Μονάχα τα παιδιά ξέρουν τι ψάχνουν να βρουν, είπε ο μικρός πρίγκιπας.

Σπαταλάνε τον καιρό τους με μια κούκλα από κουρέλια κι αυτή τους γίνεται πολύ σημαντική, κι αν κάποιος τους την πάρει, κλαίνε … – Τα παιδιά είναι τυχερά, είπε ο κλειδούχος. «Ο μικρός Πρίγκιπας», Αντουάν ντε Σαιντ- Εξυπερύ

Το παιχνίδι προηγείται της ανάπτυξης, καθώς το παιδί, μέσα από το παιχνίδι αποκτά δεξιότητες, κίνητρα και στάσεις, απαραίτητα για την κοινωνική του προσαρμογή και συμμετοχή, στοιχεία.

Hδη από τη βρεφική ηλικία, η διερεύνηση του άμεσου περιβάλλοντος ξεκινάει από το παιχνίδι.

H αφή μαλακών παιχνιδιών και οι ελκυστικοί ήχοι από τα παιχνίδια είναι τα πρώτα ερεθίσματα που προκαλούν το ενδιαφέρον, ενώ έννοιες όπως τα χρώματα και τα σχήματα, βοηθούν στον προσανατολισμό του βρέφους και στην ανάπτυξη των αισθήσεών του.

Aξίζει να σημειωθεί η σημαντικότητα που έχουν για τα παιδιά, οι κούκλες και τα ομοιώματα μικρών ζώων, στη διαμόρφωση της ηθικής και συναισθηματικής πλευράς της προσωπικότητάς τους. H σχέση με τις κούκλες και τα ζωάκια είναι η πρώτη σχέση του παιδιού με φανταστικούς φίλους.

Τα μικρά παιδιά συνηθίζουν να παίζουν με μικρογραφίες αληθινών αντικειμένων, ζώων, σπιτιών, οχημάτων, αναπτύσσοντας τις δεξιότητές τους, ενώ σε μετέπειτα ηλικίες προτιμούν τα επιτραπέζια και τα ομαδικά παιχνίδια.

Σε όλες τις ηλικίες, το παιχνίδι, αποτελεί μια γέφυρα ανάμεσα στην εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα του παιδιού. Μέσα από τη φυσική έκφραση ενός παιδιού που παίζει, μας γίνεται γνωστός ο εσωτερικός του κόσμος, ενώ αναπαριστώνται οι πραγματικές σχέσεις που υφίστανται στο περιβάλλον στο οποίο διαβιώνει.

Μέσα από τη δραστηριότητα του στο παιχνίδι, ένα παιδί μπορεί να προβάλλει μελλοντικούς ρόλους και αξίες όπως το ίδιο τις κατανοεί και αντιλαμβάνεται, μέσα από τις δραστηριότητες και τις σχέσεις των ενηλίκων.

Συνεπώς, το παιχνίδι αποτελεί ένα ισχυρό μέσο διάγνωσης, μέσα από το οποίο το παιδί μπορεί να εκφράσει τα δικά του συναισθήματα, τις σκέψεις και τις επιθυμίες του.

Ως αντικείμενο, το παιχνίδι, αποκαλείται «μεταβατικό», καθώς συνοδεύει ένα παιδί από την ηλικία που ακόμα αισθάνεται πλήρως εξαρτημένο από τους γονείς του και έως την ηλικία που θα συνειδητοποιήσει ότι αποτελεί ένα ξεχωριστό άτομο και θα αποκτήσει αίσθηση εαυτού.

Ως μεταβατικά αντικείμενα, τα παιχνίδια αποτελούν σταθερή πηγή ασφάλειας, κάθε φορά που ένα γεγονός ή μία κατάσταση δεν τους είναι πλήρως κατανοητή (πχ άγχος αποχωρισμού, απώλεια, σημαντική αλλαγή) για τα παιδιά.

