Είναι παραπάνω από βέβαιο πως οι περισσότεροι γονείς πασχίζουν για το καλύτερο των παιδιών τους. Κανείς δεν αμφισβητεί αυτή την αλήθεια. Πασχίζουν όμως με τα σωστά εργαλεία; Έχουν την κατάλληλη γνώση; Πήραν κάποια εκπαίδευση πριν γίνουν γονείς;

Είχαν σωστές επιρροές από τους δικούς τους γονείς; Και άλλα πολλά ερωτήματα γεννιούνται κάθε φορά που έρχεται στο προσκήνιο το θέμα της διαπαιδαγώγησης.

Το βέβαιο είναι πως καθώς το ανθρώπινο είδος πορεύεται, κατακτά συνεχώς καινούργιες δεξιότητες. Μέσα σ’ αυτή την πορεία οι γονείς χωρίς εξαίρεση, διαπρέπουν όλο και περισσότερο σε μια ικανότητα που ταυτόχρονα είναι και τροχοπέδη για τους ίδιους αλλά κυρίως για τα παιδιά τους.

Εκπαιδευμένοι ή μη, εύποροι ή όχι, καταξιωμένοι σε θέσεις και αξιώματα ή αγωνιζόμενοι στον καθημερινό μόχθο, όλοι, μα όλοι οι γονείς ασχολούνται συνεχώς με το να αξιολογούν τις συμπεριφορές, τις επιλογές, τις αποδόσεις των παιδιών τους. Αν κάποιος το αμφισβητήσει αυτό καθώς διαβάζει αυτές τις γραμμές, καλύτερα να το ξανασκεφτεί.

Εμπλέκονται δε, σε έναν συνεχή αγώνα αξιολόγησης της κατάκτησης των παιδιών τους με μέτρο σύγκρισης τις δικές τους κατακτήσεις. Αυτό λειτουργεί αμφίδρομα γιατί άλλοτε ότι έχουν κατακτήσει οι ίδιοι θεωρείται για εκείνους το νέο στάνταρ, που αυτόματα γίνεται επιβεβλημένο για τους νεότερους και ότι δεν έχουν καταφέρει, καταλήγει να είναι ο νέος πιεστικός στόχος, που βαραίνει ανελέητα τα παιδιά. Αέναα και με αυξανόμενη πίεση, η αξιολόγηση γίνεται πιο απαιτητική και πιο αυστηρή καθώς οι επιδώσεις των παιδιών μεγαλώνουν ανάλογα με την ηλικία τους.

Αυτή η λαίλαπα της αξιολόγησης είναι που σπρώχνει τον νέο άνθρωπο να νιώθει άξιος και ικανός μόνον όταν συναντά τις αξιώσεις του σημαντικού άλλου που δεν είναι άλλος από τον γεννήτορά του. Εμπλεγμένος μέσα στη δίνη των δικών του αντίστοιχων τραυμάτων ο γονιός χωρίς καν να το αντιλαμβάνεται οργανώνει και ενισχύει καθημερινά τα κριτήριά του βασιζόμενος κι αυτός στα κριτήρια που άλλοι έθεσαν και γι’ αυτόν και συνεχίζουν να ενισχύονται μέσα από τα κοινωνικά κατεστημένα.

Αν μπορούσαν οι γονείς να επιτρέψουν στα παιδιά τους να βιώσουν την προσπάθεια που χρειάζεται για να ξεχωρίσουν το σωστό και το λάθος ίσως να ξημερώναμε σε μια άλλη κοινωνία. Ίσως οι δυό μεγάλες απειλές του ανθρώπου που είναι ο φόβος και ο έλεγχος να μειώνονταν καταλυτικά. Ίσως σιγά σιγά και να τις ξεπερνούσαμε και να μέναμε ήσυχοι στο βίωμα της ζωής μέσα στο πλαίσιο του μεγαλείου που φέρνει το κάθε λεπτό.

