Ας υποθέσουμε ότι κατανοούμε το αυτονόητο: ότι ο σταθμός Βενιζέλου είναι αστεία κοντά, ούτε 500μ από τον σταθμό Αγίας Σοφίας.
Δεν προλαβαίνει το τρένο να ξεκινήσει και πρέπει να ξανασταματήσει. Ακόμα και αν έγινε για λόγους αποσυμφόρεσης από τους πολλούς επιβέτες του Κέντρου, δεν πάυει να είναι κακός σχεδιασμός.
Αυτό ο κακός σχεδιασμός όμως, ίσως έγινε αφορμή να ανακαλύψουμε αυτήν την εκπληκτική υπόγεια πολιτεία, τη “Βυζαντινή Πομπηία” της Θεσσαλονίκης.
Οι ειδικοί λένε ότι μπορούμε να παρακάμψουμε τον σταθμό Βενιζέλου και το Μετρό να λειτουργήσει κανόνικά.
Στη συνέχεια είτε μπορεί να βρεθεί λύση και να λειτουργήσει ο Σταθμός χωρίς μετακίνηση των Αρχαίων είτε να καταργηθεί.
Αν ο Σταθμός καταργηθεί, δίνεται μια μεγάλη ευκαιρία για ένα μοναδικό ζωντανό Μουσείο στα Παγκόσμια χρονικά.
Ωστόσο, έτσι δημιουργούνται κάποια σημαντικά ερωτήματα:
1. Αν καταργηθεί ο Σταθμός Βενιζέλου, τι θα γίνει με την ανασκαφή; Ποιος φορέας θα πρέπει να επιληφθεί του θέματος; Υπάρχουν τα χρήματα για να δημιουργηθεί ένα έργο που θα κάνει τη Θεσσαλονίκη κορυφαίο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως στα επόμενα χρόνια;
2. Υπάρχουν διορατικοί άνθρωποι – ηγέτες να αντιληφθούν την ευκαιρία του μέλλοντος που διαφαίνεται για τη Θεσσαλονίκη;
3. Υπάρχει πολιτική βούληση, πέρα από σκοπιμότητες, εγωισμούς και αντιπαραθέσεις, για να ξεμπλοκαριστούν τα έργα που είναι απαραίτητα;
4. Υπάρχει στους ιθύνοντες “επιχειρηματικό ένστικτο” ή θέλουν απλά να φύγει η “καυτή πατάτα” από τα χέρια τους και να “τακτοποήσουν” απλά την πόλη, αγνοώντας την πρόκληση και το μέλλον;
5. Μπορούμε όλοι μας να οραματιστούμε τη Θεσσαλονίκη 20 χρόνια μετά ως τον απόλυτο προορισμό για να ζήσεις κυριολεκτικά τη Βυζαντινή εποχή;
6. Θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε την Αθήνα χωρίς την Ακρόπολη; Γιατί αν ο Παρθενώνας ήταν θαμμένος σε κάποια στάση μετρό στο Θησείο ή στο Μοναστηράκι, ίσως να κάνανε τότε την ίδια κουβέντα. Εδώ υπάρχει στην Αντιγονιδών – και θα το υπενθυμίζω πάντα – ο “Ναός της Αφροδίτης”, ο οπόιος είναι θαμμένος και ένα μεγάλο ποσοστό των συμπολιτών μας δεν γνωρίζει καν την ύπαρξή του.
Τέλος, κάπου διάβασα σε μια συνέντευξη του Παολο Οντορίκο, Διευθυντή Σπουδών στην Σχολή Ανώτατων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Παρίσι και ιδρυτή του Κέντρου Βυζαντινών, Νεοελληνικών και Νοτιοανατολικών Ευρωπαϊκών Σπουδών στην Αναστασία Γρηγοριάδου, στον 958fm της ΕΡΤ3.
Διαβάστε τι έλεγε τότε:
“ΠΟ: Τα έχω δει εχθές (ΣΗΜ: Φεβ 2013!), έμεινα έκπληκτος γιατί πρόκειται για τα σπουδαιότερα ευρήματα κατά τη γνώμη μου της βυζαντινής εποχής… Είναι καταπληκτικό. Εμενα η ιδεα που μου ήρθε στο κεφαλι (στο μυαλό) ήταν της Πομπηίας, δηλαδή βλεπετε κατευθείαν εκεί πώς λειτουργούσε η πολη η βυζαντινή. Είναι συγκλονιστικό, δεν εχω άλλα λόγια. Όλες οι πολεις οι αρχαίες, κατά το ρωμαϊκό σχεδιο ειχαν το λεγόμενο Cardo και το λεγόμενο Decumanos, δηλαδή τους δυο κυριότερους άξονες της πολης.
