Ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, ένα ταξίδι στην παλιά Θεσσαλονίκη…

Μια βίλα κρυμμένη μέσα στο οικόπεδο με πυκνή πρασινάδα ανάμεσα Θερμοπυλών και Κρήτης στο ύψος της Παπακυριαζή ιδιοκτησίας Γεωργίου Κατσάλη. Στην πράξη τακτοποίησης 396 του 1932 φέρεται ως ιδιοκτησία των ναών της Ευαγγελίστριας και της Ανάληψης (προφανώς παραχωρημένα).
Αυτό που έμεινε από τον Κατσάλη είναι το όνομα της οδού δίπλα στο παρκάκι.
Τα πολλά δένδρα, σύμφωνα με μαρτυρία του Γ. Ταχιάου στις ΠΦΘ έγιναν καυσόξυλα κατά την κατοχή.

Η αεροφωτογραφία είναι του 1939 (από το βιβλίο του Βασ. Κολώνα “Η Θεσσαλονίκη εκτός των τειχών”

“Οι αδελφές Αναστασιάδου, Δανάη και Καρολίνα, φωτογραφίζονται στην έπαυλη των αδελφών Κατσάλλη στη Θεσσαλονίκη το έτος 1900 (ή 1901)”. Από το αρχείο Χρ. Καββαδά, μοναδική άποψη της αυλής μπροστά στη βίλα, με τις θυγατέρες Κατσάλη.

Με κάποιον τρόπο πέρασαν στην κυριότητα του Δήμου.
Στην Μακεδονία τον Ιούλιο του 1961 δημοσιεύονται δύο επιστολές που δείχνουν κάποιο παρασκήνιο που αναπτύχθηκε σχετικά με την διάθεση του κληροδοτήματος του Γεωργίου Κατσάλη. Η πρώτη είναι αποκαλυπτική για τα ήθη της εποχής (ή τουλάχιστον κάποιων ανθρώπων):

Στην επιστολή του δημοτικού συμβούλου Ανδρέα Τσώτου στις 9/7/1961 εξ αρχής ξεκαθαρίζεται ότι η βούληση του διαθέτη ήταν να γίνει πάρκο στο δημ. συμβούλιο, όμως ακούστηκε η άποψη και υποβλήθηκε η πρόταση να γίνει αθλητικό κέντρο, ίσως μόνο για γυναίκες αθλήτριες.

Ο επιστολογράφος θεωρεί ότι οι απόψεις του διαστρεβλώθηκαν από μια αθλητική εφημερίδα, ο ίδιος φίλαθλος όπως ισχυρίζεται (με μια περίεργη τεκμηρίωση για το τι είναι αθλητική συνεισφορά: υπήρξε, λέει, εισηγητής καθιερώσεως αθλητ. μεταλλίων, δεξιώσεων κλπ.).

Το πάρκο, συνεχίζει, θα απευθύνεται σε 30.000 κατοίκους της περιοχής, το αθλ. κέντρο σε 20-30 κορασίδες. Άλλωστε υπάρχουν αθλ. κέντρα που απευθύνονται σε όλους και όλες, τα οποία πολλές φορές είναι άδεια. Επικαλείται τον εκμοντερνισμό της ζωής που απαιτεί γυναίκες και άντρες να γυμνάζονται μαζί, αλλά μετά αναπτύσσει εντυπωσιακά τις πεποιθήσεις του:

Μια γυναίκα στην Ελλάδα είναι περισσότερο προορισμένη να γίνει σύζυγος και μητέρα. Αν της δίδονται ευκαιρίες να πηγαίνει στο εργοστάσιο, στην αγορά, στον αθλητισμό, φυσικά δεν αποδίδει στα μητρικά της καθήκοντα όσο πρέπει. Επικαλείται και κυβερνητικά χείλη: ο υφυπουργός εσωτερικών όταν πήγε στο Αννόβερο διαπίστωσε ότι το πρόβλημα της αμοιβής και εργασίας των γυναικών λύθηκε στην Γερμανία αλλά (κατά τον υφυπουργό πάντα) προκλήθηκε μεγαλύτερο πρόβλημα: η γερμανική οικογένεια πλέον διέρχεται κρίση.

Υφουπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Καραμανλή του 1958 μέχρι τον Νοέμβριο του 1961 ήταν ο Ευάγγελος Καλαντζής (Ήταν αυτός που εγκαινίασε τον ν. 4000 περί τεντυμποϊσμού, επί Μεταξά ήταν κυβερνητικό στέλεχος).