Έτσι απλά χωρίς κριτική, χωρίς αξιολόγηση, βιώνοντας τη ζωή σαν μια εμπειρία μοναδική που φέρνει μόνο γνώση και η γνώση φέρνει την υπέρβαση σε ότι ως λίγο πριν φάνταζε ανυπέρβλητο.

Μπορεί και να καταφέρναμε να υπερβούμε το φόβο της απόρριψης, της ανεπάρκειας, της απογοήτευσης, της αδικίας και να εμπεδώναμε πως όλα αυτά οδηγούν στον θυμό που με τη σειρά του ορίζει τον ανταγωνισμό μιας και ενισχύουν την μειονεξία.

Αυτό για να το πετύχει ένας γονιός θα χρειαστεί να βγει απολύτως από το «εγώ» του και να επιτρέψει στην προσωπικότητα του παιδιού να εκφραστεί, δίνοντάς του αυτόματα την ευκαιρία να καταγράψει μόνο του πως μόνον αντιλαμβανόμενο τις συνέπειες των λαθών του, θα οδηγηθεί σε ορθές επιλογές. Ο γονιός γνωρίζοντας από την εμπειρία της ζωής τις πιθανές συνέπειες σπεύδει να αξιολογεί την κάθε κίνηση του παιδιού του ως ορθή ή λανθασμένη και έτσι το παιδί προσλαμβάνοντας την κρίση που βρίσκεται κάτω από την αξιολόγηση αμφισβητεί, απορρίπτει και ενίοτε επιμένει στο λάθος ή επιλέγει αυτό που ο γονιός του προτείνει μένοντας απολύτως ανικανοποίητο γιατί αμφισβητεί τις δικές του ικανότητες ορθής απόφασης.

Συχνά ταυτίζεται δε τόσο πολύ με αυτή την ανάγκη της εξωτερική αξιολόγησης που του γίνεται έμμονη ιδέα και ταυτόχρονα ο μόνος ικανοποιητικός μηχανισμός για το καλώς έχειν του. Ένας λόγος που αυτό συμβαίνει κατά κόρον, είναι διότι ο γονιός ζει συνεχώς στο μέλλον και ξεχνάει το παρόν. Φοβούμενος τις πιθανές συνέπειες των λαθών του παιδιού του από αγάπη και νοιάξιμο αρχικά αλλά παράλληλα ενισχύοντας και αυτός τον δικό του φόβο και έλεγχο για την δική του εικόνα σπεύδει να διορθώνει, να συμβουλεύει, να προτρέχει, να διασώζει και να αξιολογεί χωρίς σταματημό.

Ας γίνει το κύριο και ουσιαστικό μέλημα του συνειδητού γονέα μια πεποίθηση που θα χρειαστεί να ενισχύει καθημερινά για να μπορέσει να την εδραιώσει κατ’ αρχήν σε προσωπικό και μακάρι και σε συλλογικό επίπεδο.

Η πεποίθηση αυτή ας είναι:

Αγαπημένο μου παιδί, σε αγαπώ τόσο, που σου επιτρέπω να κάνεις τις δικές σου επιλογές, φροντίζοντας να είμαι πάντα δίπλα σου και μόνο στον δικό σου χρόνο να γίνομαι βοηθητικός και ευφάνταστος για επεξεργασία και αναθεώρηση των λανθασμένων επιλογών σου, ενώ ταυτόχρονα είμαι ενθαρρυντικός και ενισχυτικός για την αναγνώριση των ορθών, καταθέτοντας πάντα την εμπιστοσύνη μου για σένα.

Σημείωση – Πρόταση. Υπάρχει και ένα άλλο σχετικό με το θέμα τούτο άρθρο με τίτλο: Η ανάγκη του παιδιού να αρέσει στους γονείς του

Ερατώ Χατζημιχαλάκη – Οικογενειακή Σύμβουλος