Όταν είχα ένα κουτάβι, μισούσε όταν το αγνοούσα ή το όταν το άφηνα μόνο του. Εκείνες τις στιγμές θα μασούσε τα έπιπλα. Έτσι ακριβώς και τα μωρά τα μισούν αλλά δεν μπορούν να καταστρέψουν τα έπιπλα για να μας ενημερώσουν. Αντ ‘αυτού, ξεσπούν στην ανάπτυξή τους και εμείς και η κοινωνία πρέπει να ζήσουμε με τα ανήσυχα και καταθλιπτικά αποτελέσματα.
Τι δεν πρέπει να κάνουμε στα μωρά;
1. Αγνοήστε τα (Μην)
Υπό φυσικές συνθήκες γέννησης, τα νεογνά είναι έτοιμα να επικοινωνήσουν με τη μητέρα, τον πατέρα και τους άλλους. Ο Colwyn Trevarthen (ομότιμος καθηγητής Παιδικής Ψυχολογίας και Ψυχοβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου) έχει αρκετά βίντεο που δείχνουν την επικοινωνία του νεογέννητου με τον γονέα. Φυσικά, δεν μπορούν να μιλήσουν αλλά μπορούν να γκρινιάζουν και να κινούν τα χέρια τους.
Μερικές μητέρες επικοινωνούν με το μωρό τους στη μήτρα μέσω τραγουδιού, ανάγνωσης, ομιλίας ή ακόμη και αγγίγματος. Σε πολλές κουλτούρες, η μητέρα είναι υπεύθυνη για τη διαμόρφωση του πνεύματος του παιδιού με τέτοιες επικοινωνίες με το μωρό πριν και μετά τη γέννηση, ακόμη και δημιουργώντας ένα μοναδικό τραγούδι για αυτό το παιδί (π.χ. Turnbull, 1983).
Η έρευνα της Grazyna Kochanska το 2002,(Πολωνή-Αμερικανίδα αναπτυξιακός ψυχολόγος) δείχνει ότι είναι ένας «αμοιβαίος ανταποκρινόμενος προσανατολισμός» που οδηγεί με την πάροδο του χρόνου στα πιο θετικά αποτελέσματα, όπως η συνείδηση, η κοινωνική συμπεριφορά και οι δεξιότητες φιλίας. Η αμοιβαία απόκριση σημαίνει ότι ο γονέας και το παιδί επηρεάζουν το ένα το άλλο, δημιουργώντας μια σχέση συνεργατική.
Ο Trevarthen (1979, 1999, 2001) προτείνει ότι αυτός ο τύπος φροντίδας συντροφιάς παρέχει ένα βέλτιστο περιβάλλον για συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη. Ο γονέας και το παιδί αναπτύσσουν μαζί τις δικές τους δημιουργικές ιστορίες και παιχνίδια που συνεχίζουν να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου.
Γιατί η σχέση συντροφιάς είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα μωρά;
Τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής είναι μια εποχή που η σιωπηρή (μη συνειδητή) κατανόηση του τρόπου ανάπτυξης του κοινωνικού κόσμου αναπτύσσεται και συνδέεται με τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου (Schore, 1994, 1996). Με την αμφίδρομη φροντίδα, τα συστήματα του εγκεφάλου μαθαίνουν να λειτουργούν καλά και έτσι διατηρούν το άτομο υγιές και κοινωνικά αφοσιωμένο. Αυτό που μαθαίνεται κατά τη διάρκεια της πρώιμης ζωής του θα εφαρμοστεί πάντα στις σχέσεις (εκτός εάν αλλάξει με τη θεραπεία ή άλλες σημαντικές εμπειρίες που αλλάζουν τον εγκέφαλο).
