Αφιέρωμα Ταινίας: Titanic (1997)

Σκηνοθεσία: James Cameron

Ηθοποιοί: Leonardo DiCaprio, Kate Winslet, Billy Zane, Frances Fisher, Danny Nucci, Victor Garber, Bernard Hill, Kathy Bates, Jason Barry, Jonathan Hyde, Ioan Gruffudd, David Warner, Bill Paxton, Suzy Amis, Gloria Stuart

Της Μαίρης Πουτιού (Movie Heat)

“I’m flying, Jack”…

Όποιον και αν ρωτήσετε, σίγουρα θα ξέρει την περίφημη αυτή φράση από τον «Τιτανικό», μια ταινία που σχεδόν 20 χρόνια μετά την κυκλοφορία της, κατηγοριοποιείται ακόμα ανάμεσα στα καλύτερα ρομαντικά δράματα όλων των εποχών. Η δεκαετία του ‘90 χαρακτηρίστηκε από πολλές τέτοιες επιτυχίες που περιλαμβάνουν διαφορετικά είδη ταινιών. Δεν είναι τυχαίο που τα προηγούμενα αφιερώματα, το “Heat” του Άγγελου, το “Beauty and the Beast” της Χριστίνας και το “Fight Club” της Κασσάνδρας, συνθέτουν μια γκάμα ταινιών για διαφορετικά γούστα. Το “Titanic” μπορεί περήφανα να συμπληρώσει το καρέ, τονίζοντας πως όσα χρόνια και αν περάσουν, κάποιες ταινίες θα συνεχίσουν να ζουν για πάντα μέσα μας, θυμίζοντάς μας τους λόγους για τους οποίους αγαπάμε το σινεμά. Στο κείμενο ακολουθούν στοιχεία και φράσεις της ταινίας συνεπώς και κάποια spoilers (όχι οτι παίζει να υπάρχει άνθρωπος που να μην ξέρει την ιστορία ή να μην έχει δει αυτό το έπος, και αν υπάρχει να το δει σύντομα γιατί θα τον μαλώσω!).

Στις 10 Απριλίου 1912, το υπερωκεάνιο “Τιτανικός” σαλπάρει για το παρθενικό του ταξίδι από το Southampton της Αγγλίας με προορισμό τη Νέα Υόρκη, και 4 μέρες αργότερα, το μοιραίο βράδυ της 14ης Απριλίου 1912, προσκρούει σε ένα παγόβουνο. Σε λίγοτερο από 3 ώρες, το πλοίο, το οποίο, όπως ισχυρίζονταν οι κατασκευαστές του «ούτε ο ίδιος ο Θεός δε θα μπορούσε να βυθίσει», βρίσκεται στον πυθμένα του Ατλαντικού ωκεανού. Το 1997, ο James Cameron αποφάσισε να μεταφέρει στο κινηματογραφικό πανί την τραγωδία που στοίχισε τη ζωή 1.500 ανθρώπων και να συνδέσει τις μνήμες αυτές με μια από τις πιο όμορφες ιστορίες αγάπης στη φιλμογραφία του Hollywood.

Η Rose (Kate Winslet) είναι δεσποινίδα της αριστοκρατίας που ετοιμάζεται να παντρευτεί έναν άνθρωπο που δεν αγαπά. Η προσοχή είναι μονίμως στραμμένη πάνω της, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να γιατρέψει την απόγνωση και τη μοναξιά της. Ο Jack (Leonardo DiCaprio) πηγαίνει όπου τον κατευθύνει η ζωή, και αυτή τη φορά η ζωή τον φέρνει κοντά στη Rose. Ένα εισιτήριο που κερδίζει στο poker, είναι το εισιτήριο για να γνωρίσει την αγάπη. Ωστόσο, η διαφορά στην κοινωνική τάξη δε θα επιτρέψει τόσο εύκολα σε δύο νέες ψυχές να είναι ευτυχισμένες, καθώς ο μέλλοντας σύζυγος της Rose, Cal (Billy Zane), η μητέρα της (Frances Fisher) και το δεξί χέρι του Cal (David Warner) θα κάνουν ό,τι μπορούν για να τους σταματήσουν, ενώ η φύση έρχεται να πει την τελευταία λέξη, κάνοντας κομμάτια το εντυπωσιακό πλοίο πάνω στο οποίο φυτρώνει και μεγαλώνει ο έρωτάς τους. Σε αυτό το φιλμ παρουσιάζεται μια ιστορία αγάπης σε όλο της το εύρος, από τη στιγμή δηλαδή που γεννιέται, θριαμβεύοντας όλο και περισσότερο, μέχρι και τη στιγμή που ολοκληρώνεται προκειμένου να έρθει ο θάνατος και να τεστάρει πόσα μπορεί να αντέξει.