Η θεραπευτική ικανότητα του παραστατικού παιχνιδιού, στηρίζεται στη μιμητική ικανότητα της μικρής ηλικίας, καθώς παρέχει στο παιδί τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει αγχώδεις εμπειρίες, με έναν συμβολικό τρόπο και το βοηθά να εκφράσει έμμεσα ή συμβολικά τις ανησυχίες, τους φόβους, τις επιθυμίες του.

Με τον τρόπο αυτό, το παιχνίδι χρησιμοποιείται ως μέσον ενεργητικής προσαρμογής σε μία υπάρχουσα κατάσταση, ενώ συγχρόνως γίνεται μία εξαιρετική διαγνωστική/αναλυτική μέθοδος, προκειμένου να πλησιάσουμε την τρυφερή ψυχή των μικρών παιδιών, για τα οποία η γλώσσα είναι ακόμα ατελές μέσο επικοινωνίας.

Στη «μη κατευθυντική παιχνιδοθεραπεία» υπάρχει η δυνατότητα να λειτουργήσει ως διορθωτική συναισθηματική εμπειρία για το παιδί, όπου ο ειδικός δρα με ενσυναίσθηση, επιδεικνύοντας άνευ όρων αποδοχή, επιτρέποντας στο παιδί να αναπτύξει αυτοπεποίθηση, αποκτώντας ορθή αντίληψη εαυτού και έκφρασης του.

Χαρίκλεια Μανουσάκη
Επιστημονική Συνεργάτης σε Θέματα Ψυχικής Υγείας κι Επικοινωνίας

Η Χαρίκλεια Μανουσάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1971. Παρότι οι αρχικές της σπουδές αφορούν στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και Ειδικών Έργων, με εξειδίκευση στα Διεθνή Χρηματοοικονομικά και το Marketing, η ψυχολογία παρέμενε πάντοτε η μεγάλη της αγάπη.

Ως εκ τούτου, εκπαιδεύτηκε σε πολλές συμβουλευτικές προσεγγίσεις και ψυχολογικές θεωρίες (γνωσιακή, προσωποκεντρική, αναπτυξιακή, συστημική κι οικογενειακή, συστημική αναπαράσταση, emotional freedom techniques, solutions focus coaching, marte meo, νευρογλωσσικό προγραμματισμό, θεωρία σχημάτων, παιγνιοθεραπεία, νευροεπιστήμες), ώστε να έχει τη δυνατότητα, μέσα από διαφορετικούς δρόμους επικοινωνίας κι έκφρασης να προσεγγίζει και να στηρίζει την ανθρώπινη ψυχή.

Επιπρόσθετα, είναι επιστημονική συνεργάτης σε θέματα ψυχικής υγείας σε διαφόρους φορείς υγείας, αρθρογραφεί σε έγκυρα περιοδικά, ασχολείται με την ψυχοεκπαίδευση σε θέματα επικοινωνίας, ανθρωπιστικής ψυχολογίας και διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, ενώ συγχρόνως συμμετέχει στο ερευνητικό έργο δύο σημαντικών κέντρων ερευνών σε θέματα ψυχικής υγείας κι ανθρώπινων σχέσεων.

Έχει διαμορφώσει μία προσωπική στάση απέναντι στην παροχή στήριξης στον άνθρωπο και έχει αναπτύξει μία ιδιαίτερη σχέση με τα παιδιά. Στο χώρο της ψυχικής υγείας και της επικοινωνίας, εργάζεται με σκοπό να επανεισάγει το συναίσθημα στο πεδίο της αλληλεπίδρασης των ανθρώπινων σχέσεων, διευκολύνοντας την αλλαγή που οι συμβουλευόμενοι αναζητούν στη ζωή τους.

Η Χαρίκλεια Μανουσάκη είναι μέλος της European Coaching and Mentoring Association, του Συνδέσμου Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού Ελλάδας, του Chartered Management Institute και του Chartered Institute of Marketing, της i4u Mentoring Network, του Ελληνικού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης.

http://www.thessalonikiartsandculture.gr