Και καταλήγει ο δημοτικός σύμβουλος: Ας μη θρηνήσουμε το ίδιο φαινόμενο και εδώ.“Η Ελληνίς ήτο και πρέπει να μείνη η Εστιάς των ελληνικών παραδόσεων για να διατηρηθή η ελληνική οικογένεια αλλά και το Έθνος μας”.

Ο επιστολογράφος Ν. Χριστοδούλου, πρόεδρος της ΤΕ του ΣΕΓΑΣ, του απαντά στις 30 Ιουλίου: Η διαθήκη δεν δεσμεύει χρήση για το οικόπέδο. Το προτεινόμενο γυμναστήριο δεν θα είναι μόνο για γυναίκες. Ο Γεώργιος, με τον αδελφό του Νικόλαο ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του “Ομίλου Φιλομούσων”. Την ιδέα για πάρκο, που δεν ήταν ρητά εκπεφρασμένη εκ μέρους του δωρητή, την έριξε κάποιος επιτήδειος ποιος ξέρει με τι σκοπό.

Στις αρχές του 1962 αναφερόταν ως κτήμα Κατσάλη, χωρίς να έχει αποφασιστεί ακόμη η τύχη του.

Τον Αύγουστο του 1962 μαθαίνουμε από επιστολή ενός περιοίκου ότι η οικία ή βίλα Κατσάλη είχε κατεδαφιστεί ήδη από το 1958 Τα μπάζα όμως βρίσκονται ακόμη εκεί. Παρακαλείται ο δήμος μέχρι να πάρει την τελική απόφαση, αν δηλαδή δημιουργηθεί τελικά πάρκο, να φροντίσει για την υγεία των περιοίκων.

Τον Ιούνιο του 1964 το “αίσχος” συνεχίζεται. Ο τόπος είναι κατάλληλος μόνο ως χώρος βοσκής γαϊδάρων. Εκ των περιοίκων

Τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου αποφασίζεται να δημιουργηθεί πρασιά ( ; )

Τον Οκτώβριο του 1964 επιτέλους αποφασίζεται να δημιουργηθεί πάρκο, που θα φέρει το όνομα του δωρητή, και μέσα σ’ αυτό μια παιδική χαρά.

Τον Νοέμβριο του 1964 επισκευές.

Τον Απρίλιο του 1965 ξαναποφασίζεται η δημιουργία παιδικής χαρά στο οικόπεδο Κατσάλη, αντί του χώρου της ΧΑΝΘ. Φαίνεται ότι η οικονομική στενότητα του δήμου δεν επέτρεπε την δημιουργία 2 τέτοιων κέντρων παιδικής αναψυχής.

Στα υπόλοιπα των αποκόμματος, η Αγ. Σοφίας πάνω από την Αχειροποίητο προτάθηκε να μετωνομαστεί σε οδόν Σοφοκλή Βενιζέλου (είχε πεθάνει ένα χρόνο νωρίτερα).

Τον Οκτώβριο του 1965 τροποποιείται το ρυμοτομικό, τον Ιανουάριο του 1966 απόφαση για διαμόρφωση της πλατείας Κατσάλη. Τον Αύγουστο εγκρίνεται δαπάνη για τον ηλεκτροφωτισμό.

Τον Οκτώβριο του 1966 διαπιστώνονται κακοτεχνίες από τον διορισμένο “χατηρικώς” εργοδηγό.

Αναφορά στις κακοτεχνίες και τον Δεκέμβριο. Η συζήτηση αναβλήθηκε.

Με την έλευση της δικτατορίας τέτοιες συζητήσεις και διαφωνίες είναι λογικό να μην περνάνε στις εφημερίδες. Όλα έβαιναν καλώς. Κάποια στιγμή εμφανίστηκε η φιλαρμονική του Δήμου παιανίζουσα στο πάρκο. Τον Μάιο του 1970 αυτά.

Πρέπει να είναι γύρω στα 1970 και είχε αναρτηθεί στις ΠΦΘ. Το πάρκο ακόμη υπό διαμόρφωση με εγκατεστημένο τον ηλεκτροφωτισμό του, επομένως μετά το 1966.

Το πάρκο όπως έχει στις μέρες μας. Η κάθετη οδός δεξιά φέρει το όνομα του Γ. Κατσάλη.