2. Αφήστε τους να κλαίνε (Μην)
Φανταστείτε να πονάτε, να ζητάτε βοήθεια και να σας αγνοούν. Πώς σας κάνει να αισθάνεστε για τον εαυτό σας (άσχημα) και για την οικογένειά σας (θυμωμένος; Είναι πολύ χειρότερο για ένα μωρό. Έχει ταχέως αναπτυσσόμενα εγκεφαλικά συστήματα που μαθαίνουν τα βήματά τους για κοινωνική ζωή και για φυσιολογική λειτουργία.
Εάν τα μωρά ταλαιπωρούνται τακτικά, το σώμα τους εκπαιδεύεται ώστε να είναι ανήσυχο και δύσπιστο για τον εαυτό του και για τους άλλους. Τα περισσότερα από αυτά που μαθαίνουν από την έλλειψη φροντίδας είναι σιωπηλή γνώση που μπορεί να μην γίνει αισθητή μέχρι αργά. Γνωρίζετε κανέναν έτσι;
Όταν τα μικρά μωρά κλαίνε σημαίνει πως έχουν κάποια ανάγκη και επικοινωνούν με τον μόνο τρόπο που μπορούν.
Για να αποφύγετε το κλάμα τους, πρέπει να δώσετε προσοχή στα μη λεκτικά μηνύματα που δίνουν (ανησυχία, συνοφρύωμα, γκριμάτσα) και δυσφορία στη μύτη.
Τα μικρά μωρά πρέπει να θηλάζουν συχνά, καθώς το ανθρώπινο μητρικό γάλα είναι λεπτό αλλά γεμάτο με τα δομικά στοιχεία του σώματος. Τα μωρά πρέπει επίσης να κινούνται πολύ, γεγονός που τους βοηθά να μεγαλώσουν. Έτσι, εάν γνωρίζετε ότι το μωρό είχε μόλις μια καλή ποσότητα τροφής, τότε κρατήστε το ήρεμο με το χτύπημα, την αναπήδηση, το κούνημα. Τα μωρά περιμένουν ότι ο γονιός θα είναι συναισθηματικά παρών με την επαφή, με την ομιλία, με το τραγούδι.
Στους πρώτους τέσσερις μήνες της ζωής, τα μωρά είναι πιθανό να είναι πιο ιδιότροπα (αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κλαίνε). Αυτή είναι επίσης η χρονική περίοδος που φαίνεται να καθορίζει το επίπεδο ανταπόκρισης μεταξύ του μωρού και του γονιού που διαρκεί για χρόνια μετά (σύμφωνα με την έρευνα των Ruth Feldman, Feldman, Greenbaum & Yirmiya, 1999) Οι γονείς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν ένα μικρό μωρό αρχίζει να αναστατώνεται παρατηρώντας την έκφραση του προσώπου και τις χειρονομίες του. Η αποτροπή του κλάματος στην αρχή είναι ο στόχος (και η αρχαία σοφία).
Κάποτε, μια μητέρα επισκέφτηκε το μάθημά μου με ένα μωρό ηλικίας λίγων μηνών. Αγνοούσαμε το μωρό μέχρι που άρχισε να κάνει μορφασμούς. Στη συνέχεια, η μητέρα το πήρε, σηκώθηκε και το πήρε στην αγκαλιά της και λικνίστηκε και το αναπήδησε μπρος-πίσω. Τότε, το μωρό φαινόταν πολύ ικανοποιημένο και παρέμεινε ήσυχο για το υπόλοιπο του ραντεβού μας.
Τώρα, πρέπει να πω ότι εάν ένας γονιός αισθάνεται τόσο απογοητευμένος που είναι έτοιμος να ρίξει το μωρό στον τοίχο, σε αυτήν την περίπτωση, είναι καλύτερο να φύγετε από το δωμάτιο και να αφήσετε το μωρό να κλαίει. Αλλά φυσικά, είναι καλύτερο να μην αφήσετε ένα τέτοιο μοτίβο κλάματος να δημιουργηθεί τις πρώτες ημέρες και εβδομάδες της ζωής του.
3. Αφήστε τα μόνα (Μην)
Τα μωρά είναι κατασκευασμένα για να συνδέονται φυσικά με τους γονείς. Δεν καταλαβαίνουν γιατί είναι μόνοι.
