Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη

Ένας αρχιτέκτονας που δεν είναι τόσο γνωστός στη Θεσσαλονίκη, όσο γνωστά είναι τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε.
Ένας άνθρωπος που έζησε στη Θεσσαλονίκη 30 χρόνια, αγάπησε την πόλη και εμείς αγαπήσαμε πολύ το έργο του. Χωρίς οι περισσότεροι να γνωρίζουμε τίνος είναι.

Γεννήθηκε στις 7 Μαΐου 1866 στο Morlaix της Γαλλίας και πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 4 Αυγούστου 1947 αφήνοντας πίσω του σπουδαίο έργο.

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη ΘεσσαλονίκηΗ ζωή του κυριολεκτικά μυθιστορηματική. Όταν ήρθε στη Θεσσαλονίκη είχε περάσει πολλά χρόνια στο Μπουένος Άιρες, στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στην Ινδοκίνα, το Σουδάν, την Ιαπωνία, τη Μαδαγασκάρη, το Τόνκιν, τη Σενεγάλη και γενικότερα σε πολλές αποικίες της Γαλλίας.
Ήταν μηχανικός – αρχιτέκτονας στο Γαλλικό Ναυτικό και έτσι συμμετείχε σε συνολικά 14 εκστρατείες με παραμονή πολλών ετών σε χώρες σε όλον τον πλανήτη.

Στη Θεσσαλονίκη ήρθε τον Αύγουστο του 1915 αφήνοντας πίσω του 4 γάμους (2 χηρείες), 2 παιδιά, μια σύζυγο στη Σενεγάλη και μια έντονη ζωή.
«Κοσμοπολίτης κατασκευαστής και ταξιδευτής», όπως τον περιγράφει η κα Γερόλυμπου, «αποικιοκράτης αλλά και πολίτης του κόσμου», «καινοτόμος αλλά και συμβατικός», μια «τυχοδιωκτική αλλά και ρομαντική μορφή», ο Γάλλος μηχανικός πριν καταλήξει στη Θεσσαλονίκη είχε πολυτάραχο βίο.

Η ζωή του ήταν μια παγκόσμια περιπλάνηση με ενδιάμεσους σταθμούς τους γάμους του, οι οποίοι μάλλον λειτουργούσαν σαν ένας σταθμός ξεκούρασης και μετά εκκίνησης μιας νέας δημιουργικής περιπέτειας.

Το 1917 μετά τη Μεγάλη Πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης στις 18 Αυγούστου 1917 (δείτε εδώ ένα σπουδαίο βίντεο: “Θεσσαλονίκη η μεγάλη φωτιά του 1917, ένα σπάνιο βίντεο από Σέρβους!”), συμμετείχε σε επιτροπή με επικεφαλής τον σπουδαίο Ερνέστ Εμπράρ (Ernest Hébrard), τον Ε.Mawson, τους Έλληνες αρχιτέκτονες Α. Γκίνη, Αριστοτέλη Ζάχο και Κωνσταντίνο Κιτσίκη αλλά και τον Δημάρχου Κώστα Αγγελάκη, οι οποίοι αποτελούσαν τη Διεθνή Επιτροπή Σχεδίου (πολιτικός επικεφαλής ο υπουργός Συγκοινωνιών, Αλέξανδρος Παπαναστασίου).

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
Pleyber, στη μέση στην πάνω σειρά. Εμπράρ, κάτω αριστερά

Ο Joseph Pleyber ασχολήθηκε κυρίως με την οδοποιία και την αποχέτευση στο Σχέδιο Εμπράρ.

Το 1918 σε ηλικία 52 ετών αφού πλέον είχε αποστρατευτεί, αποφασίζει να ξεκινήσει νέα καριέρα αρχιτέκτονα-μηχανικού στη Θεσσαλονίκη, αφού όπως έγραφε στις οικογένειές του, συνδέθηκε με μια όμορφη Θεσσαλονικιά.
Μάλιστα, σύμφωνα με την κυρία Γερόλυμπου, έστελνε πάκα από καρτ ποστάλ ολόκληρα στις οικογένειές του από κάθε μέρος του κόσμου που βρισκόταν στις οποίες η μπροστινή πλευρά είχε φωτογραφία του τόπου και πίσω δήλωνε απλά την αγάπη του χωρίς πολλά λόγια.

