Το βιβλίο της Τώνιας Σαμαρά, ένα μικρό βιογραφικό της οποίας υπάρχει στο τέλος της παρουσίασης, από το εξώφυλλό του, σε προϊδεάζει για ένα δυνατό ανάγνωσμα.
Μια μητέρα με ένα αμυδρό χαμόγελο στα χείλη και ένα παιδί με συνοφρυωμένο βλέμμα που μαρτυρεί πολλά.
Η Έλμα, ασθενής με σχιζοφρένεια, γράφει στην μητέρα της 28 γράμματα, εμποτισμένα με κατάλοιπα αναμνήσεων, με την έλλειψη την μητρικής τρυφερότητας και αγκάθια που ματώνουν ακόμη την ψυχή της. Επιδιώκει να απαγκιστρωθεί από το βαρύ παρελθόν της για να καταφέρει να γίνει άξια μητέρα για το δικό της παιδί, χωρίς να του μεταλαμπαδεύσει τα τραύματα που η ίδια έχει φυλακισμένα μέσα της.
Περίοπτη θέση στις επιστολές, διεκδικεί μια κούκλα, που για χρόνια σημάδεψε ανεξίτηλα τις μύχιες σκέψεις του μυαλού της, που έγινε τροχοπέδη στα όνειρά της και δεσπόζει για χρόνια επιβλητική εικόνα στον εσωτερικό της κόσμο, αμαυρώνοντας την παιδική της αθωότητα.
Θα ανοίξει το σεντούκι των αναμνήσεών της που μοιάζει με τον ασκό του Αιόλου και θα απαριθμήσει αποκρουστικές και καταπιεσμένες θύμισες που στιγμάτισαν τη ζωή της, αναζητώντας τρόπο ώστε, να απαγκιστρωθούν από μέσα της.
Μια ταινία με άγρια θηρία που βρυχώνται, ένας βρικόλακας με ημίψηλο καπέλο, τα κουδούνια μιας νεκρικής άμαξας, ένα ακαθόριστο αέρινο ιπτάμενο στίγμα, ένα φερετροποιείο σε απόσταση αναπνοής, ο απαγχονισμός ενός αθώου αλλά και τα φιλιά των πεθαμένων στα πόδια σου, μπορεί να αποτελέσουν τόσο παιδικές μνήμες όσο και αποκυήματα της φαντασίας.
Η μητέρα της Έλμα, είναι για εκείνη ξεχωριστή, υπερβολικά συναισθηματική, με ανεπτυγμένη φαντασία, ενοχική και υπερβολική στις εκδηλώσεις της πολλές φορές και συνάμα ένα πονεμένο πλάσμα που έχασε τον γιο της, τον δίδυμο αδερφό της Έλμα, ποτίζοντας την ψυχή της με ενοχές.
Έχει και η ίδια παιδικά τραύματα, τα οποία αβίαστα και ύπουλα περνούν στην κόρης της, ερήμην τους, σε μια ηλικία που η μικρή δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει, παρά αφομοιώνονται στο ενεργητικό της, χωρίς δεύτερες σκέψεις.
Αναρωτήθηκα πολλές φορές, ποια από τις δύο γυναίκες πόνεσε περισσότερο, ποια από τις δύο είχε μεγαλύτερη ανάγκη, ποια από της δύο διέθετε πιο τραυματισμένη ψυχή από την άλλη. Αναρωτήθηκα επίσης, που σταματά η πραγματικότητα και που αρχίζει η μυθοπλασία, αν και ο τρόπος καταγραφής των γεγονότων δεν αφήνει και πολλά περιθώρια λάθους.
Αλήθεια, είναι σε θέση ένα παιδικό παιχνίδι, στην προκειμένη μια κούκλα να αποτελέσει αντικείμενο ψυχικών διαταραχών;
Έχετε αναλογιστεί, τι αντίκτυπο έχει ο θάνατος στην παιδική ηλικία;
Μπορεί μια μάνα να περιγράψει με λεπτομέρειες σε ένα παιδί, μια νεκρή φυσιογνωμία;
Γιατί να θέλει ένας γονιός να κρατά αιώνια άρρωστο το παιδί του, αποφεύγοντας να πάει σχολείο; Που αποσκοπεί η απομάκρυνσή του από το κοινωνικό σύνολο;
Θεωρείτε ότι είναι σε θέση οι άπειρες και περιττές λεπτομέρειες για ανούσια πράγματα να απορροφήσουν χώρο στη μνήμη μας, παραγκωνίζοντας με αυτόν τον τρόπο σημαντικότερες;
Η αμάθεια, ο θυμός, ο λάθος τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων, τα ανεκπλήρωτα όνειρα, αλλά και τα συναισθήματα που δεν εξωτερικεύονται, μπορούν να αποβούν μοιραία για την πορεία ενός παιδιού, που ως ενήλικας επιδιώκει να δημιουργήσει τη δική του οικογένεια.
Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση, για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο «γράμματα στη μαμά», επέλεξα την παρακάτω:
… αγαπημένη μου μαμά, δεν είναι παράξενο ότι τώρα που πέθανες θέλω να σου τα πω όλα, τα πολύ μικρά και λεπτομερειακά, τα ατέλειωτα. Δεν ήξερα ότι κρυβόταν ένας τόσο μεγάλος δεσμός μεταξύ μας. Χάθηκαν εκατομμύρια ώρες μέσα στα χρόνια που ζήσαμε και δε γνωριζόμαστε, ενώ κάτω απ’ αυτή την παγερή κρούστα, έβραζε η αγάπη…
Θα αδράξω την παραπάνω φράση και θα πω με σιγουριά ότι ο δεσμός ανάμεσα στην μητέρα και το παιδί, πάντα κρύβει αγάπη. Αγάπη ανιδιοτελή, αγάπη τρυφερή, αγάπη γλυκιά και ευεργετική που σαν μανάδες, οι γυναίκες πρέπει να έχουν σκοπό τους να τη διοχετεύσουν με κάθε τρόπο στα παιδιά τους, γεμίζοντας κάθε πόρο τους, αποκλείοντας έτσι χώρο για το μίσος, το κακό και το άδικο.
Αν η μάνα της Έλμα το πέτυχε, αυτό θα το αποφασίσει κάθε αναγνώστης ξεχωριστά, αν και μπορώ να σας αποκαλύψω ότι οι απόψεις διίστανται…
ISBN: 9786185662752
Τιμή: από 11.44 €
Σελίδες: 152
Έκδοση: Ιούλιος 2022
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις βακχικόν.
Η Τώνια Σαμαρά γεννήθηκε το 1930 στο Ηράκλειο Κρήτης. Προέρχεται από οικογένεια επιστημόνων από τη μεριά του πατέρα της και από ιστορική οικογένεια πολιτικών από τη μεριά της μητέρας της. Το 1950 πήγε στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε μαθήματα γραμματέως, παίρνοντας μαζί της τα παραμύθια και τα μυθιστορήματα που τη συνόδευαν αδιάλειπτα στην παιδική και εφηβική της ζωή.
Το πρωί εργαζόταν σ’ ένα δικηγορικό γραφείο και το απόγευμα έγραφε μικρά διηγήματα σε μια μεταχειρισμένη γραφομηχανή Άντεργουντ. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ακολούθησε τον σύζυγό της Αλέξανδρο Σαμαρά, ηλεκτρολόγο-μηχανολόγο, στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης με υποτροφία του στο ΜΙΤ, όπου και αυτή παρακολούθησε μαθήματα Λογοτεχνίας, Φιλοσοφίας και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Το 1965 γεννήθηκε η κόρη τους Αλεξάνδρα.
Έχει γράψει πολλά άρθρα σε εφημερίδες, κείμενα και διηγήματα σε περιοδικά Τέχνης, καθώς και σε συνεργασία με τον αδερφό της, τον ζωγράφο Γιώργο Γεωργιάδη τα θεατρικά έργα Πυρ στον Άδμητο (1964) και Λαβίνια (1977) και το αλληγορικό δοκίμιο Ορισμοί, τα οποία εκδόθηκαν από τις εκδόσεις Λεωνίδα Χρηστάκη.
Επίσης έχουν εκδοθεί τρία μυθιστορήματάτης: Ξεριζώθηκε ένα κλήμα (εκδόσεις Δίφρος 1961), Θάνατος και έρωτας (εκδόσεις Γνώση 1983) και Η Χώρα της ύπαρξής μας (εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2018). Είναι μέλος στην Εθνική Εταιρία των Ελλήνων Λογοτεχνών.
Γράφει η Κατερίνα Σιδέρη, [email protected]
”Γεννήθηκα και ζω στις Πλαταιές Βοιωτίας. Σπούδασα Πληροφορική & Φυσικές Επιστήμες και το γράψιμο παντός είδους είναι η μεγάλη μου αγάπη. Το διάβασμα και οι μοναχικοί περίπατοι στη φύση, γεμίζουν ευχάριστα τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο μου. Έμπνευσή μου αποτελεί κάθε τι που μπορεί να μας διδάξει και να μας προσφέρει το έναυσμα να δούμε τη ζωή από άλλη οπτική”.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Κάπλα