Φανταστείτε να μένετε ξαφνικά μόνος σε μια παράξενη χώρα όπου δεν μπορείτε να μετακινηθείτε ή να φροντίσετε τον εαυτό σας. Θα ήταν τρομακτικό, ακόμα κι αν καταλάβατε τι συνέβαινε. Γιατί να το κάνετε αυτό σε ένα παιδί;
Τα παιδιά είναι θηλαστικά που βασίζονται στη συντροφιά των ενηλίκων για να φροντίζουν τις ανάγκες τους έως ότου μπορούν να το κάνουν μόνοι τους.
Ένα από τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που δεν βοηθούν τους άλλους όταν βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης είναι η προσωπική αγωνία (Batson, 2011). Η προσωπική αγωνία καθιστά την ενσυναίσθηση και τη συμπονετική δράση πολύ απίθανη. Το να δημιουργείς στα μωρά άγχος με τη μη παροχή φροντίδας, μπορεί να είναι ένας καλός τρόπος για να οικοδομήσεις μια εύκολα στενοχωρημένη προσωπικότητα και να δημιουργήσεις μια κοινωνία με ανήσυχους ανθρώπους.
4. Μην τα κρατάτε με την παραμικρή ευκαιρία (Κρατήστε τα)
Τα μωρά πρέπει να κρατούνται. Αυτό πρέπει να ξεκινήσει αμέσως. Οι πρώτες εντυπώσεις τους για εσάς και τον κόσμο είναι θεμελιώδεις. Μπορούν να χαλαρώσουν; Το να μάθουν τη βαθιά χαλάρωση και την αίσθηση ειρήνης σε μια αγκαλιά, είναι αυτό που θα θυμούνται στη ζωή. Εάν δεν έχουν τακτικά την εμπειρία να χαλαρώνουν στα αγαπημένα χέρια, μπορεί να μην μάθουν ποτέ να χαλαρώνουν και να αφήνουν. Μια τέτοια παραίτηση είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία (Kabat-Zinn, 1991).
Όταν τα μωρά αποχωρίζονται σωματικά από τους γονείς τους, οι αποκρίσεις του πόνου ενεργοποιούνται, επηρεάζοντας την παρουσία διαφόρων ορμονών και νευροπεπτιδίων αμέσως όταν δημιουργούνται συστήματα (Ladd, Owens & Nemeroff, 1996; Panksepp, 2003; Sanchez et al. ., 2001). Ο διαχωρισμός απορυθμίζει τα πολλαπλά συστήματα μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA), ένα μέρος του συστήματος απόκρισης του στρες γίνεται δυσρυθμιζόμενος και υπερκινητικός (Caldji, Tannenbaum, Sharma, et αϊ., 1998; Levine, 1994; Plotsky & Meaney, 1993).
Ακόμη και ένας καθημερινός διαχωρισμός 3 ωρών προκάλεσαν αρκετό στρες στην πρώιμη ζωή για να προκαλέσουν επιγενετικές επιδράσεις που αύξησαν την αντιδραστικότητα του στρες και προκάλεσαν ελλείμματα στη λειτουργία της μνήμης στην ενηλικίωση (Murgatroyd & Spengler, 2009) . Επιπλέον, η περιορισμένη αφή στην πρώιμη ζωή οδηγεί σε υποανάπτυξη υποδοχέων σεροτονίνης, ενδογενών οπιοειδών και οξυτοκίνης – χημικών που σχετίζονται με την ευτυχία (Kalin, 1993; Meinischmidt & Heim, 2007).
Γι ‘αυτό μην παίρνετε ελαφρά το ζήτημα.
Τα μωρά πρέπει να αισθάνονται ευπρόσδεκτα στα χέρια των ενηλίκων, εκτός από τις στιγμές που τα ίδια αισθάνονται την επιθυμία να εξερευνήσουν (αν και ένα φοβερό μικρό παιδί μπορεί μερικές φορές να χρειάζεται ενθάρρυνση για εξερεύνηση). Όταν τα μωρά θέλουν να εξερευνήσουν, θα πρέπει να επιτρέπεται όσο το δυνατόν περισσότερο.
