές ικανότητες όπως τη μνήμη του, τον προσανατολισμό του, την κρίση του, τον έλεγχο της συμπεριφοράς και των αναστολών του και τελικώς να παύει να λειτουργεί φυσιολογικά». Και εκεί βρίσκεται το μεγάλο σοκ, καθώς οι οικείοι του, πρέπει να αποδεχτούν ότι ο άνθρωπος τους, δεν είναι πια εκείνος που ήξεραν. Μπορεί μάλιστα σε κάποια φάση να μην θυμάται τα ονόματα τους, να μην ξέρει ούτε καν το δικό του όνομα και να μην αναγνωρίζει τα αγαπημένα του πρόσωπα.

«Ωστόσο, η νόσος αυτή δεν είναι επώδυνη για τους ασθενείς, ίσως μάλιστα να είναι και λυτρωτική για τους ίδιους, μπορεί όμως να γίνει εξοντωτική για τους οικείους τους», επισημαίνει από την προσωπική της εμπειρία η κ. Λίζα Κάντα – Τριτάκη καθηγήτρια γαλλικών , στο βιβλίο της με τίτλο «Βαρκούλα στο Πέλαγος Αλσχαιμερ» (εκδ. Ίαμβος). Μια συγκλονιστική εμπειρία, την οποία αποκόμισε περιθάλποντας τη μητέρα της, που προσβλήθηκε και πέθανε από τη νόσο Αλτσχαιμερ. Το βιβλίο, δεν έχει να κάνει τόσο με την ιατρική πλευρά της νόσου, αλλά κυρίως με τις κοινωνικές προεκτάσεις και τα προβλήματα που δημιουργεί.

Πως θα καταλάβω ότι ο άνθρωπός μου έχει πρόβλημα;
Έχει υπολογιστεί ότι περίπου το 7- 10% των ατόμων πέραν των 65 ετών, πάσχουν από την νόσο Αλσχάιμερ, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 20-30%, στα άτομα πέραν των 80. Με δυο λόγια, το άτομο μετά τα 65, είναι καλό να εξετάζεται από έναν ειδικό νευρολόγο , εάν εμφανίζει λίγα ή περισσότερα από τα παρακάτω σημάδια:

• Δυσκολία στην συγκράτηση νέων πληροφοριών. Για παράδειγμα δεν θυμάται πρόσφατα γεγονότα ή συνομιλίες, ξεχνά τα ραντεβού του, δεν θυμάται που έβαλε τα κλειδιά του ή τοποθετεί σε λάθος σημεία κάποια αντικείμενα.
• Δυσκολία στη σκέψη. Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα στο σπίτι ή στην εργασία του, ο ασθενής δυσκολεύεται να βρει και να προτείνει ένα λογικό σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος. Δυσκολεύεται, επίσης, και όταν πρέπει να διεκπεραιώσει κάποιες από τις καθημερινές του δραστηριότητες σχετικά πολύπλοκες (όπως για παράδειγμα να ετοιμάσει φαγητό, να κάνει κατάλογο με ψώνια , να πάρει ένα τηλέφωνο ).
• Δυσκολία στην γλώσσα. Δεν βρίσκει τις κατάλληλες λέξεις για να εκφράζεται σωστά και δεν μπορεί να αρχίσει ή να παρακολουθήσει μια συνομιλία, ενώ πρωτύτερα αυτά δεν αποτελούσαν πρόβλημα.

• Δυσκολία στον προσανατολισμό. Για παράδειγμα, μπερδεύουν τη δεξιά και την αριστερή κατεύθυνση, στη συνέχεια όμως μπορεί και οι ίδιοι να χαθούν και να περιφέρονται στο δρόμο, χωρίς να μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους (αυτό συμβαίνει συνήθως σε προχωρημένα στάδια). Επίσης σταδιακά χάνουν γενικότερα την αίσθηση του χρόνου, ξεχνούν ποια ημέρα, ποιον μήνα ή και χρόνο διανύουμε.
• Επιθετική και παράξενη συμπεριφορά. Ο ασθενής εμφανίζει παρανοϊκές ιδέες, όπως για παράδειγμα ότι κάποιος μπαίνει στο σπίτι του, με αποτέλεσμα να κρύβει τα πράγματα που θεωρεί πολύτιμα ώστε να μην κλαπούν. Στη συνέχεια ξεχνά πού έκρυψε τα πράγματά του και συχνά γίνεται επιθετικός κατηγορώντας τους οικείους του ότι τα έκλεψαν.

