“Παλιά ζωγράφιζα όπως ο Ραφαήλ, μου χρειάστηκε μια ολόκληρη ζωή για να μάθω να ζωγραφίζω όπως τα παιδιά”.

Πάμπλο Πικάσο

Όλες οι μαμάδες νιώσαμε την ευτυχία να πλημμυρίζει τη καρδιά μας όταν τα μικρά μας αγγελούδια τρέχοντας έδειχναν με χαρά τη ζωγραφιά τους που συνήθως μας την αφιέρωναν και εμείς γεμάτες περηφάνια φροντίζαμε να τη βάλουμε σε περίοπτη θέση ώστε όλοι να τη βλέπουν και να τη καμαρώνουν.

Η αλήθεια είναι ότι μια ζωγραφιά μπορεί να μας μιλήσει και να μας πει πολλά όχι μόνο για το συναίσθημα της στιγμής που αποτυπώνεται στο λευκό χαρτί αλλά και για τον βαθύτερο ψυχισμό του παιδιού.

Η επιλογή του θέματος, ο τρόπος που σχεδιάζει ,πόσο απλώνεται ή αντίστοιχα μαζεύεται το σχέδιο πάνω στο χαρτί, η επιλογή των χρωμάτων είναι μερικά από τα στοιχεία που μπορούν να μας πουν πολλά τόσο για τη προσωπικότητα όσο και τη ψυχολογία του.

Γιατί όμως ένα παιδί ζωγραφίζει;

Οι λόγοι είναι πολλοί, ξεκινώντας από τη βιολογική σύσταση γενικότερα του ανθρώπου, θα συνεχίσουμε με την ανάγκη έκφρασης η οποία αρκετές φορές επιφέρει μια πρόσκαιρη χαλάρωση των συγκινησιακών πιέσεων του παιδιού.

Σύμφωνα με τον Άρνο Στέρν η ζωγραφιά ενός παιδιού είναι ενός πολύ ιδιαίτερος τρόπος έκφρασης, είναι μια γλώσσα με το δικό της λεξιλόγιο και τη δική της σύνταξη, ένας ολόκληρος κόσμος και όπως αναφέρει η Μέλανι Κλάιν πίσω από ένα παιδικό σχέδιο, μια ζωγραφιά κρύβεται μια ασύνειδη δραστηριότητα: η γέννηση και η αναπαραγωγή του ασυνειδήτου.

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι το ενδιαφέρον για το παιδικό σχέδιο πρωτοεκδηλώθηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα, αρχικά ανάμεσα στο 1880 με 1900 ανακαλύπτεται η ιδιαιτερότητα του παιδιού, δηλαδή, το παιδί δεν είναι ένας μικροσκοπικός ενήλικας.

Είναι ένα πλάσμα με ιδιαίτερες ανάγκες τόσο ψυχή όσο και στη νοητική του ανάπτυξη, στη συνέχεια, η επίδραση των παιδαγωγικών ιδεών του Ρουσσώ οδηγεί στην επισήμανση διάφορων σταδίων στη γραφική ανάπτυξη του παιδιού, κατόπιν το σχέδιο εισάγεται στη ψυχαναλυτική θεραπεία.

Στην αρχή χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση του Δείκτη Νοημοσύνης (IQ) των παιδιών, σύντομα όμως φάνηκε ότι το παιδικό σχέδιο είναι η αποτύπωση ολόκληρης της προσωπικότητας και της ψυχικής του πραγματικότητας που δεν είναι εμφανής και προσιτή, έτσι το σχέδιο και η ζωγραφιά γίνεται αντικείμενο μελέτης για ερμηνεία.

Αυτό που αποκτά σημασία δεν είναι το γραφικό επίπεδο του παιδιού αλλά το τι δηλώνει μέσα από τη ζωγραφιά του, το νόημα στο οποίο μας παραπέμπει ασυνείδητα. Οι Άλσουλερ και Χάντουικ καταλήγουν σε μια συνοπτική τυπολογία κατά την οποία οι καμπύλες και ελικοειδείς γραμμές χαρακτηρίζουν ευαίσθητα και συνεσταλμένα άτομα αντίθετα οι ορθές γωνίες, οι σκληρές γραμμές άτομα επιθετικά και ρεαλιστικά.

Η επιλογή του σχήματος και η έκταση της επιφάνειας μπορεί να αποκαλύψει το βαθμό αυτοκυριαρχίας του παιδιού, τις αναστολές και τα προβλήματα που τυχών αντιμετωπίζει π.χ το φοβισμένο παιδί και κλεισμένο στον εαυτό του ζωγραφίζει συνήθως στο κέντρο της σελίδας μικροσκοπικά σχήματα, αντίθετα ένα παιδί με ασταθή χαρακτήρα καλύπτει όλη την επιφάνεια με νευρικές γραμμές.

Τέλος, η επιλογή των χρωμάτων έχει το δικό της ενδιαφέρον, σύμφωνα με τους μελετητές ,αν και διατυπώνουν μια τυπολογία εξίσου συνοπτική με αυτές που αναφέραμε προηγουμένως, η χρήση του κόκκινου χρώματος μπορεί να δηλώνει επιθετικότητα ή εχθρικότητα, το πράσινο και το μώβ αντίθεση και ένταση, ενώ η απουσία χρώματος θεωρείται ένδειξη “συναισθηματικού κενού”.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα συγκεκριμένα δεδομένα πρέπει να συνδέονται με τη συνολική συμπεριφορά του παιδιού, όπως αναφέρει και ο Βιντλεχερ αυτό το είδος των περιγραφών μπορεί να περιορίσουν τον ορίζοντα σχετικά με τη μελέτη της συμπεριφοράς του, συνεχίζοντας λέει ότι από μόνα τους, τα παραπάνω στοιχεία μπορεί να μη σημαίνουν τίποτα αντίθετα η εστίαση μόνο σε αυτά μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα.

Δεν πρέπει επίσης να παραβλέπουμε και το γενικότερο πλαίσιο, μέσα στο οποίο εντάσσεται η οικογένεια που ούτως ή άλλως αποτελεί τον κύριο διαμορφωτή της συμπεριφοράς του παιδιού, η κοινωνίας, η κουλτούρα, η επιρροή των μέσων μαζικής ενημέρωσης, και κυρίως της διαφήμισης, η επικαιρότητα καθώς και το σχολικό περιβάλλον αποτελούν παράγοντες στη διαμόρφωση τόσο της προσωπικότητας όσο και του ψυχισμού ενός παιδιού.

Εν κατακλείδι, όσο πιο πολύ αγάπη, φροντίδα ,αποδοχή και συναισθηματική ασφάλεια δεχτεί ένα παιδί αυτό θα αποδοθεί μέσα από τη καθαρότητα και την φωτεινότητα των σχεδίων και των χρωμάτων στις ζωγραφιές του…

Άννα Ντίζου,Σύμβουλος ψυχικής υγείας-μουσικοθεραπεύτρια

Πηγή :psychorropia.gr

Thessaloniki Arts and Culture,