Στα σοβαρά με τη φωτογραφία ξεκίνησα κάπου στα τέλη του ’70 με μια «MINOLTA» του πατέρα μου.
Δύσκολες τότε εποχές για φωτογράφους. Η φωτογραφία ήταν ακριβό σπορ.
Η πιο οικονομική λύση: το ασπρόμαυρο φιλμ! Το αγαπημένο μου θέμα: τα κτήρια!
Πρώτος στόχος μου ήταν η Άνω Πόλη, το πιο γραφικό και εύκολο σε πρόσβαση φωτογραφικό πεδίο: τα καλντερίμια με τα σαχνισί που ξεπρόβαλαν, η οδός Μουσών με τις περίτεχνες αυλόπορτες που ανηφορίζοντάς την, σε γοήτευε, τόσο με το όνομα όσο και με την εικόνα της. Το καφενείο «Τσινάρι», γωνία Κλειούς με Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, στην πλατεία με την κρήνη και τον πλάτανο, και παραδίπλα «ο Βλάχος», η ταβέρνα του Μανόλη.
Σήμερα όλα αυτά είναι πια παρελθόν. Τα περισσότερα έχουν μείνει στη μνήμη αλλά ευτυχώς υπάρχουν οι φωτογραφίες! Φωτογραφίες μιας Θεσσαλονίκης που άλλαξε αλλά το μόνο που δεν άλλαξε είναι η αγάπη για τη φωτογραφία!
Τώρα βλέπεις μια διαφορετική Θεσσαλονίκη. Κι αυτό που σε κρατάει είναι οι μνήμες. Είναι οι δεσμοί μας με το παρελθόν, με τα παιδικά μας χρόνια, με τις ρίζες, με την ιστορία, με τα μνημεία, με τα μουσεία…
Και πάλι καλά! Η Θεσσαλονίκη είχε πάρα πολλά κτίρια και κράτησε αρκετά στη μάχη με την αντιπαροχή, το σεισμό και το χρόνο. Η Θεσσαλονίκη, με το Χορτιάτη που της χαρίζει την Ανατολή και ο Όλυμπος απέναντι, τη Δύση. Η Θεσσαλονίκη, ένας σταθμός του «Ακρόπολις» και του «Ελλάς Εξπρές», ένα παρακλάδι του θρυλικού «Οριάν εξπρές».
Η Θεσσαλονίκη που εκτείνεται από τους κήπους του Μπεχτσινάρ μέχρι τις παραλίες στο Μπαξέ Τσιφλίκι.
Ξεκινάς πάντα από τη Ροτόντα και την Καμάρα. Είναι το σημείο μηδέν της πόλης. Η αρχή της ιστορίας της, η διαδοχή των θρησκειών και των πολιτισμών! Κατηφορίζεις την Γούναρη, απαντάς το ανάκτορο του Γαλέριου και μετά φτάνεις στην καρδιά της αρχαίας πόλης, εκεί που ήταν οι «Μαγεμένες», στην Αρχαία αγορά και στο Ωδείο. Στην σύγχρονη «αγορά» της Θεσσαλονίκης με τα καφέ γύρω-γύρω.
Λίγο πιο πάνω, δεσπόζει η βασιλική του Αγίου Δημητρίου, που σηματοδοτεί το πέρασμα, από τον Αρχαίο Κόσμο στα πρώιμα χριστιανικά χρόνια μέσα από τις κατακόμβες.
Οι βυζαντινές εκκλησίες, τα μεσαιωνικά μνημεία της πόλης, διάσπαρτα παντού μέσα στα Τείχη!
Ο ναός των Αγίων Αποστόλων κρυμμένος στο τέρμα της Ολύμπου, η γαλήνη της Αγίας Αικατερίνης, ο Προφήτης Ηλίας με τον επιβλητικό τρούλο του, η Παναγία Χαλκέων με τον φροντισμένο κήπο της. Ο Όσιος Δαβίδ με το καμπαναριό του κατασκευασμένο με υλικό από τις γραμμές του τραμ, φωλιάζει στην καρδιά την Άνω Πόλης. Ο Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός με τα πολλά κυπαρίσσια, θυμίζει πίνακα ζωγραφικής του Μαλέα, για να τον συναγωνιστεί η μονή Βλατάδων, από όπου έχει κανείς την καλύτερη θέα στο Θερμαϊκό.
Συνεχίζεις με μια βόλτα στην Ανατολή: Μπέη Χαμάμ ή λουτρά ο Παράδεισος, Παζάρ Χαμάμ ή Γιαχουντί Χαμάμ, Αλκαζάρ και μέσα από το Μπεζεστένι (30) περνάς στην πιο «ρομαντική εποχή» της Θεσσαλονίκης, εκείνης μετά την πυρκαγιά του 1917.
Οι αρχιτέκτονες Μανούσος και Ρούμπενς, με την χαρακτηριστική τριλογία τους επί της οδού Φιλίππου, σηματοδοτούν τη μεσοπολεμική πόλη. Τα ξενοδοχεία της Εγνατίας με κυρίαρχα εκείνα των παραπάνων αρχιτεκτόνων σε μεταφέρουν 100 χρόνια πίσω.
