Τα παιδιά αναπτύσσονται και μεγαλώνουν πολύ γρήγορα. Μαζί με αυτά και οι γονείς περνούν από διάφορα στάδια συναισθηματικής ανάπτυξης.

Οι γρήγορες αλλαγές τρομάζουν και δυσκολεύουν τη σχέση του γονέα με το παιδί. Είναι σημαντικό για εκείνους, να γνωρίζουν τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού και την επίπτωση που έχουν στη δική τους εξέλιξη. Όταν κάποιος γνωρίζει ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κάθε φάσης, μπορεί να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί με μεγαλύτερη ψυχραιμία τις αλλαγές. Παρακάτω αναφέρουμε συνοπτικά τις φάσεις ανάπτυξης του παιδιού δίνοντας μεγαλύτερη βάση στο ρόλο που παίζει ο γονιός σε καθεμία από αυτές.

Εμπιστοσύνη

Οι πρώτοι μήνες στη ζωή ενός μωρού (0-18μηνών) είναι αρκετά πολύπλοκοι για τους γονείς. Το μωρό εξαρτάται πλήρως από τους γονείς, όσο αφορά τις βασικές του ανάγκες και εκείνοι προσπαθούν να καταλάβουν τι ζητάει, όταν κλαίει. Κατά τη διάρκεια αυτής της προσπάθειας μπορεί να τους προκληθεί μεγάλη σύγχυση. Η περίοδος αυτή ονομάζεται «εμπιστοσύνης» όπου το μωρό χρειάζεται να νιώσει εμπιστοσύνη προς τους γονείς και το περιβάλλον, ώστε να θέσει τις βάσεις για την ανάπτυξη του.

Αυτονομία

Στην ηλικία των 18μηνών-3 ετών, το παιδί συνεχίζει να έχει ανάγκη την φροντίδα και την προσοχή των γονέων του, παρόλο που έχει αποκτήσει την ικανότητα της κίνησης. Οι γονείς αδυνατούν πια να ελέγχουν κάθε κίνηση του και η περίοδος «αυτονομίας», όπως ονομάζεται, δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να ανεξαρτητοποιείτε και να έχει αυτοέλεγχο. Οι γονείς δεν μπορούν να διαχειριστούν εύκολα το ότι το παιδί τους πια διεκδικεί με δικό του τρόπο τα πράγματα και δεν ακούει όσα του λένε.

Πρωτοβουλία

Στην ηλικία των 3-7 ετών, το παιδί αρχίζει να κοινωνικοποιείται. Συναναστρέφεται και με άλλους ανθρώπους εκτός των συγγενών και τον γονέων και αρχίζει να αναπτύσσει την «πρωτοβουλία» του. Σε αυτό το στάδιο ο ρόλος του γονέα είναι να γίνει ο ίδιος παράδειγμα για το ποια είναι τα όρια για να είναι ασφαλή το παιδί και να του δώσει χώρο για να πειραματιστεί.

Τα όρια αφορούν τις πράξεις του παιδιού π.χ. λέμε στο παιδί «έχεις δικαίωμα να μη μου μιλάς γιατί έχεις νεύρα αλλά δεν μπορείς να με χτυπάς». Οι γονείς πρέπει πρώτα οι ίδιοι να έχουν καθορίσει τα προσωπικά τους όρια.

Επιμέλεια

Στην ηλικία των 7-12 ετών, το παιδί με την έναρξη της φοίτησης του στο σχολείο, αρχίζει να ανεξαρτητοποιείται από τους γονείς. Διαμορφώνει νέα συμπεριφορά στην προσπάθεια του να γίνει αποδεκτός από τους συνομηλίκους του. Στην περίοδο αυτή της «επιμέλειας», ο γονιός παρεμβαίνει όλο και λιγότερο και επιτηρεί περισσότερο. Αρχίζουν να νιώθουν θυμό και απογοήτευση και αυτό μπορεί να τους απομακρύνει από το παιδί. Οι γονείς πρέπει να έχουν πάντα στο μυαλό τους ότι παρόλο που το παιδί έχει ανεξαρτητοποιηθεί έχει ακόμα ανάγκη την φροντίδα, το σεβασμό και την αγάπη τους.

Διαμόρφωση ταυτότητας

Στην ηλικία των 12-18 ετών το παιδί έχει ήδη μπει στην εφηβεία και διανύει την περίοδο διαμόρφωση ταυτότητας. Έχει μπει στη διαδικασία της αναζήτησης του εαυτού του και αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές μπορεί να αμφισβητήσει τους γονείς του. Οι γονείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί γιατί η συμπεριφορά ενός έφηβου μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και για ασήμαντα ζητήματα να δημιουργηθούν έντονοι καυγάδες.

Οι γονείς πρέπει να συνειδητοποιήσουν την ευκαιρία να χτίσουν και οι ίδιοι μια ζωή πιο ανεξάρτητη ζωή από το παιδί τους και έτσι να είναι πιο ανεκτικοί στη συμπεριφορά του. Όταν επιτύχουν αυτό το στάδιο ανάπτυξης θα είναι έτοιμοι να δώσουν τη στήριξη τους στον έφηβο, όταν αυτός τη χρειάζεται.

Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής