Προχωρώντας στον μεσοπόλεμο, η πόλη «σχίζεται» στα δύο. Η φτωχομάνα είναι στην ουσία ένα σύνολο από παράγκες, κατασκευασμένες από τον καιρό των συμμάχων ή την έλευση των προσφύγων, αλλά και από Εβραίους καταδικασμένους στην ανέχεια μετά την πυρκαγιά, καθώς αυξήθηκε ο πληθυσμός που περίμενε να ζήσει από δουλειές του ποδαριού.

Η άλλη πόλη, που χτιζόταν με σχέδιο, έμοιαζε ευρωπαϊκή, αλλαά με πολλά προβλήματα ύδρευσης που συναντώνται σε κάθε βήμα των ειδήσεων. Ωστόσο, κάθε τόσο, διατίθενται οικόπεδα, είτε για αγορά είτε για διανομή. Ακόμη και μέλη του διπλωματικού σώματος παρεμβαίνουν για τη στέγαση και τακτοποίηση των υπηκόων τους.

Η βιομηχανία συνέρχεται και εμφανίζονται σε διαφημίσεις, ήδη επί δικτατορίας Παγκάλου, προϊόντα σχετικά φτηνά για να τα αντέξει ο κόσμος. Νέα τσιγάρα, νέα καταστήματα. Υπάρχει ανταγωνισμός, έντονος μεταξύ Εβραίων, προσφύγων και εντοπίων, για την ώρα κυρίως εμπορικός, αφού και «εβραϊκό ανάγνωσμα» παρέχεται σε αναγνώστες.

Το λιμάνι σπουδαίο

Έκπληξη προκαλεί η δύναμη του λιμανιού, καθώς χωρίς αεροπορία και με το σιδηροδρομικό δίκτυο να συνδέει με την Ευρώπη, αλλα πολύ αραιό, η θαλάσσια συγκοινωνία εμφανίζεται η μόνη που μπορεί να απορροφήσει το εμπόριο και τα ταξίδια, χωρίς να αποτελεί βασανιστική περιπέτεια το ταξίδι.

Η Θεσσαλονίκη κοντά στο 1925 έχει γραμμή για Αλεξάνδρεια, για Πειραιά κι από εκεί προς Μασσαλία, καλύπτει όλα τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, την Πόλη και το Γαλάτσι, ενώ η μεγάλη «εσωτερική» γραμμή, μια μορφή πόστας, περιτρέχει Μακεδονία, Θράκη και Βόρειο Αιγαίο, κι από εκεί μέσω Πειραιά εκτελεί ένα γύρο των λιμανιών της Πελοποννήσου. Συμβάλλει σε αυτό και η καταγωγή πολλών υπαλλήλων και ενστόλων από τη νότια Ελλάδα.

Η γεωργία

Μεγάλη είναι η ανάπτυξη της γεωργίας. Η ανάγκη για μηχανοποίηση του αλωνισμού κι έπειτα του θερισμού αλλά και άλλων μηχανημάτων είναι επίγουσα. Η καταγραφή και παράδοση της προσφυγικής αγροτικής γης βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ η Εκθεση Θεσσαλονίκης συγκεντρώνει το ενδιαφέρον πολλων αντιπροσώπων που πουλάνε κάθε είδους μηχανή, από μηχανές νοικοκυριού (όπως ραπτομηχανές) έως τόρνους, οχήματα, και ανταλλακτικά.

Σε αυτήν την έκρηξη περισσότερο συμβάλλουν οι πρόσφυγες που τολμούν μεγάλες καλλιέργειες και ρισκάρουν τιμές και απορρόφηση, ενώ οι παραδοσιακές καλλιέργειες των εντοπίων ακολουθούν χωρίς έντονη βοήθεια των μηχανών. Ήδη, τα προσφυγοχώρια και οι προσφυγικές συνοικίες, όπως συμβαίνει σε όλη την Ελλαδα, παρουσιάζουν μια εικόνα δράσης και κίνησης.

Η χαζένα και ο Ηρακλής

Μια λεπτομέρεια: η αθλητική ζωή, ποδόσφαιρο, στίβος και αρκετά ομαδικά σπορ, εξαιτίας των ξένων γυμνασίων και των διαφόρων προελεύσεων των μαθητών, που σχηματίζουν ομάδες, είναι πολύ έντονη. Οι ποδοσφαιρικές ομάδες δεν περιβάλλονται ακόμη από δημοφιλείς περιγραφές και υστερία, αλλά ο πρόσφατος ΠΑΟΚ και ο ήδη γηραιός Ηρακλής μαζεύουν πολλούς οπαδούς.

Υπάρχει ακόμη και η απόπειρα, λόγω της ενδοβαλκανικής γνωριμίας με ομάδες από Κροατία, αλλά και της σύνδεσης με την Κεντρική Ευρώπη, να εισαχθούν νέα σπορ στην αγορά. Τότε, βέβαια, οι λέσχες λέγονταν, κατά πιστό συλλαβισμό «κλουμπ», όπως και στην Πόλη.

Ένα σπορ που έκανε εντύπωση, καθώς το έμαθαν από την Τσεχοσλοβακία, το 1927, ήταν η χαζένα. Δηλαδή, η πρόδρομη μορφή του χάντμπολ. Σε διεθνείς επίσης αγώνες εμφανίζεται αραιά και πού κάποιος Ελλην αθλητής. Συχνή είναι η παρουσία αθλητών της πάλης, όπως του διαβόητου Τζιμ Λόντου.

Σανατόριο

Η ελονοσία θέρισε έναν τεράστιο αριθμό προσφύγων. Τη δεκαετία του ’30 το κράτος προχώρησε στην αποξήρανση λιμνών και τεναγών, σε αλλαγές κοίτης μεγάλων ποταμών, Στρυμόνα και Αξιού κυρίως, αλλά και στη δημιουργία ποταμών, όπως ο Λουδίας.