Ο James Cameron επένδυσε μια ολόκληρη περιουσία (συγκεκριμένα $200 εκατομμύρια δολλάρια – η κατασκευή του πλοίου και μόνο στοίχισε $14 εκατομμύρια) για τη δημιουργία μιας ταινίας που διακρίθηκε σε τεράστιο πλήθος αναμετρήσεων. Κατέχει το ρεκόρ για τις περισσότερες υποψηφιότητες στα Βραβεία της Ακαδημίας των Oscar (14 υποψηφιότητες – στην ίδια θέση βρίσκεται και το “All about Eve” (1950) ), ενώ από αυτά κατέκτησε τα 11, κρατώντας το ρεκόρ των περισσότερων κερδισμένων Oscar, μαζί με το “Ben Hur” (1959) και το “The Lord of the Rings: The Return of the King” (2003). Το σημαντικότερο κατόρθωμα της ταινίας είναι που χαράχτηκε ανεξίτηλα στις καρδιές των περισσότερων σινεφίλ, και συνδύασε την πράξη της ανώτατης αυτοθυσίας με ένα πραγματικό γεγονός που στιγμάτισε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Μετά τον «Τιτανικό», οι πόρτες άνοιξαν διάπλατα για τους Leonardo DiCaprio & Kate Winslet, που συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να μας εκπλήσσουν με τις εντυπωσιακές τους εμφανίσεις. 11 χρόνια μετά, μάλιστα, συναντήθηκαν ξανά στα γυρίσματα της ταινίας “Revolutionary Road” (2008), ενώ λίγες μέρες πριν βραβεύτηκαν και οι δύο στην αναμέτρηση των Golden Globes, η Winslet κερδίζοντας Χρυσή Σφαίρα – Β’ Γυναικείου Ρόλου για την ταινία “Steve Jobs” και ο DiCaprio Χρυσή Σφαίρα – Α’ Αντρικού Ρολου για την ταινία “The Revenant”.

Η ταινία παρουσιάζει άρτια καλλιτεχνική εικόνα, καλοδουλεμένους διαλόγους και μια όμορφη βάση παρόντος – παρελθόντος, που κρατά την ισορροπία του ενδιαφέροντος (η Rose σε μεγαλύτερη ηλικία (Gloria Stuart) διηγείται την ιστορία σε έναν τυχοδιώκτη (Bill Paxton) που ψάχνει την «Καρδιά του Ωκεανού», ένα πολύτιμο διαμάντι που είχε χαρίσει ο Cal στην Rose). Χωρίς αμφιβολία, o Cameron έθεσε ισχυρά θεμέλια για τη δημιουργία μιας πολλά υποσχόμενης υπερπαραγωγής, που βγήκε στις αίθουσες με απώτερο σκοπό να κερδίσει εντυπώσεις και καρδιές. Πράγματι, αν κάποιος ρίξει μια ματιά στις μικρές λεπτομέρειες της παραγωγής, θα δει πως ο James Cameron, μετά από διεξοδική πεντάχρονη έρευνα για την ιστορία του Τιτανικού, επέλεξε ρεαλιστικούς τρόπους για να γυρίσει την ταινία (εντάξει δεν πήγε και στον Ατλαντικό, αλλά έχτισε μια τεράστια και δαπανηρή δεξαμενή για τις ανάγκες του φιλμ), ενώ έκανε μια μεγάλη έρευνα για το ποιος θα ενσαρκώσει καλύτερα τους δύο ήρωες, πριν τελικά καταλήξει στο αγαπημένο δίδυμο Winslet – DiCaprio, οι οποίο και έσπευσαν να υπογράψουν το συμβόλαιο με τον Aμερικανό σκηνοθέτη, όταν είχε γράψει μόλις 167 σελίδες του εμπνευσμένου αυτού σεναρίου. Για το ρόλο του Jack Dawson, μάλιστα, είχε πέσει στο τραπέζι το όνομα του Matthew McConaughey, αλλά και αυτό του Johnny Depp, ο οποίος απέρριψε την πρόταση, δηλώνοντας χρόνια μετά πως βλέποντας την επιτυχία της ταινίας το μετάνιωσε.

Η ιστορία του “Titanic” δεν χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακές ανατροπές και γεγονότα αξιομνημόνευτα για την πρωτοτυπία τους. Άλλωστε, πρόκειται για την κινηματογραφική απόδοση ενός γεγονότος που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο τραγικά δυστυχήματα του 20ου αιώνα. Η ιστορία αγάπης που το πλαισιώνει υπακούει στα κλισέ με έναν ιδιαίτερα όμορφο τρόπο, ακολουθώντας την κλασική γραμμή «γνωριμία – έρωτας/συναισθήματα – παρεξήγηση – επανασύνδεση – κάθαρση/θάνατος», σχολιάζοντας την κοινωνική και οικονομική ιεραρχία, που μπορούσε με ελάχιστες ενοχές να ορίσει ποιος έχει δικαίωμα και προτεραιότητα στη ζωή και ποιος όχι. Ο Jack και η Rose αποκτούν μέσα σε λίγες μέρες ό,τι δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν κάποιοι σε ολόκληρη τη ζωή τους… Η ιστορία εξελίσσεται μέσα από την αγνότητα και την αυθεντικότητα της καθημερινής διασκέδασης, την αίσθηση της ελευθερίας και την γνώση πως η ύπαρξη των δύο εραστών αποκτά επιτέλους νόημα. Όλα μοιάζουν πιο αληθινά μέσα στο ειδυλλιακό τοπίο της θάλασσας.

