“Η Θεσσαλονίκη”, πρεσβεύει περιηγούμενος την πόλη ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, “δίχως να στερείται ένα μακρόχρονο παρελθόν, όπου καθ’ όλη τη διάρκεια του διατήρησε πάντα τη σημασία της, παρουσιάζεται σαν αστάθμητο γίγνεσθαι.

Είναι άσκημη μας λεν και σύγχρονα ομολογούν οι ίδιοι μπορεί να γίνει πιθανόν η ωραιότερη, παραδείγματος χάριν με την καινούργια παραλιακή οδό που έχει αρχίσει η κατασκευή της.
Είναι λεν η πόλη που θυμίζει Ανατολή, Ασία, σχολιάζοντας εντυπώσεις από το άνω τμήμα.

Φαίνεται, μπορούν να πουν πάλι, όπως το Μανχάταν στον κινηματογράφο, με τα νεόκτιστα μέγαρα της προκυμαίας.
Μπορούν να πουν ότι τα σπίτια της είναι παλιά και ερειπωμένα, ακατάλληλα για οίκηση, δίχως όμως να αρνούνται την γραφικότητά τους.
Ή να πουν πως έχει πολλά νεόδμητα, κολάζοντας την έλλειψη σ’ αυτά κάθε γραφικότητας και ρυθμού.

Στο σημείο της συνάντησης των ανέμων Νότου και Βορρά, θερμή με το λίβα σαν το Μισίρι, όμως τον περασμένο πόλεμο οι αγγλογάλλοι έπαθαν κρυπαγήματα τον χειμώνα.
Έχει ουρανό καταγάλανο σαν τα νησιά, και οι ομίχλες της θυμίζουν Λονδίνο.
Ο όρμος της στο μυχό του Θερμαϊκού, όπου αράζουν σκάφη όλων των θαλασσών, θυμίζει συχνότατα τα δειλινά, λίμνες ηπειρωτικές, όπως της Γενεύης.

Ρομαντική όταν την βλέπεις ανάμεσα από τα δέντρα του Σέιχ Σου, εμπνέει τον πιο ασφυκτικό ρεαλισμό η άποψη των συνοικισμών της.
Αν επικά σ’ εμπνεύσει η Εγνατία, με τη θριαμβευτική αψίδα του Γαλερίου, αισθηματικά μιλάς στην Βασιλίσσης Όλγας, αν υπάρχουν πάροδοι που σου θυμίζουν τα γαλήνια μικροαστικά ποιήματα του Φρανσουά Κοππέ, περνώντας αλλού σε πιάνει πονοκέφαλος, σα να έχει μολύνει την ατμόσφαιρα κάποιο πτώμα.

Όλα αρχινούν στη Θεσσαλονίκη, θέλουν νά ‘ναι, να γίνουν κάτι και τίποτε δεν συνεχίζει όπως άρχισε.
Τα πάντα διακόπτονται ή παραλλάζουν. Οι κλασσικίζουσες τάσεις προς το αρχαίο, οι επίμονες αναμνήσεις της σκλαβιάς, οι αριβιστικές επιδράσεις της εσπερίας.

Ένα σπίτι ψηλό κι ένας άκτιστος χώρος κενός, γεμάτος χαλάσματα και σκουπίδια.
Ερείπια που δεν σε επιστρέφουν στο παρελθόν, αλλά συνυπάρχουν στο ίδιο πλάνο με τα ζωντανά κτίρια. Σε διαφορετικά επίπεδα ο χρόνος χρησιμοποιεί ένα και το αυτό ακίνητο, που αν δεν είναι βέβαιο πως αρχικά ήταν ναός, ακολούθως έγινε τζαμί, καφενείο, φαρμακείο, τηλεφωνικό κέντρο, αποθήκη καπνών, εστιατόριο, γραφείο καμπαρέ και κινηματογράφος.

Πηγή: imma.edu.gr

Φωτογραφία εξωφύλλου: Από τη συλλογή της ομάδας “Παλιές φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης”

Thessaloniki Arts and Culture