Οι οδοί Βενιζέλου και Ίωνος Δραγούμη, γεμάτες κτήρια εποχής, πολλά ανακαινισμένα, άλλα αφημένα στην τύχη τους, αλλά όρθια. Από την μια πλευρά τους τα Λαδάδικα, η οδός Αιγύπτου, η Κατούνη, η αγορά της Θεσσαλονίκης, η εβραϊκή της συνοικία. Λίγο πιο πάνω, ο Φραγκομαχαλάς.
Η Οδός Εδέσσης με τα χάνια, το Μπενσουσάν Χαν, η παλιά Οθωμανική Τράπεζα, σήμερα Ωδείο, ο Άγιος Μηνάς, η Τράπεζα Θεσσαλονίκης κτισμένη από τον Ποζέλι στον κήπο της βίλας των Αλλατίνι, από την άλλη η αγορά Μοδιάνο, τα «Λουλουδάδικα», το «Καπάνι», τα « Βομβίδια».
Λίγα μέτρα πιο κάτω στην Τσιμισκή με τις τεράστιες φτελιές, είναι εμφανής η κοσμοπολίτικη συνέχεια της Θεσσαλονίκης που επιβεβαιώνει την νευραλγικότητά της στη Βαλκανική, με τις κομψές βιτρίνες και την εναλλαγή κτηρίων, όλων των αρχιτεκτονικών τάσεων από τον μεσοπόλεμο και δώθε.
Κάπου στα μισά, θα εντυπωσιαστείς από τη σύλληψη του Εμπράρ, τον Άξονα της Αριστοτέλους με τον Βενιζέλο να κυριαρχεί ατενίζοντας την Κρήτη και τον Αριστοτέλη σκεπτικό στην ομώνυμη πλατεία.
Και καθώς σουρουπώνει, βιάζεσαι να προλάβεις την Δύση του Ήλιου, πίσω από τον Όλυμπο, στην πλατεία Ελευθερίας, στο παλιό λιμάνι, στο Τελωνείο του Ελί Μοδιάνο , στην οδό Βογατσικού, στον Λευκό Πύργο, στον έφιππο Μέγα Αλέξανδρο, στις ομπρέλες του Ζογγολόπουλου.
Η Θεσσαλονίκη δεν τελειώνει! Εξακολουθεί να συνδιαλέγεται με το παρόν στα μουσεία της, στην αυλή του Αρχαιολογικού με τις σαρκοφάγους, στο Βυζαντινό με τις τοιχογραφίες πομπηιανού ρυθμού ζωγραφικής μιας παλαιοχριστιανικής κατοικίας, στο Μακεδονικό με τη συλλογή του Ιόλα, με «τον Αδάμ και την Εύα» της Νίκης ντε Σαιν Φαλ, τον Μοντερνισμό στο χώρο του Πανεπιστημίου και της αίθουσας Τελετών του.
Η Βασιλίσσης Όλγας, η παλιά Λεωφόρος των Εξοχών με όσες βίλες της απέμειναν, η Casa Bianca του Arrigoni με την μικρή Πηνελόπη Γύζη να αντικατοπτρίζει τη γοητεία της «Σχολής του Μονάχου», το «Μιέτ», η «Μέλισσα», η αυλή του Λαογραφικού Μουσείου, το Ντεπώ, σημείο εκκίνησης του τραμ, το Παλατάκι, η Αρετσού, οι Νέοι Επιβάτες, μέχρι την Επανομή στο «Ναυάγιο» αποτελούν ορατά σημάδια της πορείας της ζωής της πόλης.
Και προχωρώντας αργά στην παραλία…
…όσα της λείπουν, τα φαντάζεσαι: το Παλατάκι ως μια Πινακοθήκη, ένα Μουσείο Φυσικής Ιστορίας με θέμα τη θάλασσα, ένα ενυδρείο, φωτογράφους με τρίποδες γύρω από τον Λευκό Πύργο, το καφέ του Αρχαιολογικού Μουσείου να ξαναζωντανεύει, το καραβάκι να κάνει μια ρομαντική βόλτα στο Θερμαϊκό, τον ήχο από το πέρασμα του τραμ…
Η φωτογραφία δεν είναι μόνο μια ακριβή φωτογραφική μηχανή, μια σειρά μαθημάτων και γνώση ψηφιακής επεξεργασίας! Η φωτογραφία είναι μια μοναδική στιγμή στον χρόνο! Την τραβάς μια φορά, μετά δύσκολα την διορθώνεις! Η φωτογραφία θέλει γνώση κι άποψη, να ξέρεις τι φωτογραφίζεις και γιατί! Η φωτογραφία θέλει έναν τίτλο, μια ημερομηνία, ένα κείμενο, μια μουσική, όπως ένας πίνακας ζωγραφικής μέσα σ’ ένα μουσείο.
Κείμενο – φωτογραφίες: Πλάτων Κλεανθίδης