Ο γάλλος συγγραφέας Πατρίκ Μοντιανό, απόγονος της γνωστής εβραϊκής οικογένειας της Θεσσαλονίκης Μοδιάνο, βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2014

Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία ανακοίνωσε ότι ο Μοντιανό βραβεύεται για την «τέχνη της μνήμης με την οποία “ξύπνησε” τα πιο αδιανόητα ανθρώπινα πεπρωμένα και αποκάλυψε τον μικρόκοσμο της Κατοχής».

Ο Μοντιανό, γεννήθηκε το 1945 στα προάστια του Παρισιού, στην κάποτε φτωχή περιοχή της Μπιλανκούρ, που τώρα είναι κέντρο πολυεθνικών γραφείων. Τότε εκεί έβρισκαν φτηνό κατάλυμα οι φτωχοί Σεφαραδίτες Εβραίοι όπως η οικογένεια του πατέρα του Μοντιανό, η οποία μετακόμισε από τη Θεσσαλονίκη στο Παρίσι.

Η οικογένεια Μοδιάνο όπως ονομαζόταν στα ελληνικά, αποτελούσε μάλιστα παράδειγμα στην συμπρωτεύουσα καθώς ήταν πολύ θρησκευόμενη και πολλά μέλη της ήταν ραβίνοι στις συναγωγές της πόλης. Η στοά Μοδιάνο στην όμορφη πόλη του Θερμαϊκού είναι δημιούργημα της πολύ ισχυρής τότε οικογένειας Μοδιάνο.

Παρ’ όλα αυτά όμως, το άμεσο παρελθόν των προγόνων του Μοντιανό δεν ήταν και τόσο άσπιλο. Ο πατέρας του κατά την διάρκεια της κατοχής ήταν μαυραγορίτης ο οποίος μάλιστα λέγεται ότι συνεργάστηκε με τους Ναζί κάνοντας χρυσές δουλειές.

Ίσως όλα αυτά να οδήγησαν τον νεαρό Πατρίκ να προσπαθεί να εξιλεωθεί μέσω μιας συνεχούς αναζήτησης και εξιστόρησης των τραγικών γεγονότων του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου στις ιστορίες των βιβλίων του.

Τα παράδοξα των Εβραίων και τα πολλές φορές ειρωνικά και αυτοσαρκαστικά του διηγήματα, περιγράφουν την εξέλιξη και την πολλές φορές κωμικοτραγική ζωή χαρακτήρων που συνδεόνται με τον εβραϊσμό.

«Ο παππούς μου γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1867 στη Θεσσαλονίκη. Φαίνεται ότι ήταν αρκετά νέος όταν έφυγε για την Αίγυπτο» έχει πει ο ίδιος. «Πιστεύω ότι εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια. Ωστόσο, ήταν ο πατέρας του που είχε φύγει από τη Θεσσαλονίκη στα 1880 και είχε εγκατασταθεί στην Αίγυπτο με τα παιδιά του.

Ο προ-πάππος μου είχε τέσσερα παιδιά από τον πρώτο του γάμο με την Τζόια Σαράνο. Ο παππούς μου ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία. Και τα τέσσερα γεννήθηκαν πιθανότατα στη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, ο προ-πάππος μου παντρεύτηκε για δεύτερη φορά και έκανε άλλα τέσσερα παιδιά, όλα γεννημένα στην Αλεξάνδρεια» αφηγείται ο συγγραφέας, σύμφωνα με την ιστοσελίδα themodianos.gr.

Από το 1967 ασχολείται επαγγελματικά με το γράψιμο. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους συγγραφείς. Πολλοί τον χαρακτηρίζουν γίγαντα εξαιτίας του ύψους του (είναι 1,98 μέτρα).

Σύμφωνα με τον μόνιμο γραμματέα της Σουηδικής Ακαδημίας, Πήτερ Ένγκαλντ, ο Μοντιανό ασχολείται με τα θέματα της μνήμης, του χρόνου, της ταυτότητας, της αναζήτησης. Έχει γράψει εκτός από μυθιστορήματα, παιδικά βιβλία και σενάρια. Πολλά από τα έργα του διαδραματίζονται στο Παρίσι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η Σουηδική Ακαδημία τον χαρακτήρισε τον «Μαρσέλ Προυστ της εποχής μας».

Έχει τιμηθεί με το μεγάλο βραβείο μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας το 1972, με το βραβείο Goncourt το 1976, με το βραβείο του Ιδρύματος Pierre de Monaco το 1984 και με το μεγάλο βραβείο λογοτεχνίας Paul Morand, για το σύνολο του έργου του, το 2000.

Το γνωστότερο μυθιστόρημά του είναι η Οδός Σκοτεινών Μαγαζιών, με ήρωα τον Ντετέκτιβ Γκυ Ρολάν που πάσχει από αμνησία.

Έχει γράψει το σενάριο για την ταινία του Λουί Μαλ Lacombe Lucien. Είχε παίξει στο πλευρό της Κατρίν Ντενέβ στην ταινία Geneologies of a crime (1997).

Για το Νόμπελ, η Σουηδική Ακαδημία έλαβε 210 υποψηφιότητες. Διαψεύδοντας τα προγνωστικά -τα οποία δεν τον ανέφεραν καν- ο Μοντιανό άφησε πίσω του τις δημοφιλείς επιλογές των Φίλιπ Ροθ και Χαρούκι Μουρακάμι.

Εργογραφία:

• (1968) La Place de l’Étoile
• (1969) La Ronde de nuit
• (1972) Les Boulevards de ceinture (Grand prix du roman de l’Académie française)
• (1975) Villa triste
• (1977) Livret de famille
• (1978) Rue des boutiques obscures (Prix Goncourt)
• (1981) Une Jeunesse
• (1981) Memory Lane
• (1982) De si braves garçons
• (1984) Quartier Perdu
• (1986) Dimanches d’août
• (1988) Catherine Certitude
• (1988) Remise de Peine
• (1989) Vestiaire de l’enfance
• (1990) Voyage de noces
• (1991) Fleurs de Ruine
• (1992) Un Cirque passe
• (1993) Chien de printemps
• (1997) Dora Bruder
• (1999) Des inconnues
• (2001) La Petite Bijou
• (2003) Accident nocturne
• (2004) Un pedigree
• (2007) Dans le café de la jeunesse perdue

Στα ελληνικά κυκλοφορούν:

• (2008) Στο café της χαμένης νιότης, Πόλις
• (2005) Νυχτερινό ατύχημα, Πόλις
• (2004) Ήταν όλοι τους τόσο καλά παιδιά…, Πόλις
• (2002) Η μικρή Μπιζού , Πόλις
• (1999) Ντόρα Μπρούντερ, Πατάκη
• (1996) Κυριακές του Αυγούστου, Καστανιώτη
• (1995) Το άρωμα της Υβόννης, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
• (1992) Άνθη ερειπίων, Οδυσσέας
• (1988) Οδός σκοτεινών μαγαζιών, Κέδρος
• (1987) Η χαμένη γειτονιά, Χατζηνικολή

Πηγή: kostasvakouftsis.blogspot.gr, κείμενο Κώστας Βακουφτσής

Thessaloniki Arts and Culture, http://www.thessalonikiartsandculture.gr/