Τι μπορεί να κάνει ο γιατρός; Αφού πάρει το ιστορικό του ασθενούς, θα προχωρήσει σε κάποιες ειδικές εξετάσεις (ψυχολογικά τεστ), καθώς και σε ειδικές δοκιμασίες μνήμης. Eάν κριθεί απαραίτητο, γίνονται αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία ή και εξετάσεις αίματος (κυρίως για να αποκλειστούν άλλες ασθένειες) . Tα ψυχολογικά τεστ, πάντως, είναι αυτά που θα οδηγήσουν στη σωστή εκτίμηση και θα δείξουν επίσης σε ποιο στάδιο της νόσου βρίσκεται ο ασθενής.

Υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία;
Αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, σήμερα υπάρχουν φάρμακα που αναστέλλουν και καθυστερούν την εξέλιξη της νόσου, ιδίως αν χορηγηθούν στα αρχικά της στάδια. Είναι λοιπόν σημαντικό –λένε οι ειδικοί΄ – το πότε θα ξεκινήσει η θεραπεία, αφού όσο πιο γρήγορα, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το θεραπευτικό όφελος για τους ασθενείς. Παράλληλα, σε ότι αφορά την πρώιμη διάγνωση της νόσου, διεθνείς μελέτες –στις οποίες συμμετείχε και η Ελλάδα- απέδειξαν ότι ο συνδυασμός της μαγνητικής τομογραφίας με την ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, μπορούν πλέον να προβλέπουν με μεγαλύτερη ακρίβεια ποιοι ασθενείς με ήπια νοητική διαταραχή θα εμφανίσουν αργότερα τη νόσο Αλτσχάιμερ και αυτό, θα βοηθήσει στην έγκαιρη αντιμετώπιση και την αναχαίτιση της νόσου. Επίσης, ο κίνδυνος και οι πιθανότητες που έχει ένα άτομα να νοσήσει από Αλτσχάιμερ , μπορεί τώρα να μελετηθεί γενετικά, με μια απλή εξέταση σάλιου , η οποία, γίνεται πλέον και στην Ελλάδα.

Τι άλλο μπορεί να «αναχαιτίσει» τη νόσο;
* Σύμφωνα με μελέτες , ο τρόπος ζωής, είναι ένας από τους παράγοντες που συμβάλει στις πιθανότητες να πάθουμε Αλτσχάιμερ.
* Μελέτες π,χ έδειξαν πως και η συνεχής εξάσκηση του μυαλού (διαβάζοντας, μαθαίνοντας καινούργια πράγματα, παίζοντας μουσικά όργανα, λύνοντας σταυρόλεξα και άλλα παρόμοια) φαίνεται να έχει ευεργετική επίδραση στο μυαλό μας, έτσι ώστε να μειώνονται οι πιθανότητες μας να αρρωστήσουμε από αυτή την ασθένεια. Αντίθετα, αρνητικές συνέπειες φαίνεται να έχει στο μυαλό μας η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης…!
* Τελευταία, ερευνητική ομάδα στην Ολλανδία, μελετώντας περίπου 5.4000 άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών, διαπίστωσε ότι η κατανάλωση αυξημένων ποσοτήτων της βιταμίνης Ε μείωνε και μάλιστα σημαντικά (κατά 25%) τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει την προστατευτική για τον εγκέφαλο δράση της βιταμίνης Ε που περιέχεται στο ελαιόλαδο, σε άλλες μορφές φυτικών λαδιών, στα αμύγδαλα, στους σπόρους ηλιοτροπίου, στο σπανάκι και σε άλλα πράσινα λαχανικά.

