Το κτίριο-μνημείο, είναι έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ. Η κατασκευή του ξεκίνησε μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1890, που έπληξε την πόλη και ολοκληρώθηκε το 1893, με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού.
Τα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία του κυβόμορφου κτιρίου έχουν τα χαρακτηριστικά ενός νεοκλασικού κτιρίου.
Στη θέση του κτίσματος παλαιότερα βρισκόταν η Εφορεία των Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων της Θεσσαλονίκης. Εκεί στεγάστηκε ακόμητο ελληνικό Γενικό Προξενείο Θεσσαλονίκης κατά την τελευταία περίοδο της Τουρκοκρατίας (1894-1912).
Κατά την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα, από το 1904 μέχρι το 1908, το ελληνικό προξενείο της Θεσσαλονίκης αναδείχθηκε σε επιτελικό κέντρο με επικεφαλής μια σημαντική προσωπικότητα, τον γενικό πρόξενο Λάμπρο Κορομηλά.
Στα τρία χρόνια της θητείας του στη Θεσσαλονίκη ο Kορομηλάς κατάφερε να συντονίσει όλες τις ελληνικές οργανώσεις της Μακεδονίας, ώστε να δρουν αποτελεσματικά, σχεδόν υπό ενιαία διοίκηση.
Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους η Μακεδονία απελευθερώθηκε και ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος. Εκείνη την περίοδο η υπηρεσία του προξενείου διαλύθηκε και το κτήριο πέρασε σε δημόσια χρήση. Μάλιστα για κάποιο διάστημα στέγασε ένα δημοτικό σχολείο.
Tο πέρασμα του χρόνου πάντως άφηνε έκδηλα τα σημάδια του στην κατάσταση του κτιρίου η οποία χειροτέρευε διαρκώς. Ήδη πολύ νωρίς, το 1930, το κτήριο το χαρακτήρισε «παμπάλαιο»κάποιος παλιός αγωνιστής. Μετά ήρθε ο μεγάλος σεισμός της Θεσσαλονίκης το 1978 και προκάλεσε επιπλέον ζημιές.
Ωστόσο το κτήριο τελικά ανακαινίστηκε και παραχωρήθηκε στο Σωματείο «Οι Φίλοι του Μουσείου του Μακεδονικού Αγώνα», προκειμένου να στεγάσει κάθε είδους κειμήλια και μαρτυρίες για το σημαντικό αυτό κεφάλαιο της νεοελληνικής ιστορίας.
Στις 27 Οκτωβρίου 1982, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα εγκαινιάστηκε από τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Σήμερα πλέον λειτουργεί ως Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, με εκθεσιακό χώρο με κειμήλια, προσωπικά αντικείμενα και φωτογραφικά αρχεία σχετικά με τον Μακεδονικό Αγώνα, και το Κέντρο Έρευνας Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης.Το ΚΕΜΙΤ σκοπό έχει την επιστημονική μελέτη και τεκμηρίωση της νεότερης ιστορίας και ταυτότητας της Μακεδονίας και ιδιαίτερα του Μακεδονικού Αγώνα.
Συμπεριλαμβάνει βιβλιοθήκη, ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, συγκεντρώνει και επεξεργάζεται αρχειακό υλικό, εκδίδει επιστημονικές μελέτες, οργανώνει επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια, παρέχει στοιχεία και πληροφορίες σε ενδιαφερόμενους και εν γένει προωθεί σε επιστημονική βάση τους σκοπούς του Ιδρύματος.
Ευχαριστούμε το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα για την άδεια φωτογράφισης των χώρων και των εκθεμάτων.
Κείμενο :Λία Μαλλίδου
Φωτογραφίες :Σωτήρης Κοϊκόπουλος (Ιανουάριος 2015)
Thessaloniki Arts and Culture, http://www.thessalonikiartsandculture.gr/
