Ακόμα ένα θαυμάσιο δημιούργημα του Βιταλιάνο Ποζέλι.

Κτίστηκε το 1891 σε εκλεκτικιστικό ρυθμό δίπλα από το σημείο που υπήρχε το παλιό Κονάκι το οποίο είχε κτιστεί πάνω στα ερείπια Βυζαντινού Παλατιού.
Δίπλα του υπήρχε ένα τζαμί, το Σαατλί Τζαμί, όπου είχε συμβεί η Σφαγή των Προξένων της Γερμανίας και Γαλλίας (1876) (δείτε εδώ την ιστορία: Μέρος Α’ – Μέρος Β’)

Ήταν το Διοικητικό Κέντρο της Θεσσαλονίκη, ωστόσο, μέσα περιελάμβανε τις Αστυνομικές Αρχές και Δημόσιες Υπηρεσίες, ένα Λουτρό, τα διαμερίσματα από το Χαρέμι, το Τηλεγραφείο, Φυλακές και Σταύλους.
Το Κτήριο αποκαταστάθηκε το 1954 και το 1955 προστέθηκε ο ακόμα ένα όροφος, με το χαρακτηριστικό αέτωμα.

Το 1907 είχε στεγαστεί σ’ αυτό η Οθωμανική Νομική Σχολή
Το 1911 φιλοξένησε τον Σουλτάνο Μεχμέτ V.
Το 1912 με την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, στεγάστηκαν τα γραφεία της Γενικής Διοίκησης.
Το 1917 η μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης δεν πείραξε καθόλου το κτήριο, έτσι στη συνέχεια φτιάχτηκε η πλατεία στη νότια πλευρά του κτιρίου αναδεικνύοντάς το.
Από το 1974 λειτουργεί ως Υπουργείο Βορείου Ελλάδος αρχικά, Μακεδονίας – Θράκης στη συνέχεια.

Υπάρχουν πολλές ιστορίες για το πως κτίστηκε το Διοικητήριο.
Πιο σημαντικές είναι οι εξής:
Η πρώτη αφορά τα 60.000 αυγά που ρίχτηκαν στα θεμέλια του για να σφίξουν τα θεμέλια

Η δεύτερη, ότι ο Ποζέλι με το που κατασκεύασε τον πρώτο όροφο, σταμάτησε για 6 μήνες για να σφίξουν τα θεμέλια καλά. Το έργο του όμως είχε ήδη εντυπωσιάσει τους Τούρκους και έτσι του είπαν στο ενδιάμεσο να μην υπολογίσει τα χρήματα και να φέρει απ’ όλον τον κόσμο τα ακαλύτερα έπιπλα, υφάσματα, χαλιά και κουρτίνες για να το επιπλώσει. Έτσι έφερε ό,τι καλύτερο υπήρχε στην Πόλη, στη Βηρυττό και στη Βενετία. Από μεταξωτά χαλιά μέχρι περίτεχνες σόμπες, βενετσιάνικα πολύφωτα καναπέδες και τραπεζάκια.

Η τρίτη ιστορία, ο “τσαϊρές”. Επειδή το Κονάκι στοίχισε πολλά χρήματα, τοποθέτησαν αριστερά και δεξιά από την Κεντρική είσοδο, 12 λουστρατζήδες, έξι και έξι.
Μπροστά τους είχαν ένα μεγάλο μπρούτζινο κουτί που λαμποκοπούσε, με μια κλειδαριά και μια εγκοπή σαν κουμπαράς, ενώ διπλά τους τα το κασελάκι με τις μπογιές, τις βούρτσες και τα βελούδα.
Οποιοσδήποτε ήθελε να μπει στο Διοικητήριο, έπρεπε να λουστράρει τα παπούτσια του, είτε ήταν καθαρά, είτε βρώμικα. Στη συνέχεια πλήρωνε τον λουστρατζή το προσυμφωνημένο ποσό ο οποίος μπροστά του έβαζε τα νομίσματα στο κουτί.

Το βράδυ παρέδιδαν τα κουτιά στον υπεύθυνο του Χρηματοκιβωτίου ο οποίος τα άδειαζα και τους τα ξαναέδινε σφραγισμένα.
Οι λουστραδόροι ήταν κρατικοί υπάλληλοι πολύ καλά αμειβόμενοι οι οποίοι αρνούνταν κατηγορηματικά το οποιοδήποτε πουρμπουάρ καθώς έλεγαν ότι δουλεύουν για το Κράτος.

*(Οι καρτ ποστάλ είναι από το αρχείο της ομάδας στο Facebook “Παλιές Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης”)
**Οι πληροφορίες είναι βασισμένες στο βιβλίο της Ζωρζέττας Ποζέλλι, εκδόσεις University Studio Press, εγγονής του Βιταλιάνο Ποζέλι.

Κείμενο – φωτογραφίες: Δημήτρης Συμεωνίδης