Που βρίσκονται οι έρευνες ;
* Ένα μεγάλο βήμα για την αντιμετώπιση του Αλτσχάιμερ έχουν κάνει επιστήμονες στις ΗΠΑ, οι οποίοι ανέπτυξαν ένα εμβόλιο το οποίο περιέχει μια ουσία που καταστρέφει τις αμυλοειδείς πλάκες που σχηματίζονται στον εγκέφαλο εξαιτίας της νόσου. Μάλιστα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι στο μέλλον το Αλτσχάιμερ θα προλαμβάνεται εγκαίρως, καθώς σ’ αυτές τις περιπτώσεις το εμβόλιο θα χορηγείται άμεσα, δηλαδή δέκα χρόνια νωρίτερα σε σχέση με τον χρόνο στον οποίο ξεκινούν οι θεραπείες σήμερα. Το συγκεκριμένο εμβόλιο, βρίσκεται ήδη στη φάση των κλινικών δοκιμών, οι οποίες πραγματοποιούνται με τη συμμετοχή 2.100 ασθενών που πάσχουν από Αλτσχάιμερ ήπιας μορφής και αναμένεται να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2016.
* Ελπίδες για ανάπτυξη νέων θεραπειών κατά του Αλτσχάιμερ στο μέλλον δημιουργεί και η ανακάλυψη Αμερικανών και Ευρωπαίων επιστημόνων, οι οποίοι πρόσφατα εντόπισαν δύο νέα γονίδια που φαίνεται ότι εμπλέκονται στην εμφάνιση της ασθένειας,. Μετά τη νέα ανακάλυψη, ανέρχονται πλέον σε εννέα συνολικά τα εμπλεκόμενα γονίδια, τα οποία θα κατευθύνουν την έρευνα σε νέα «μονοπάτια» για την καταπολέμηση της νόσου.

Nα θυμάστε ακόμα
* Η νόσος Αλτσάιμερ, αρχίζει συνήθως μετά από την ηλικία των 65 ετών. Όμως κάποτε μπορεί ν’ αρχίσει ήδη από την ηλικία των 40.
* Εμφανίζεται στα πρώτα στάδια με εξασθένηση της μνήμης και εξελίσσεται σε μερικά χρόνια αποδιοργανώνοντας την προσωπικότητα και καταστρέφοντας τις γνωστικές ικανότητες.
* Η παρουσίαση της ασθένειας, η σοβαρότητα, η ταχύτητα επιδείνωσης, η διαδοχική εμφάνιση των διαφόρων ανωμαλιών και η προοδευτική καταστροφή της προσωπικότητας διαφέρουν σημαντικά από ασθενή σε ασθενή.
* Τα πρώιμα σημεία της ασθένειας, τα οποία περιλαμβάνουν εξασθένιση της μνήμης, απώλεια συγκέντρωσης μπορούν εύκολα να περάσουν απαρατήρητα διότι μοιάζουν με τα σημεία που εμφανίζονται φυσιολογικά λόγω γήρανση.

* Περίπου το 1/10 των ασθενών έχει γενετική προδιάθεση. Ωστόσο, άτομα που έχουν κάποιον στην οικογένεια που πάσχει από Αλτσχάιμερ, είναι πιθανότερο να αρρωστήσουν, χωρίς να σημαίνει αυτό πως όποιος έχει κάποιο ασθενή με Αλτσχάιμερ, στην οικογένεια του, θα αρρωστήσει και ο ίδιος!
* Ένας παράγοντας που σχετίζεται με την κληρονομικότητα της νόσου Αλτσχάιμερ οφείλεται σε ένα γονίδιο το οποίο κωδικοποιεί μια μορφή πρωτεΐνης που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη Ε (ApoE), η οποία συμμετέχει στην προστασία, την επιδιόρθωση και την αναδιάρθρωση των νευρώνων. H συγκεκριμένη μορφή του ApoE γονιδίου, εμφανίζεται στο 4% με 27% του πληθυσμού.

Που θα αναζητήσετε υποστήριξη;
* Στις εταιρείες για τη νόσο Αλτσχάιμερ . Πρόκειται για μη κερδοσκοπικά σωματεία και είναι μια προσπάθεια που έχει ξεκινήσει στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια με στόχο τη βοήθεια των ασθενών και των συγγενών τους.
Για περισσότερες πληροφορίες, απευθυνθείτε στα γραφεία της «Εταιρείας ¬Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Δια¬ταραχών Αθηνών», Μ. Μουσούρου 89, τηλ.: 210-70.13.271, site: www.alzhei¬me¬ra¬athens.gr. Οι υπεύθυνοι θα σας ενημερώσουν για όλες τις εταιρείες και τα Κέντρα Ημέρας που υπάρχουν στην Ελλάδα, τα ιατρεία μνήμης στα νοσοκομεία, καθώς και για τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω της νόσου.
* Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν και με την Ελληνική Εταιρεία Αλτσχάιμερ (έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη) στον αριθμό 2310 909.000 (ο αριθμός αυτός λειτουργεί ως γραμμή βοηθείας 24 ώρες το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα).

Κείμενο: Ρίτα Βελώνη
Πηγή: fractalart.gr

Thessaloniki Arts and Culture

 

 

Διαβάστε επίσης

Close