Η φωνή των παιδιών μας σωπαίνει μέσα στα σχολεία, καθώς βρίσκουμε τρόπους να σβήνουμε την οργή τους και να καταπιέζουμε τον ενθουσιασμό τους όταν αυτά θέλουν να εκδηλωθούν, καθώς δεν το επιτρέπουν οι νόρμες.

Κι έτσι η φωνή των παιδιών μας δεν αντηχεί πια στα σχολεία.Έπειτα, καταφεύγουμε σε χρόνιες έρευνες, γράφουμε σελίδες δημοσιεύσεων, διοργανώνουμε ημερίδες για την ανάγκη ύπαρξης μιας πιο συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, τονίζοντας τη σημασία της και το πόσο θετικά μπορεί να επηρεάσει την κοινωνία μας.

Παράλληλα, όμως η πράξη δεν εφάπτεται με τη θεωρία, δείχνει αποκομμένη, καθώς στα σχολεία μας κυριαρχούν ανακοινώσεις με εύηχα δομημένους ορισμούς, κατατοπιστικά πορίσματα αλλά εκλείπει η διάθεση για αλλαγή. Η συμπεριληπτική εκπαίδευση είναι μια θεωρία που προσπαθεί να βρει τη θέση της στα σχολεία μας.

Ωστόσο, αν υπήρχε εξ αρχής αποτυπωμένη στον καθένα μας η αντίληψη ότι κανένα παιδί δε διαφέρει, μα διαφέρει ο τρόπος προσέγγισης της γνώσης από το κάθε παιδί, τότε δε θα εμφανιζόταν η ανάγκη να ορίσουμε ένα νέο είδος εκπαίδευσης, τη συμπεριληπτική.

Επιπλέον, ανάμεσα στις τόσες προσπάθειες για μια ορθή διατύπωση του όρου, θα πίστευε κανείς ότι είναι αυτονόητο πια πως τα σχολεία μας προάγουν μέσω των εκπαιδευτικών και των μαθητών τους στάσεις φιλικές προς την ειδική αγωγή.

Παρόλα αυτά, εύκολα κάποιος διαπιστώνει πως η σχολική καθημερινότητα της ειδικής εκπαίδευσης περιλαμβάνει απροσπέλαστα εμπόδια.

Ενδεικτικά, έρχεται αντιμέτωπη με αναχρονιστικές αντιλήψεις, ημιμαθείς απόψεις, ελλιπείς κτιριακές εγκαταστάσεις, αδιάφορες στάσεις, πρόσκαιρες λύσεις, κι άλλα εμπόδια που όπως γίνεται κατανοητό δεν προωθούν τη συμπερίληψη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρίες αλλά κυρίως τους αποκλείουν από κάθε σχολική –και κατ΄ επέκταση κοινωνική- συμμετοχή.

Εν τέλει, ίσως η εκπαίδευση δεν μπορεί να αλλάξει μαζικά, όμως μπορεί να αλλάξει ριζικά μέσα από μικρές δικές μας πράξεις.

Αν σε κάθε σχολική κοινότητα δραστηριοποιούνταν εκείνοι οι εκπαιδευτικοί με τη μεγαλύτερη διάθεση για προσφορά, αν δεν έχαναν την πίστη τους στα ιδανικά τους, παρ’ όλα τα εμπόδια, ίσως έτσι να παρακινούνταν κι οι υπόλοιποι συνάδελφοι, οι γονείς, οι μαθητές κι ύστερα ο δήμος, ο νομός, η περιφέρεια.

Αν η ζωή ενός παιδιού άλλαζε μέσα στους σχολικούς χώρους, ίσως αυτό να σήμαινε την αρχή μιας ριζικής αλλαγής για την κοινωνία εν γένει.

Τελικά, η εκπαίδευση δε χρειάζεται άλλους βαρύγδουπους ορισμούς, παρά μόνο οργανωμένες πράξεις, ώστε η συμπερίληψη να μη φαντάζει πια ουτοπική κι η κοινωνία να μην ανήκει μόνο στους αρτιμελείς.

Γράφει η Ειρήνη Τσιουμάνη, Φιλόλογος – Ειδική Παιδαγωγός