Πέρα από την ελονοσία, μεγάλα προβληματα είχε ο κόσμος από τη φυματίωση και αναπνευστικά προβλήματα, χωρίς να παραβλέπονται η σύφιλη και τα παρομοίως μεταδιδόμενα νοσήματα. Το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου, όπως λεγόταν τότε το νοσοκομείο Παπανικολάου, είναι ένας υγιεινός τόπος, όπου τα νιάτα της πόλης αναρρώνουν ή σβήνουν έπειτα από πολύμηνες θεραπείες, καλό φαγητό και υπομονή.

Τεκέδες και μπάρα

Με τόσες επιστρατεύσεις, φιλοξενίες στρατευμάτων και ιλλιγιώδη κίνηση στο σταθμό και στο λιμάνι, μεγάλο μέρος των Ελλήνων και του άλλου κόσμου γνώριζε την πόλη από τα αμαρτήματά της, για τα οποία έγινε διάσημη, αλλά ανεπισήμως.

Η ιστορία του υποκόσμου της πόλης και η ερμηνεία πολλών συμπεριφορών στα μαύρα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου χρωστάει πολλά στη σύνδεσή του με την «ευυπόληπτη» Θεσσαλονίκη, την πάντα λιγοστή δύναμη χωροφυλακής και τις διαφορές που προέκυπταν από την καταγωγή και τις πολιτισμικές διαφορες.

Οι τεκέδες στην πόλη ήταν πολλοί και σπανίως δεν υπήρχαν κοντά πορνεία. Σε αυτόν τον τομέα δοξάστηκε η τεναγώδης γωνία της πόλης μεταξύ φρουρίου Βαρδαρίου και τέρματος οδού Γιαννιτσών, σχεδόν έως το Αδενδρο.

Τσαντίρια, παραπήγματα, κλεπταποδόχοι, χαρτοπαίκτες, τυχερά παιχνίδια και μύριες σκοτεινές διασκεδάσεις αποκαλύπτονταν σε τραγούδια που υμνούσαν «ζημιάρες» περιοχές ή γεγονότα που μπορεί να συνέβαιναν σε άλλες πόλεις, Πάτρα και Περαία, αλλά έβρισκαν μια παράδοξη εφαρμογή στη Σαλονίκη, όπως το τραγούδι «Ο Αμερικάνος» και πολλά αστέρια της βραδινής πόλης.

Το βαλκανικό όνειρο

Στην πόλη και κατά μήκος του σιδηροδρόμου, στη ζώνη ελεύθερου εμπορίου και στο χονδρεμπόριο, η πολιτική συζήτηση που στοίχειωνε στην πόλη από τον Πρώτο Πόλεμο ήταν οι συνέπειες της βαλκανικής έχθρας ή συνεννόησης. Τα βαλκανικά βασίλεια που συνυπήρξαν δύσκολα με την προσωρινή Ελληνική Δημοκρατία δημιουργούσαν ένα φοβερό γαϊτανάκι ψευδαισθήσεων. Δεν υπήρχε ταπεινόδρον κράτος.

Η Βουλγαρία, με τον αλυτρωτισμό και τον αγροτισμό της, η Σερβία, υπερβολικά βέβαιη και υπεροπτική για το γενναίο στρατό της και με την εμμονή της να στέκεται ισότιμα απέναντι στην Ιταλία, η Κροατία, έντονα φασίζουσα και αισθανόμενη υπεροχή έναντι των Σέρβων, η Ρουμανία, που κανένας δεν της χαλούσε χατίρι, και η αυταρχική κεμαλική Τουρκία, που σάστιζε τους Έλληνες και τους ανησυχούσε, λόγω του «τούρκικου πατριαρχείου» του παπα-Ευτύμ και άλλων κινήσεων, οδηγούσαν την Ελλάδα σε προσπάθειες κατάστρωσης ενός συμφώνου μη επίθεσης, κατά τις αρχαίες προσπάθειες της Αντάντ.

Αυτό το όνειρο δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, διότι η αντιπαλότητα Ελλάδας και Βουλγαρίας, Βουλγαρίας και Σερβίας, ήταν πολύ έντονη για να βρεθεί κάποια ζώνη διαλόγου. Εξάλλου, όσο πλησίαζε ο πόλεμος και ξεφύτρωνε κάθε τόσο ο αντιπρόσωπος του Αξονα στα Βαλκάνια, η Ιταλία, μετά το 1938 φαινόταν -και ορθώς- ματαιοπονία κάθε συμμαχική απόπειρα κατευνασμού. Απλώς, η Ελλάδα, ακολουθώντας τους Αγγλους, υποστήριζε θερμά τη συμμαχία με την πιο ανίσχυρη στρατιωτικά δύναμη, τη Σερβία.

Η αναδάσωση

Μια λεπτομέρεια: ο αρχιτέκτων Ζάχος φωτογράφισε τα πέριξ της Θεσσαλονίκης, όσο αναστήλωνε τον Άγιο Δημήτριο. Φαίνεται από αυτές τις φωτογραφίες η γυμνότητα των περιαστικών λόφων. Το 1930 έγινε μια από τις πρώτες συσκέψεις για αναδάσωση των χιλίων δέντρων. Μαζί με τους νέους συνοικισμούς, όπως η «Τριανδρία», και την πρώτη υλοποίηση του σχεδιασμού Εμπράρ, ο διχασμός της πόλης απέκτησε υλικό, οπτικό υπόβαθρο.

Πηγή :agelioforos.gr

Thessaloniki Arts and Culture,http://www.thessalonikiartsandculture.gr/