Ο ενας που πήγαινε βόρεια-νότια και ο άλλος που πηγαινε ανατολικά-δυτικά. Εκεί βρεθηκε ακριβώς το σημείο όπου οι δύο δρόμοι διασταυρώνονται και υπηρχε ένα τετραπυλο, δηλαδή μπορουμε να φανταστουμε πώς ήτανε, τεσσερις καμαρες, δυο επανω στον Decumanos και δυο στον Cardo να κανουν (να σχηματιζουν) ένα κτίριο κι εκεί μεσα περνουσε όλη η κυκλοφορία, αμαξες, πεζα, αλογα κτλ. Και από κει κατά τον Cardo δηλαδή στην κατευθυνση βόρεια-νότια, ας το πούμε από την Ανω Πολη προς τη θαλασσα, εκεί που είναι η Βενιζέλου, βρισκονται κολώνες, κίονες. Και φαίνεται πεντακάθαρα πώς αυτός ο δρόμος ήταν όλος με κίονες. Είναι συγκλονιστικό και αυτό: μετα τη μεγαλη πυρκαγια (σημ. του 1917), ο γαλλος αρχιτεκτονας ο Εμπράρ εχει κανει ένα σχεδιο πολεως καινουριο που ήταν εμπνευσμενο από τα βυζαντινά.
Σαν την οδό Αριστοτελους (σημ. όπως την βλεπουμε και τωρα), στην βυζαντινη εποχή υπήρχε ακριβως το ίδιο σχεδιο (του δρόμου) μόνο που ήταν επι της Βενιζέλου. Αυτό, για να εχουμε μια ιδεα τι μπορουσε να ηταν. Είναι εκπληκτικό, δεν εχω δει άλλο τοσο σημαντικό βυζαντινό. Στην Κωνσταντινούπολη ναι μεν υπηρχε, βεβαίως, αλλά σήμερα δεν φαίνεται τιποτε. Οποιοι πηγαίνουν εκεί, δυστυχώς εχουν ρημάξει τα παντα, δεν υπαρχει τιποτα, ενώ εδώ το εχουμε.
ΑΓ: Συμφωνα με όσα λετε δηλαδή είναι ένα μοναδικό ευρημα όχι μόνο για την Θεσσαλονίκη, όχι μόνο για την Ελλαδα αλλά για όλο τον βυζαντινό κόσμο σε σχεση με ό,τι εχει βρεθεί έως σημερα;
ΠΟ: Ακριβώς αυτό. Και η Θεσσαλονίκη εχει πάρα πολλά τέτοια μοναδικά στοιχεία. Γνωρίζω την Θεσσαλονίκη, ημουν είκοσι χρονών όταν πρωτοήρθα, τώρα είμαι εξήντα, μετράτε. Η Θεσσαλονίκη έχει έναν βυζαντινό χαρακτηρα πάρα πολύ σημαντικό. Εδώ θα ήθελα να πω δυο τρία πράγματα.
Η Θεσσαλονίκη ολόκληρη είναι ένα μουσείο βυζαντινό. Δεν υπαρχει άλλη πόλη που να έχει τοσες πολλές π.χ. βυζαντινες εκκλησίες. Οσο αφοραά τον βυζαντινό πολιτισμό εχουμε ως μνημεία δυστυχώς μόνο βυζαντινες εκκλησίες, λέω δυστυχώς γιατί θα θελαμε πολύ περισσότερα, να ξερουμε πώς ήταν τα σπίτια, παλάτια κτλ. Εδώ στην Θεσσαλονίκη ενας που θελει να ξερει μπορεί να δει ολοκληρη την εξελιξη της βυζαντινης αρχιτεκτονικής, και μεταβυζαντινης επισης, εχει από τον 4ο αι. και για κάθε αιώνα σχεδόν μια καινούρια εκκλησία, ένα καινούριο στυλ που συνεχίζει μεχρι τα οθωμανικά χρόνια. Είναι φανταστικό…”
Και συνεχίζει αναλύοντας όλη την πόλη. Δεν χρειάζεται να διαβάσουμε τα υπόλοιπα. Αντιλαμβανόμαστε το μεγαλείο της Ιστορίας αυτής της πόλης. Το μόνο που περιμένει είναι να το αναδείξουμε.
Οι ευκαιρίες είναι σήμερα και έχουν επιπτώσεις στο αύριο.
Οι ηγέτες κρίνονται από τις αποφάσεις τους στα δύσκολα. Και από την ικανότητά τους να βρίσκουν λύσεις με προοπτική ευημερίας.