Εδώ είναι ένα ενδιαφέρον ανέκδοτο. Όταν μια Αμερικανίδα επισκέφτηκε ένα αφρικανικό χωριό, είδε ένα μικρό παιδί να φτάνει στη φωτιά και αυτόματα χτύπησε το χέρι του. Ένας Αφρικανός πρεσβύτερος την επέπληξε γιατί το έκανε, λέγοντας: «αν το κάνεις αυτό θα πρέπει να τον παρακολουθήσεις προσεκτικά για το υπόλοιπο της ζωής του». Δηλαδή, τα παιδιά πρέπει να μάθουν τους κινδύνους του δικού τους κόσμου χωρίς να γίνονται υπερβολές αλλιώς δεν θα μάθουν ποτέ να συμπεριφέρονται με ασφάλεια μόνοι τους.
5. Τιμωρήστε τα (Μην)
Μερικοί γονείς χτυπούν ή δέρνουν τα μωρά τους (σχεδόν το 1/3 των 12 μηνών στις ΗΠΑ χτυπήθηκαν, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα)! Αυτά είναι πολύ άσχημα νέα. Η σωματική τιμωρία μπορεί να είναι μια άμεση απελευθέρωση της απογοήτευσης για τον γονιό, αλλά, όπως και οι περισσότερες επιθετικές πράξεις, μπορεί να έχει μακροπρόθεσμα αρνητικά αποτελέσματα.
Θυμηθείτε ότι τα μωρά μαθαίνουν τι είναι η ζωή από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται. Η τιμωρία έχει αρκετά προφανή επιβλαβή αποτελέσματα. Διαβάστε περισσότερα άρθρα για την τιμωρία, όπως ”Εναλλακτικές της τιμωρίας λύσεις”, ”Να χρησιμοποιούμε ή όχι την τιμωρία;”, ”Όταν σταμάτησα να βάζω τιμωρία τα παιδιά μου” …
Η θερμή και ευαίσθητη γονική μέριμνα είναι ένας από τους καλύτερους προγνωστικούς παράγοντες για θετικά αποτελέσματα για τα παιδιά (π.χ., να ταιριάζει με τους άλλους, να πηγαίνει καλά στο σχολείο). Ανταπόκριση φροντίδας σημαίνει φροντίδα της ατομικότητας του παιδιού σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Έτσι, οι γονείς πρέπει να είναι συναισθηματικά παρόντες, να μην αποσπούν την προσοχή από τις δικές τους ανησυχίες, τα τηλέφωνα ή τη δουλειά τους.
Μια παροιμία λέει «χρειάζεται ένα χωριό για να μεγαλώσει ένα παιδί». Ναι, χρειάζονται περισσότερα από ένα άτομα (συνήθως μαμά) ή ακόμη και δύο άτομα (συνήθως μαμά και μπαμπάς) για την κάλυψη των αναγκών ενός μωρού. Έτσι, εάν είστε απογοητευμένος, κουρασμένος γονέας, ζητήστε βοήθεια. π.χ. Διοργανώστε συγκεντρώσεις με άλλες οικογένειες, ανταλλάξτε φύλαξη παιδιών, μοιραστείτε τα γεύματα και καθαρίστε.
Η ανατροφή των παιδιών δεν πρέπει να είναι σόλο πράξη. Οι γονείς πρέπει να δομήσουν τη ζωή τους γύρω από συστήματα υποστήριξης. Και όλοι πρέπει να παρέχουν στους γονείς βοήθεια όποτε είναι δυνατόν.
Της Darcia F. Narvaez Ph.D, Καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Νοτρ Νταμ. Το 2020, αναγνωρίστηκε ως μια από τους κορυφαίους επιστήμονες παγκοσμίως. Πηγή άρθρου psychologytoday.com
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Κάπλα