— “Give me your hand… Now keep your eyes closed… Do you trust me?”
— “I trust you…”

Υπάρχει άλλωστε ομορφότερο πράγμα από την τυφλή εμπιστοσύνη? Αρκεί για να φωτίσει όλο το φιλμ, σε συνδυασμό με την υπέροχη μουσική του James Horner (ο οποίος απεβίωσε το περασμένο καλοκαίρι) και τη μεγάλη επιτυχία που ερμηνεύει η Celine Dion “My Heart Will Go On” (το οποίο ακούω στο repeat τις τελευταίες 3 – 4 ώρες…) Ακόμα σκέφτομαι τη στιγμή που έριχνα το πρώτο δάκρυ πριν ανοίξουν για τα καλά οι βρύσες των ματιών μου. Η στιγμή εκείνη που η Rose πάνω στη σωσίβια λέμβο αντικρίζει τον Jack πριν την καθοριστική της απόφαση να γυρίσει πίσω… Και το ορχηστρικό “My Heart Will Go On” να συνοδεύει τις ματιές τους… Εσύ εκεί που αρνείσαι πως δάκρυσες, να ξέρεις πως ξέρω οτι λες ψέματα! Είναι δύσκολο να μη γονατίσει κάποιος μπροστά στην ύψιστη αυτοθυσία.

— “Winning that ticket, Rose, was the best thing that ever happened to me… it brought me to you. And I’m thankful for that, Rose. I’m thankful. You must do me this honor. Promise me you’ll survive. That you won’t give up, no matter what happens, no matter how hopeless. Promise me now, Rose, and never let go of that promise.”
— “I promise.”
— “Never let go.”
— “I’ll never let go, Jack. I’ll never let go…”

Ίσως είναι το νόημα αυτής της υπόσχεσης που κράτησε την Rose ζωντανή, προκειμένου να έχει μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή, να ζήσει και να δώσει αξία στην κάθε μέρα από εκείνη τη στιγμή και έπειτα. Ο James Cameron πήρε μια απλή ιστορία αγάπης και τη μετέτρεψε σε ένα μαγευτικό όνειρο. Άλλωστε δεν είναι τυχάιο που ο συγκεκριμένος σκηνοθέτης βγάζει ταινίες σε πολύ μικρή συχνότητα αλλά είναι σχεδόν δεδομένο πως θα κουβαλούν πάνω τους την ταμπέλα του αριστουργήματος (η μόνη ταινία του μετά το “Titanic” είναι το εντυπωσιακό “Avatar” (2009) ). Αν λοιπόν αναρωτιέστε με ποια ταινία του Cameron να καταπιαστείτε, ιδού η απάντηση! Αγόρια, πάρτε τα κορίτσια σας μια σφιχτή αγκαλιά και απολαύστε ένα ρομαντικό κινηματογραφικό τρίωρο (σαν συμβουλή θα έλεγα να πάρετε και ένα κουτί χαρτομάντηλα!).

Ακόμα θυμάμαι την πρώτη φορά που είδα το “Titanic” στην τηλεόραση. Πρέπει να ήμουν κάπου 11 χρονών. Κάθε μια ώρα περίπου, το κανάλι έβαζε μια διαφήμιση με τον Jack να ζωγραφίζει την Rose ενώ ένα timer μετρούσε ανίστροφα για την πρώτη εκείνη προβολή στην ελληνική τηλεόραση. Θυμάμαι ακόμα εκείνον τον ενθουσιασμό όταν στάθηκα μπροστά στην οθόνη και περίμενα να αρχίσει. Θυμάμαι ακόμα πόσο έκλαψα προσπαθώντας να μη δει η μαμά μου τα δάκρυά μου και με ρωτήσει γιατί κλαίω και θυμάμαι πόσο η παιδική μου ψυχή θα ήθελε να γίνει μέρος μιας τόσο όμορφης ιστορίας, κι ας ήξερε πως το τραγικό τέλος είναι κοντά! Τα θυμάμαι όλα σα να ήταν χθες… Και τα θυμάμαι κάθε φορά που πατάω το play για να δω το ταξίδι του υπερωκεάνιου… Ίσως μέσα από αυτό το φιλμ καταφέρουμε να κρατήσουμε και τη μνήμη του ζωντανή, έτσι ακριβώς όπως διατηρείται και στο μυαλό της Rose.

— “It’s been 84 years, and I can still smell the fresh paint. The china had never been used. The sheets had never been slept in. Titanic was called the Ship of Dreams, and it was. It really was…”

Ανεβείτε λοιπόν κι εσείς στον Τιτανικό… και καλό κινηματογραφικό ταξίδι…