Η όμορφη Θεσσαλονικιά ήταν η Μαρία Ρηγοπούλου (Μαρίκα) και ο Pleyber έζησε μαζί της ευτυχισμένος μέχρι το τέλος της ζωής του. Ήταν πολύ τρυφερός και με τη γυναίκα του αλλά και με τα δύο αγόρια του που είχε προφανώς από προηγούμενο γάμο του και με τα οποία επικοινωνούσε συνεχώς.

Ο γάμος τους (5ος) τελέστηκε στην Καθολική Εκκλησία και ήταν ο γάμος της χρονιάς τότε. Ο Pleyber ήταν πολύ τρυφερός και ερωτευμένος με τη γυναίκα του, παρά τη μεγάλη διαφορά ηλικίας που είχαν, αλλά δεν ξεχνούσε ποτέ και τους γιους του.

Τι έκανε επαγγελματικά στη Θεσσαλονίκη ο Playber:

Το 1918 λοιπόν, έφυγε ο στρατός. O Pleyber , πέρα από τη συμμετοχή του στη Διεθνή Επιτροπή Σχεδίου, ιδρύει μια εταιρία Γαλλοελληνική, η οποία μεσίτεψε για το Ελληνικό Κράτος για την αγορά των πολλών και σπουδαίων εγκαταστάσεων με Νοσοκομεία, που άφηνε η Στρατιά της Ανατολής γύρω από τη Θεσσαλονίκη.

Μετατρέπει  τα Νοσοκομεία σε οικισμούς προσφύγων, οι οποίοι κατέφθαναν στη Θεσσαλονίκη το 1919 από τη Σοβιετική Ένωση. Οι οικισμοί εντάχθηκαν στον πολεοδομικό ιστό της Θεσσαλονίκης στη συνέχεια, ωστόσο, τα πάρκα, οι αλέες και οι χώροι αναψυχής με τις παιδικές χαρές κόπηκαν από τον σχεδιασμό του Joseph Pleyber από την Ελληνική Κυβέρνηση.

Ενημερώνει για τη χρήση του μπετόν και τη σπουδαιότητά του, όμως δεν εισακούγεται παρά μόνο μετά τους σεισμούς της Χαλκιδικής το 1930.
Το 1924 ξεκινά η ανοικοδόμηση της αγοράς της Θεσσαλονίκης (στο κέντρο, μετά τη διάνοιξη της Τσιμισκή) και ο Joseph Pleyber αναλαμβάνει να σχεδιάσει κάποια από τα σημαντικότερα κεντρικά κτήρια της πόλης.

Αγωνίστηκε, χωρίς τελικά να το καταφέρει, να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον Γάλλων κεφαλαιούχων ώστε να ανοικοδομήσουν οργανωμένα τη Θεσσαλονίκη.

Εξαιρετικός ο σχεδιασμός του πρώτου κτηρίου γραφείων της πόλης, του Μεγάρου Ναχμία (Τσιμισκή 13), το οποίο ήταν πρωτοποριακό για την εποχή με εκλεκτικιστικά στοιχεία.

Κάτι ακόμα σημαντικό ήταν ότι ο Joseph Pleyber ασχολήθηκε ακόμα και με μικρές κατοικίες τις οποίες φρόντιζε να τις κατασκευάζει με τρόπο αντισεισμικό, όπως και με μικρά διαμερίσματα των 70 τμ, για τα οποία συμβούλευε να εκμεταλλεύονται όλες τις κόγχες και τις γωνίες για ντουλάπια και βιβλιοθήκες όπως και έπιπλα, να αποφεύγονται τα πολλά διακοσμητικά και να προτιμούν minimal σχεδιασμούς και ειδικά στη μέση να είναι ανοιχτά όσο το δυνατόν για να μπορούν με μερικές μετακινήσεις να διαμορφώνονται εύκολα σε κάτι άλλο.

Γενικότερα στον σχεδιασμό του ήταν υπέρ των ήρεμων και νηφάλιων γραμμών και προσπάθησε παρά το σπουδαίο όνομά του να είναι ταπεινός στη συμπεριφορά του και στις επιλογές των έργων του.
Μην ξεχνάμε ότι την εποχή εκείνη στη Θεσσαλονίκη διέπρεπαν ήδη ο Vitaliano Posseli, ο Pietro Arrigoni, ο Ξενοφών Παιονίδης, ο Γιώργος Μανούσος, ο Μαξ Ρούμπενς, ο Λεονάρντο Τζενάρι κλπ.

Τελευταία του πρόταση για την πόλη, στα μέσα της δεκαετίας του 30, όντας πλέον 70 ετών, μια Garden City (Κηπούπολη) στον Χορτιάτη. Καθώς η Θεσσαλονίκη δεν έχει θέρετρο, προτείνει τη δημιουργία ενός τόπου με πρότυπους για την εποχή οικισμούς, τεράστιους χώρους υποδοχής, κήπους και πάρκα, καζίνο και σάλες χορού, που θα προσομοιάζει στα πιο πλούσια Ευρωπαϊκά θέρετρα της εποχής.

Για το έργο αυτό ζητάει την οικονομική συνδρομή από επιφανείς Θεσσαλονικείς, ωστόσο μπλέκει στα γρανάζια της απίστευτης γραφειοκρατίας, της πολυνομίας και των χρηματισμών (ναι, από τότε), αναγκάζεται να πάρει δάνειο ο ίδιος από την Εθνική Τράπεζα βάζοντας ενέχυρο την περιουσία του, ωστόσο οι μεγάλες καθυστερήσεις έκαναν το οικονομικό σχέδιο να αποτύχει και εκείνον να χάσει την περιουσία του.
Σημειωτέον ότι το σχέδιο τελικά εγκρίθηκε και ισχύει μέχρι σήμερα.

Σε καρτ ποστάλ που έστειλε στην οικογένειά του, βλέπουμε τον ίδιο και τα οικόπεδα από το σχέδιό του που έχασε από την τράπεζα.

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
Από ομιλία της κυρίας Γερόλυμπου στο BLOD

Το 1944 10 μέρες πριν το τέλος του Β’ Π.Π., στον Χορτιάτη, στο χωριό που μένει ο Joseph Pleyber, σκοτώνουν έναν Γερμανό αξιωματικό και οι Γερμανοί για εκδίκηση καίνε όλο το χωριό, μαζί με το σπίτι του καθώς και όλους τους κατοίκους σε ένα φούρνο. Μια ακόμα μαύρη σελίδα της κατοχής, το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη. Ο Πλεϋμπέρ κατόρθωσε με τη γυναίκα του να φύγει στο βουνό και να σωθούν.

Έμεινε στη Θεσσαλονίκη που αγάπησε μέχρι το τέλος της ζωής του στις 4 Αυγούστου 1947.

Μετά τον θάνατό του, η σύζυγός του, η Μαρίκα, αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα τόσο με την πρώην οικογένεια του άντρα της και συγκεκριμένα τα 2 παιδιά του, όσο και με κρατικούς νόμους, αφού δεν μπόρεσε να πάρει σύνταξη καθώς ο καθολικός γάμος δεν αναγνωριζόταν από το ελληνικό κράτος και ταυτόχρονα ούτε από το γαλλικό αναγνωριζόταν ο ελληνικός γάμος ενώ δεν είχε πάρει γαλλική υπηκοότητα. Τα παιδιά του διεκδίκησαν την περιουσία του και την απέκτησαν και η ίδια έμεινε χωρίς οικονομική στήριξη. Σύμφωνα με πληροφορίες στα τελευταία χρόνια της ζωής της είχε στήριξη από τον αδελφό της.

Ο τάφος του βρίσκεται στα συμμαχικά νεκροταφεία Ζέιντενλικ.

Για το έργο του τιμήθηκε με τον σταυρό του αξιωματικού της “Λεγεώνας της Τιμής”, ενώ είναι επίσης αξιωματικός του “Τάγματος του Σωτήρα” της Ελλάδας.

Πηγές
Όλες οι πληροφορίες είναι από ομιλίες και άρθρα της κυρίας Αλέκας Γερόλυμπου – Καραδήμου, κυρίως όμως από:
blod.gr
gpleyber.free.fr
kathimerini.gr

Οι φωτογραφίες είναι επιλεγμένες από τους φωτογράφους της ομάδας Thessaloniki Arts and Culture Photos και έχουν αναρτηθεί με αλφαβητική σειρά των δημιουργών.
©Οι φωτογραφίες είναι πνευματική ιδιοκτησία των δημιουργών. Για οποιαδήποτε χρήση μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί τους. Το όνομα του κάθε δημιουργού αναγράφεται κάτω από την αντίστοιχη φωτογραφία του, ακριβώς όπως αναγράφει το προφίλ του στο Facebook.

1. “Μέγαρο Γκατένιο – Φλωρεντίν”, Τσιμισκή – Βενιζέλου – Αγίου Μηνά 18, Θεσσαλονίκη

Ένα από τα ομορφότερα κτήρια στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, που δεσπόζει με τρεις προσόψεις στη Τσιμισκή – Βενιζέλου και Αγίου Μηνά 18.

Κτίστηκε το 1925 καθώς τα αρχικά σχέδια το 1924 είχαν γίνει για κτήριο γραφείων και στη συνέχεια αναπροσαρμόστηκαν για να στεγαστεί η Εθνική Τράπεζα.
Ήταν ιδιοκτησία του Μωύς Α. Γκατένιο, εμπόρου κοσμημάτων και του Ιακώβ Φλωρεντίν, ο οποίος είτε ήταν Έλληνας υπήκοος υφασματέμπορος, είτε πρόκειται για άλλο πρόσωπο με το ίδιο όνομα, έμπορος δερμάτων.

Σπουδαίο εκλεκτικιστικό κτήριο στην αγορά της Θεσσαλονίκης – που αρχίζει να κτίζεται μετά το 1924 – και χαρακτηρίζεται από τις γωνιαίες διαμορφώσεις των όψεων που καταλήγουν στους πυργίσκους με την τυπική τραπεζοειδή στέγαση, καλυμμένη με ειδικές φολίδες.
Με πλούσια διακόσμηση στο εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό του, επηρεασμένη από το γαλλικό ροκοκό.
Περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφίες αρχείου εδώ

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Κυριακος Γκογκοπουλος
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©κωστας κωνσταντινιδης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Effrosini Vasilarou
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Tommy Courtis

2. “Μέγαρο Μάλαχ (Καραδήμου – Σταμούλη)”, Ερμού 21 με Βενιζέλου, Θεσσαλονίκη

Κτίστηκε το 1925 από τους Joseph Pleyber (Ζοζέφ Πλεϋμπέρ) και Eli Hassid Fernandez (Ελί Χασσίδ Φερνάντεζ) για τους Πελοπίδα Σταμούλη και Αλέξανδρο Καραδήμου.

Βρίσκεται στη γωνία Ερμού 21 με Βενιζέλου, Θεσσαλονίκη.

Εκλεκτικιστικό, με εκτεταμένα ανοίγματα που καταλαμβάνουν την πρόσοψη και κυρίαρχα τα κατακόρυφα φέροντα δομικά στοιχεία, είναι ένα κτήριο εντυπωσιακό που τραβάει την προσοχή μας στο κέντρο της πόλης.
Το κτήριο αποτελείται από ισόγειο και 4 ορόφους.

Η τεταρτοκυκλική χάραξη της κάτοψης του κτιρίου στη συμβολή των οδών Ερμού και Βενιζέλου ενισχύει την προοπτική της γωνιακής οικοδομής.
Εντυπωσιακό εσωτερικό, θύμιζε στην εποχή του, Γαλλικά πολυκαταστήματα. Το πρώτο μεγάλο αποκλειστικά πολυκατάστημα σε Ευρωπαϊκά πρότυπα.
Στον τελευταίο όροφο ράβονται φορέματα και δημιουργείται ατελιέ μόδας όπως στους περισσότερους Γαλλικούς οίκους.
Εκείνο που τραβούσε την προσοχή ήταν η εκπληκτική χρυσή εσωτερική σκάλα που δυστυχώς όμως αντικαταστάθηκε κατά την ανακαίνισή του.

Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο νεότερο μνημείο με απόφαση του 1983.

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Jiannis Batzilis‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Tommy Courtis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis

3. Οικία Ascher Israel (Τερκενλή), Αγίας Σοφίας 33 &, Ερμού, Θεσσαλονίκη

Βρίσκεται στην Αγίας Σοφίας 33 &, Ερμού.
Είναι ένα κτίριο που θαυμάζουμε πολλές φορές περνώντας από την περιοχή της Αγίας Σοφίας.

Κτίστηκε το 1925 για τον Ascher Israel (Ασέρ Ισραέλ) από τους Joseph Pleyber (Ζοζέφ Πλεϋμπέρ) και Eli Hassid Fernandez (Ελί Χασσίδ Φερνάντεζ).
Είναι ένα αξιόλογο δείγμα της τοπικής αστικής αρχιτεκτονικής κατά την περίοδο του μεσοπολέμου.

Τα σχέδια προέβλεπαν τριώροφο κτήριο με ισόγεια καταστήματα.
Στις δύο όψεις κυριαρχούσαν οι προεξοχές των κεντρικών τμημάτων, οι οποίες έδιναν έναν πυργοειδή χαρακτήρα στη σύνθεση και κατέληγαν σε κεραμοσκεπή με έντονες κλίσεις, δημιουργώντας μια αντίθεση με το υπόλοιπο τμήμα που εμφανίζονταν επίπεδο (δώμα).

Δεν εφαρμόστηκε ωστόσο το αρχικό σχέδιο καθώς καταργήθηκε ο τρίτος όροφος, εκτός από τις προεξοχές και έτσι το κτήριο έμεινε ημιτελές.
Ο Pleyber διαφώνησε ως προς αυτό και αποχώρησε. Έτσι την κατασκευή του ολοκλήρωσε τελικά ο Φερνάντεζ.

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Charalampidis Anastasioss‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Panos Kazanasmas
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis

4. “Ξενοδοχείο Tourist”, Μητροπόλεως 21 με Κομνηνών, Θεσσαλονίκη

Βρίσκεται στη Μητροπόλεως 21 με Κομνηνών, στο κέντρο της πόλης.
Κτίστηκε το 1924 από τους Joseph Pleyber (Ζοζέφ Πλεϋμπέρ) και Eli Hassid Fernandez (Ελί Χασσίδ Φερνάντεζ) αφού είχε σχεδιαστεί από την πρώτη στιγμή για να γίνει ξενοδοχείο.
Άλλωστε βρισκόμαστε σε μια εποχή κατά την οποία σύμφωνα με το Σχέδιο Εμπράρ, έχει αρχίσει πλέον η ανοικοδόμηση του Κέντρου της Θεσσαλονίκης.

Έχει 3 ορόφους και ισόγειο ενώ εντύπωση προκαλεί η κατάληξη σε σκεπαστό εξώστη αλλά και οι 3 όψεις που έχει, με γωνίες 45 μοιρών.
Το εσωτερικό του έχει διατηρήσει μέχρι σήμερα τη διακόσμηση αλλά και την αίγλη της κοσμοπολίτικης Θεσσαλονίκης της εποχής του Μεσοπολέμου.
Ωστόσο, δυστυχώς μέσα στο 2020 η λειτουργία του ανεστάλη.

Ευχόμαστε ότι το εξαίσιο κτήριο της πόλης θα έχει καλή νέα χρήση.
Περισσότερα όπως και φωτογραφίες από το εσωτερικό του που διατηρήθηκε μέχρι σήμερα εδώ

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Panos Kazanasmas
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Panos Kazanasmas
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis‎

5. “Ξενοδοχείο Excelsior, (αρχικά Μέγαρο Ματαλών)”, Κομνηνών 10 με Μητροπόλεως 23, Θεσσαλονίκη

Κτίστηκε το 1925 από τους Joseph Pleyber (Ζοζέφ Πλεϋμπέρ) και Eli Hassid Fernandez (Ελί Χασσίδ Φερνάντεζ) και αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα στο κέντρο της πόλης.

Ιδιοκτήτης ήταν ο Ασέρ Ματαλών, κτηματίας, γι’ αυτό υπάρχει και η ιστορική ονομασία Μέγαρο Ματαλών.

Βρισκόμαστε σε μια εποχή που σύμφωνα με το Σχέδιο Εμπράρ, είχε αρχίσει πλέον η ανοικοδόμηση του Κέντρου της Θεσσαλονίκης και έτσι κτίζονται πολλά κτήρια για γραφεία αλλά και ξενοδοχεία. Το συγκεκριμένο ήταν σχεδιασμένο για ξενοδοχείο.

Οι Eli Hassid Fernandez και Joseph Pleyber εκμεταλλευόμενοι το γωνιακό οικόπεδο δημιούργησαν ένα κτίριο με κεντρικό άξονα την στενή λοξότμητη πλευρά. Σ’ αυτήν την πλευρά διαμορφώνεται η κεντρική είσοδος, η οποία στέφεται από υπερώο με ημιυπαίθριο χώρο, με δυο ζεύγη υποστυλωμάτων και αέτωμα. Μικρότεροι άξονες δημιουργούνται στις οδούς Κομνηνών και Μητροπόλεως, με ημικυκλική κορωνίδα να στέφει το κεντρικό διάζωμα κάθε πλευράς.

Το 1978 έπαθε σοβαρές ζημιές από το μεγάλο σεισμό με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί.
Το 2009 η οικογένεια Τορνιβούκα στην οποία ανήκει σήμερα, με σεβασμό στην ιστορία του, το αναστήλωσε και έτσι η Θεσσαλονίκη θαυμάζει ένα κτήριο διαμάντι στο κέντρο της.
Περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφίες από το εσωτερικό εδώ

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Panos Kazanasmas
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis‎

6. “Μέγαρο Κοέν”, Βασιλέως Ηρακλείου 17 και Βενιζέλου, Θεσσαλονίκη

Βρίσκεται στη Βασιλέως Ηρακλείου 17 και Βενιζέλου, στο κέντρο.

Κτίστηκε το 1925 από τους Joseph Pleyber (Ζοζέφ Πλεϋμπέρ) και Eli Hassid Fernandez (Ελί Χασσίδ Φερνάντεζ) για τους αδελφούς Κοέν και ήταν ένα από τα πρώτα χαρακτηριστικά πολυκαταστήματα της εποχής.
Μπορεί να μην έχει την ομορφιά και την πολυτέλεια του Μεγάρου Μάλαχ, έργο και αυτό του Pleyber, ωστόσο είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα της εποχής.

Εκλεκτικιστικό, με 5 ορόφους και χαρακτηριστικό σχήμα.
Εκεί λειτουργούσε κάποτε το πασίγνωστο κατάστημα “Ερμείον” που πλέον αποτελεί παρελθόν.

Περισσότερες φωτογραφίες της εποχής του 1930 εδώ.

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Panos Kazanasmas
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Panos Kazanasmas
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis

7. “Μέγαρο Ναχμία” Τσιμισκή 13, Θεσσαλονίκη

Κτίστηκε το 1925 στην πυρίκαυστη ζώνη για τους υιούς Ναχμία, οι οποίοι ήταν έμποροι επίπλων, από τους Joseph Pleyber (Ζοζέφ Πλεϋμπέρ) και Eli Hassid Fernandez (Ελί Χασσίδ Φερνάντεζ.

Θεωρείται το πρώτο σχεδιασμένο κτήριο γραφείων στη Θεσσαλονίκη.
Η πιο ενδιαφέρουσα κατασκευή του Joseph Pleyber.

Ένα κτήριο με δύο προσόψεις, μια στη Τσιμισκή και μια στην Αγίου Μηνά, διαμορφωμένες σε διαφορετικά ύψη.
Εκλεκτικιστικό, με Γαλλικό ύφος και κάτοψη τυπική περίκεντρη των κτηρίων που φτιάχτηκαν αποκλειστικά για γραφεία.
Η κάτοψη ήταν ελεύθερη καθώς ήταν απαίτηση των ιδιοκτητών να μην υπάρχουν εσωτερικά τοιχώματα γιατί ήταν προορισμένο να στεγάσει και εκθέσεις επίπλων.
Το κτήριο αποτελείται από ισόγειο, υπόγειο και τέσσερις ορόφους.

