Βρίσκεται στην Παπάφη 33, στη Θεσσαλονίκη.
Ξεκίνησε να κτίζεται τον Σεπτέμβριο το 1894 και τέλειωσε η κατασκευή του το 1903.
Αγοράστηκε τον Σεπτέμβρη του 1893 από τον Τούρκο μεγαλοκτηματία Hamdi Bey με δωρεά του Ιωάννη Παπάφη.
Συνολικά η αγορά κόστισε 1.698 λίρες (Β. Δημητριάδης, 1983)
Μεγάλος ευεργέτης ο Ιωάννης Παπάφης, ο οποίος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1792. Αφού πρώτα πήγε στη Σμύρνη, μετά στην Αλεξάνδρεια, το 1810 εγκαταστάθηκε στη Μάλτα όπου μεγαλούργησε ως έμπορος, δημόσιος μεσίτης και τραπεζίτης.
Έζησε εκεί όλη τη ζωή του μέχρι τον θάνατό του το 1886.
Ο Παπάφης διέθεσε όλη την τεράστια περιουσία του σε αγαθοεργίες. Ειδικά στην Ελληνική Κοινότητα της Θεσσαλονίκης άφησε 100.000 χρυσές λίρες για τη δημιουργία και συντήρηση του ορφανοτροφείου, το οποίο ζήτησε να ονομαστεί “Μελιτεύς” από τη γη Μελίτη που τον φιλοξένησε σε όλα τα χρόνια της ζωής του.
Το 1904 υπήρχαν στο ορφανοτροφείο 57 οικότροφοι για να φτάσουν στους 450 το 1960. Από το 1962, εκτός από τη διαμονή είχε σημαντικά τμήματα εκπαίδευσης για ραπτική, επιπλοποιϊα, ξυλουργική, ηλεκτρολογικά κλπ τα οποία στεγάζονταν σε νέες πτέρυγες που κτίστηκαν το 1930 και το 1952.
Εκτάκτως, το 1912 & 1913 χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό νοσοκομείο. Άλλωστε εκεί στις 5 Μαρτίου 1913 διαπιστώθηκε ο θάνατος του Βασιλιά Γεώργιου Α’.
1914: στεγάζει το 13ο Σύνταγμα Πεζικού
1916-1917: και πάλι Ορφανοτροφείο
1917-1919: Αγγλικό Στρατηγείο Ανατολής
1921: Στρατιωτικό Νοσοκομείο
1935: μετονομάζεται σε Εθνικό Παπάφειο Ορφανοτροφείο “ο Μελιτεύς”
1936-1938: Παθολογικό τμήμα του Δημοτικού Νοσοκομείου
1940: Στρατιωτικό Νοσοκομείο
1941-1944: κατά τη διάρκεια της κατοχής Γενικό Γερμανικό Νοσοκομείο
1944: καταλαμβάνεται από τον ΕΛΑΣ και τον Δεκέμβριο εγκαθίσταται σ’ αυτό Αγγλικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο
Από το 1947 ξαναγίνεται Ορφανοτροφείο. Μάλιστα το 1948 φιλοξενεί 4.650 ορφανά παιδάκια του εμφυλίου πολέμου.
Το 1961 γίνεται ΝΠΔΔ
Το κτήριο διαρθρώνεται σε 3 επίπεδα: ισόγειο και δύο όροφοι.
Η κάτοψη διαμορφώνεται σε σχήμα Ε, όπου δίνονται συμβολικές προεκτάσεις σύνδεσης με το όραμα της Ελεύθερης Ελλάδας.
Η οργάνωση των όψεων σε τρεις οριζόντιες ζώνες ακολουθούν τη βασική αρχή του κλασικισμού: βάση, κορμός επίστεψη.
Στην πρόσοψη, το κεντρικό τμήμα προεξέχει ελαφρά με τη δημιουργία πρόπυλου, που οδηγεί στη μνημειώδη είσοδο του Ιδρύματος.
Χαρακτηριστικοί οι στίχοι του ποιητή Π. Παπαγεωργίου χαραγμένοι στη ζωφόρο της κιονοστοιχίας του πρόπυλου: “ΤΟΙΟΝΔ ΟΡΦΑΝΙΚΟΙΣ ΠΑΠΠΑΦΗΣ ΔΕΙΜΑΤΟ ΟΙΚΟΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΧΑΡΜ ΕΣΘΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ”.
Τα δύο άκρα της πρόσοψης προεξέχουν επίσης, οργάνωση που εφαρμόζεται και σε άλλα δημόσια κτήρια της εποχής (Νοσοκομείο Άγ. Δημήτριος, Γ’ Σώμα Στρατού του Ποζέλι).
Κείμενο: περίληψη από το βιβλίο “Νεώτερα Μνημεία της Θεσσαλονίκης” Υπουργείο Πολιτισμού Β. Ελλάδος 1985-86
Οι φωτογραφίες είναι επιλεγμένες από τους φωτογράφους της ομάδας Thessaloniki Arts and Culture Photos και έχουν αναρτηθεί με αλφαβητική σειρά των δημιουργών.
©Οι φωτογραφίες είναι πνευματική ιδιοκτησία των δημιουργών. Για οποιαδήποτε χρήση μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί τους. Το όνομα του κάθε δημιουργού αναγράφεται κάτω από την αντίστοιχη φωτογραφία του, ακριβώς όπως αναγράφει το προφίλ του στο Facebook.
