Το κτίριο της Στρατιωτικής στάσης (Station Militaire) της εταιρείας Σιδηροδρόμων «Jonction – Salonique – Constantinople» στη Θεσσαλονίκη.
Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης περίπου 500 μέτρα μετά την ανισόπεδη γέφυρα της οδού Μοναστηρίου προς την έξοδο της πόλης, μεταξύ των κυρίων Σιδηροδρομικών γραμμών που εκπορεύονται από τον νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό και την Οδό Μοναστηριού στα διοικητικά όρια του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου.
Το κτίριο κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας. Συγκεκριμένα κατασκευάσθηκε από το 1891 μέχρι το 1894 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Pierro Arigoni μετέπειτα κατασκευαστή της Casa Bianca το 1911.
Παρόμοιας μορφής κτίρια μπορεί να συναντήσει κανείς σε πολλούς σταθμούς του Ο.Σ.Ε. στο Βόρειο Ελλαδικό χώρο, αλλά όχι τόσο περίτεχνα. Το κτίσμα έχει ένα ξεχωριστό αρχιτεκτονικό στυλ, με ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία, σταυροειδή κάτοψη με άξονα συμμετρίας κάθετο προς τις σιδηροδρομικές γραμμές, συμμετρικά τοξωτά ανοίγματα, στρογγυλό φεγγίτη στις πλάγιες όψεις για τον αερισμό της στέγης και ψευτοπαραστάδες. Ξύλινες τεμνόμενες στέγες, ξύλινους εξωτερικούς δοκούς δεμένους με καλλιτεχνική μαστοριά και «καρδιά» να χτυπά 106 χρόνια και πλέον συνεχούς σιδηροδρομικής ιστορίας.
Το όλο κτίριο περιβάλλεται από μια ακάλυπτη περίφρακτη έκταση για υπαίθριες εκδηλώσεις σ’ ένα ενιαίο ιστορικό τοπίο.
Ενώ το κτίριο της πρώην Στρατιωτικής στάσης παρέμενε αχρησιμοποίητο και εγκαταλειμμένο επί μακρόν, στις 12/07/1996 υπογράφτηκε η σύμβαση εκμίσθωσης του ακινήτου μεταξύ του τότε Διευθυντού της Γενικής Διεύθυνσης της Περιφέρειας Μακεδονίας – Θράκης του ΟΣΕ κ. Γεωργίου Νίνου και του Προέδρου του Συλλόγου των φίλων του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης κ. Ευθύμιου Κοντόπουλου με συμβολικό μηνιαίο μίσθωμα.
Αφού ολοκληρώθηκαν όλες εκείνες οι νόμιμες διαδικασίες παραχώρησης του χώρου, ξεκίνησε ένας άλλος αγώνας αυτός της διάσωσης και αναπαλαίωσης του κτιρίου.
Στον αύλειο χώρο στάθμευαν μεγάλα βαρέα οχήματα (γερανοί, κ.λ.π.) όπου σε πιθανή περίπτωση πρόσκρουσης με το κτίριο, η καταστροφή θα ήταν αναπόφευκτη αφού το κτίριο βρισκόταν σε άσχημη κατάσταση.
Με συντονισμένες ενέργειες όμως απεφεύχθη κάτι τέτοιο και ξεκίνησαν οι εργασίες αναπαλαίωσης του κτιρίου. Οι εργασίες ξεκίνησαν με περίπου 2 εκατομμύρια δραχμές τότε και με εταιρεία που ανέλαβε την εν μέρει αναπαλαίωση του κτιρίου, μετέπειτα όμως ενεργοποιήθηκε και η Διοίκηση του Ο.Σ.Ε. όπου με καίριες και αποτελεσματικές πρωτοβουλίες ξεκίνησε η συνολική αναπαλαίωση του κτιρίου της πρώην Στρατιωτικής Στάσης για να έρθει στη σημερινή του μορφή.
Αυτός ο μικρός σταθμός αντίκρυσε το βλέμμα στρατιωτών Ελλήνων και ξένων που πολέμησαν στην διάρκεια των Βαλκανικών και Παγκοσμίων πολέμων. Αντίκρυσε το πικρό βλέμμα χιλιάδων μελών της εβραϊκής κοινότητος της Θεσσαλονίκης, σ’ εκείνον τον δεύτερο ατιμωτικό έλεγχό τους, πριν φύγουν για πάντα από την πόλη.
Από το 1977 έως το 1997 ο σταθμός παρέμεινε κλειστός.
Σήμερα συνεχίζει να είναι ένα ζωντανό πολιτισμικό στοιχείο της πόλης. Ως Σιδηροδρομικό Μουσείο εγκαινιάσθηκε τον Ιούνιο του 2001.
Στεγάζει πλήθος συλλεκτικών σιδηροδρομικών αντικειμένων που διασώθηκαν.
Σημαντικό είναι ότι εδώ βρίσκεται και ένα από τα πολυτελή βαγόνια του Οριάν Εξπρές (δείτε περισσότερα εδώ: Οριάν Εξπρές: το θρυλικό τρένο της απόλυτης πολυτέλειας)
Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του διατηρήθηκε χάρη στην εθελοντική προσπάθεια του Συλλόγου «Φίλοι του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης», την υλική, οικονομική και ηθική στήριξη του ΟΣΕ, του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου, του Υπουργείου Πολιτισμού, των Διοικητικών Αρχών της Θεσσαλονίκης και ιδιωτών.
Σήμερα που οι παραπάνω δημόσιοι φορείς συνεισφέρουν ελάχιστα έως καθόλου, το Μουσείο προκειμένου να συντηρηθεί έχει καθιερώσει εισιτήριο εισόδου 2€.