Στην όψη του κτιρίου, επί της οδού Τσιμισκή, και σε καθέναν από τους ορόφους ανοίγονται δεκατέσσερις εν σειρά γαλλικές μπαλκονόπορτες, με διαφοροποιημένο κιγκλίδωμα στον πρώτον όροφο. Στον τελευταίο όροφο διαμορφώνεται επισκέψιμος εξώστης και τα ανοίγματα οργανώνονται σε εφτά φατνώματα με τοξωτά υπέρθυρα. Ανάλογα διαμορφώνεται και η όψη του κτιρίου επί της οδού Αγίου Μηνά.

Ο φωτισμός του κεντρικού χώρου γίνεται με φωταγωγό από τον δεύτερο όροφο και πάνω.
Σήμερα, με μια εξαιρετική ανακαίνιση και σεβασμό στην ιστορία του κτηρίου, λειτουργεί σαν ξενοδοχείο (Colors Urban).

Πηγές:
Νεώτερα Μνημεία της Θεσσαλονίκης 1985-86
salonikajewisharchitecture

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Thomas Nedelkos‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Thomas Nedelkos‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Thomas Nedelkos‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Thomas Nedelkos‎
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Thomas Nedelkos‎

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη

8. “Διοικητικά Δικαστήρια Θεσσαλονίκης”, Φράγκων, Θεσσαλονίκη

Κτίστηκε το 1926 και (ευτυχώς) το 1986 με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης και διασώθηκε.
Δημιουργία του περίφημου Γάλλου, αν και άγνωστου σε πολλούς, Joseph Pleyber.

Διώροφο κτίριο με 2 πτέρυγες σε γωνία 90ο, εκλεκτικιστικού ρυθμού με πολλά νεοβυζαντινά στοιχεία.
Στη θέση της άρθρωσης υπάρχει «μνημειακή είσοδος» με ζεύγος κιόνων που φέρουν κιονόκρανα. Πάνω από την είσοδο υψώνεται πυργοειδής κατασκευή με ακόμη έναν όροφο, που εξωτερικά προεξέχει των πτερύγων.

Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει η εσωτερική σκάλα που πηγαίνει στον 2ο όροφο.
Το φως εισχωρεί και διαχέεται από παντού δημιουργώντας ξεχωριστή αίσθηση σε όσους επισκέπτονται το εξαιρετικό αυτό κτίριο.

Κάποτε στέγαζε ένα από τα πιο γνωστά ιδιωτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης, το «S.J.B.De La Salle», που γνωρίζουμε ως «ΔΕΛΑΣΑΛ», ή Σχολή των Φρέρηδων.
Η σχολή ιδρύθηκε το 1888 από μέλη της «Κοινότητας των Αδελφών των Χριστιανικών Σχολών» (Freres).
Το 1926 μεταφέρθηκε στο εν λόγω κτίριο.

Από το 1965 στο κτίριο συστεγάζεται η Τεχνική Σχολή Δημόκριτος, ενώ το 1968 το ΔΕΛΑΣΑΛ μετακινήθηκε στις νέες εγκαταστάσεις του στο Ρετζίκι.
Το ακίνητο αγοράστηκε το 1999 από το ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ., ανακαινίστηκε εξαιρετικά και πλέον στεγάζει τα Διοικητικά Δικαστήρια Θεσσαλονίκης.

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Dimitris Symeonidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης

9. “Γαλλικό Παρεκκλήσι στη Στρατιωτική Νεκρόπολη του Zeitenlik”, οδός Λαγκαδά, Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκη

Βρίσκεται στον Γαλλικό τομέα και είναι νεογοτθικός κοιμητηριακός ναός στα συμμαχικά κοιμητήρια Zeitenlik.

Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Στέφανος Πασβάντης
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Evangelia Meimeti
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©Platon Kleanthidis
Τα εκπληκτικά κτήρια που σχεδίασε ο Joseph Pleyber στη Θεσσαλονίκη
©ΚΩΣΤΑΣ ΝΤΑΛΗΣ.

Διαβάστε επίσης

Close